بۇگىن قايتپاس ساپارعا اتتانعان ورازاقىن اسقار اعامىز قىزىق مىنەزدى ادام ەدى. باياعىدا بەردىبەك سوقپاقبايەۆ «ساعات تۇنگى 10-نان كەيىن ماعان ات باسىنداي التىن بەرسە دە جازبايمىن» دەيدى ەكەن. سول ءسوزدى ورازاقىن اعامىز دا قاتتى ۇستاناتىن. تۇنگى ۇيقىنى ءبولىپ شارشاپ جۇمىس ىستەۋ، ارتىق قينالۋ، الاسۇرۋ، ولەرمەندىك دەگەن قانىندا جوق ادام ەدى. ونداي قالامگەرلەردى تۇسىنبەيتىن دە، تۇسىنگىسى دە كەلمەيتىن. قىزمەت ىستەپ جۇرگەن جاس ۋاعىنىڭ وزىندە كەشكى ۋاقىتتى سيرەك تە بولسا پايدالانىپ كورمەگەن ەكەن. ساعات تۇنگى 22.00 بولماي جاتىپ-اق قالعىپ-مۇلگي باستايتىنىن، امال جوق ەرتە ۇيىقتايتىنىن، ەسەسىنە ساعات تۋرا تاڭعى 4ء-تى سوققاندا جاراتقان اتتاي سەرگەك كۇيدە وياناتىنىن ايتىپ ەدى. بۇل – بالا كەزدەن قانىنا سىڭگەن ادەت، داعدى بولسا كەرەك. قىسى-جازى وسى ەكەن. «مەن ءومىر بويى قۇلقىن سارىدەن تاڭەرتەڭگى ساعات 9-عا دەيىن عانا جازۋمەن شۇعىلدانعاندى ادەت قىلعام. تاڭعى ساعات 5-تەن 9-عا دەيىنگى 4 ساعات ماعان مولىنان جەتەدى. سول ۋاقىتتا ولەڭ جازامىن، بولماسا كىتاپ وقيمىن نەمەسە اۋدارمامەن شۇعىلدانامىن. قالعان ۋاقىتتا بوسپىن. ءقازىر دە سولاي. سوندىقتان شىعارماشىلىعىم كەڭسە جۇمىسىنا، كەڭسە جۇمىسى شىعارماشىلىعىما زارەدەي كەدەرگى كەلتىرگەن ەمەس. مەن دە باستىققا، باسقاعا باعىنىشتى بولعان اداممىن. ءبىراق قىزمەتپەن جاعالاسىپ ولەڭ جازۋ، كەڭسەدە جۇرتتان ۇرلانىپ شىعارماشىلىقپەن شۇعىلدانۋ دەگەن مەندە بولعان ەمەس» دەيتىن. مىنە، سەرگەكتىكتىڭ، قۇس ۇيقىنىڭ پايداسى. بۇل ءبىر جاعىنان سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قاتاڭ ۇستانۋىنىڭ دا ارقاسى. ومىرىندە اراق ءىشىپ، تەمەكى شەگىپ، ناسىباي اتىپ كورمەگەن جان. ويىن قالاي تازا ۇستاسا، بويىن دا سولاي تازا ۇستاعان. سوپى. سىپا. «ەرىگىپ قولعا شىلىم ۇستامادىم، سارعايتىپ ساۋساعىمدى ىستامادىم. قولىمدى قالام عانا بيلەپ ەركىن، ولەڭنىڭ ورنەكتەدىم نۇسقالارىن» دەيدى ءوزى بۇل جايىندا.
ورازاقىن اعامىز كوزى جۇمىلعانشا جۇيرىگىن جورعاعا ايىرباستاعان جوق. «اقىنعا قارا سوزدەن ولەڭ وڭاي» دەگەن سول شىعار. تالاي رەت اۋىر ارتەللەريا – پروزانىڭ اۋىلىنا ات باسىن بۇرماق بولعانمەن، ونىسى ءبارىبىر داستان بولىپ شىعاتىنىن ايتىپ ەدى. «جازباق بوپ ءبىر اڭگىمە كولەمدى ەتىپ، كەيبىر كۇن كادىمگىدەي كورگەم بەكىپ. قاعازعا قالام الىپ تونگەنىمدە، بايقاماي باستاي بەرەم ولەڭدەتىپ» دەيتىن ءوزى بۇل جايىندا.
ال ەندى اقىن نە كۇندىز نە تۇندە قالام ۇستاماسا دا، ءومىرى كەڭسە جۇمىسىن ىستەمەي، شىعارماشىلىقپەن قانا اينالىسقان، كۇندەلىكتى تىرشىلىگى تەك جازۋعا قۇرىلعان قالامگەرلەردەن ارتىق بولماسا، كەم ەڭبەكتەنگەن جوق. باسقاسىن ايتپاعاندا، 27 باسپاتاباق بولىپ شىققان قايتالانباس «قازاقتىڭ قارا ولەڭدەرى» نەگە تۇرادى؟! ءبارىن ەرىنبەي-جالىقپاي ەل اۋزىنان جيناعان. ەندى ورىستىڭ چاستۋشكالارىن، ۇيعىردىڭ حالىق حوشاقلارىن، قىرعىزدىڭ حالىق ىرلارىن جيناپ، وزىنە ۇناعاندارىن قازاقشاعا مولدىرەتىپ اۋداردى. ىشىندە قاراشاي-بالقار، تيبەت، موڭعول، كورەيدىڭ حالىق جىرلارى دا از ەمەس. ءتىپتى ماييا تايپاسىنىڭ جىرلارى دا بار. تەك وسىلار ءۇشىن عىلىم اكادەمياسىنىڭ كىتاپحاناسىن، ۇلتتىق كىتاپحانانى تۇگەل ءسۇزىپ بىتىرگەن.
ورازاقىن اسقار ومىرىندە مانساپقا، باسشىلىق قىزمەتكە قىزىقپاعان، قۇرىعاندا ەكى-ۇش ادامدى بيلەپ-توستەۋ «بۇيىرماعان»، «ەڭ باستىسى – جازۋ» دەپ ساناعان ادام. بۇل ءبىر جاعىنان اقىننىڭ مىنەزىنىڭ الابوتەن جۇمساقتىعىنان دا بولار. ءومىرى اسىعىپ-اپتىقپايتىنى بىلاي تۇرسىن، ءتىپتى اشۋلانبايتىن ادام ەدى.
ورازاقىن اعامىزدىڭ ءبىر قۇپياسى (بالكىم، باستىسى دا بولار) – قالامىنىڭ كوپتىگىندە ەدى. قالامدى قارۋدان بەتەر اسپەتتەيتىن. از دا، كوپ تە ەمەس، 1000 (ءبىر مىڭ) اۆتوقالامى بار ەدى. ءبىرى - بىرىنە ۇقسامايتىن. ءبارىن ءبىر شابادانعا سالىپ، تىعىپ ۇستايتىن. كوبىسىنىڭ ەڭبەگى سىڭگەن، وزىمەن بىرگە تەر توگىپ، جۇمىس ىستەگەن. ەسكى بولسا دا تاستامايتىن. اۆتوقالام جيناۋ قانىنا سىڭگەن. حوببي. سول ادەتىن جاقسى بىلەتىن جولداستارى، تانىستارى تۋعان كۇنىندە تەك قالام سىيلايدى ەكەن. شەت ەلگە شىققاندارى اقىن ءۇشىن ادەمى قالام اكەلەتىن بولعان. ال مارقۇم ورەكەڭ ءۇشىن اۆتوقالامنان اسقان سىي-سياپات جوق ەدى...
اللا الدىڭىزدان جارىلقاسىن! جانىڭىز ءجانناتتا بولسىن، اعا!
رS. اقىنمەن قوشتاسۋ ەرتەڭ قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا ساعات 10.00-دە وتەدى.
پىكىر قالدىرۋ