ارتقا تاستاپ اسقار تاۋدى، تازا اۋانى، ساف جەلدى.
ارمان قۋىپ باتىر بالا الماتىعا دا كەلدى.
ءزاۋلىم ۇيلەر، تازا كوشە، زۋىلداعان كولىكتەر،
قالا دەگەن – جۇماقتاي، اسەم، ءارى كورىكتى جەر.
.
«اقىندارعا شابىت بەرگەن، سۋرەتشىگە وي سالعان،
ءانشى، ءبيشى، كۇيشىسى بار، باتىرلارى دا قالعان.
بۇل ءبىر قالا جاستىق شاقتىڭ، ماحابباتتىڭ مەكەنى،
مۇندا بولعان ادامنىڭ ۋاقىتى ءماندى وتەدى!
.
بارار جەرگە شاڭ قاپتىرماي، اۆتوبۋسپەن زۋلايسىڭ،
ءوز كولىگىڭ بولسا، ارينە، كوشەلەرمەن زىرلايسىڭ.
قارنىڭ اشسا، كەز كەلگەن جەر ساتىپ تۇرار سامساسىن،
سامسانى اساپ، قارنىڭ تويىپ، سالقىن سۋدى اڭسايسىڭ.
.
وڭعا بۇرىل ءبىر دۇڭگىرشەك، سولعا بۇرىل باسقاسى،
قالاعانىن الار ساتىپ، بولسا ەگەر اقشاسى.
جارنامالار ەسىڭدى الىپ، شاقىرادى وزىنە،
عاجايىپتى كورسەتەدى، سەنسەڭ ايتقان «سوزىنە».
.
جان تاپتىرماي ارلى-بەرلى شاپشاڭ باسقان قادامىن،
قايدا اسىقتى، بىلە المادىم، قالانىڭ ءار ادامىن.
جان راحاتى مۇندا ەكەن عوي، نەگە ەرتە كەلمەگەم،
قامسىز ءومىر قالادا ەكەن، مۇنى-داعى بىلمەگەم.»-
.
دەپ، باتىر دا تاڭداي قاعىپ، تامسانۋىن قويمادى،
قىزىل-جاسىل «الداۋىنا» الماتىنىڭ تويمادى.
كوزىلدىرىك تاعىپ العان ادامدارعا قاراپ ول،
- «الدىمەنەن الۋ كەرەك نارسەم-داعى»،- دەدى-«سول».
.
ادامداردىڭ بارلىعى دا كوزىلدىرىك تاعىپتى،
ءتۇرىن، ءتۇسىن ۇندەمەستەن ەسىنە ول قاعىتتى.
دۇرىس ەكەن كوزىلدىرىك تاققاندارى، ءساندى-اق،
مۇنداي كۇننىڭ ىسسىسىنان قورعانۋى ءماندى-اق.
.
تىكە تارتتى، ەلدەن سۇراپ، بازار جاقتىڭ جولىنا،
جالتاق-جالتاق قاراپ قويىپ، سول جاعىنا، وڭىنا.
كەربەزدەنىپ، كەلتە كيگەن قىزدارعا ول كەنەتتەن،
ءتۇسىپ كەتتى قوس جانارى، قاتتى ۇيالدى، نەلىكتەن؟!
.
«جىلدام بارىپ كوزىلدىرىك ساتىپ الىپ، تاعايىن،
سالدەن كەيىن مەن سىزدەرگە ۇقساس بولام، اعايىن!
قازاققا جات قىزدارعا دا كوزىم تۇسپەس بولادى،
جىلدام السام كوزىلدىرىك، كوڭىلىم دە تولادى.»
.
ۇناتقاننىن، ءسال قىمباتىن ساتىپ الدى، جاراستى.
ساۋداگەردىڭ ايناسىنا ارلى-بەرلى قاراستى.
پۇلىن بەرىپ، ارى قاراي ارالاۋعا قالانى،
الدىمەنەن پارك جاقتان باستاۋدى ءجون سانادى.
.
مىناۋ ءوزى ءبىرتۇرلى ەكەن، ادام – جاقىن، الىس تا،
كۇننىڭ كوزى قوڭىر بولىپ كورىنەدى الىستا.
ادامدار دا قوڭىر ءتۇستى، كوشەلەر دە، اعاش تا،
ادەتتەگى كورىنىستەن ەرەكشە دە، وعاش تا.
.
كيىمى تار، ءارى قىسقا، شاشى كەلتە، جات ءتۇستى،
قاس-كىرپىگى سۇرمەلەنگەن ءبىر ارۋعا كوز ءتۇستى.
قاراعانى ءۇشىن ۇيالىپ باتىر جەر بوپ بارادى،
كەنەت الگى ارۋ جاقىن كەلىپ، بۇعان قارادى.
.
قارادى دا، قىسقا شاشىن سالالاپ ءبىر تارادى،
كەربەزدەنە، نازدانا ءبىر سۇراق ودان سۇرادى.
باتىر داۋسىن ەستىمەدى، قۇلاق تۇسى شۋىلداپ،
قالماسا ەتتى باس اينالىپ، جۇرەك اينىپ، ول قۇلاپ.
.
ارۋ بولسا قايتالادى سول سۇراعىن ءبىر مارتە،
ءاربىر ءسوزى وقتاي ءتيىپ، جانىن بارادى ورتەپ.
تاۋىس قۇستاي كيىنگەن بۇل قازاق پا، الدە ورىس پا؟
«قوعامدا» بۇل قالايشا ءجۇر، بارماي ما ەكەن «قورىققا»؟
.
اشۋ كەرنەپ، نامىستانىپ، بۋى شىعىپ قۇلاقتان،
ارىلا الماي الەك بولدى ميىن جەگەن سۇراقتان.
«قالايشا بۇل؟ مىناۋ تۇرعان قازاق قىزى ما، سوندا؟»
جارىلارداي بولىپ جىگىت اشۋىن جيدى قولىنا.
.
ءتىلى عانا قازاق، ءتۇرى ورىس پا الدە، كارىس پە؟
ستۋدەنت پە، سۋرەتشى مە، الدە-داعى ءارتىس پە؟
تۇردەن ءتۇر جوق وپا-دالاپ، سۋرەتشىنىڭ تاقتاسى،
مۇندايلاردان اۋلاق كەتىپ، اللا ءوزى ساقتاسىن.
.
ماتا جەتپەي قالعانداي كىل، تىم قىسقا عوي كيىمى،
قۇلاقتارى تەسىك-تەسىك، ارۋعا باتىر كۇيىندى.
سويادايىن تىرناقتارى - جەزتىرناقتىڭ تىرناعى.
ۇنامادى سويلەگەنى، كەربەز بۇلاي تۇرعانى.
.
نە سۇرادى سول ءبىر ارۋ، ەسىندە جوق باتىردىڭ،
ارمان قۋىن كەلگەن «ءىسىن» الگى ارۋ «قاتىردى».
بىرەر ۋاقىت بۇرىن اسەم كورىنگەن بۇل قالاعا،
وكپەلى ەدى، ورالعىسى كەلدى بايتاق دالاعا.
.
جاڭا عانا قىزىقتىرعان ءزاۋلىم ۇيلەر، كەنەتتەن،
تاس بەتوننان سالىنعان قوراپ ەكەن، قۇر بەكەر.
سۋ سورمايتىن كوشەسى، اسىق مۇجىپ تاستايتىن،
جول ەدى عوي ءسال بۇرىن ارمانىنا باستايتىن.
.
جۇرەك تۇسىن بىرنارسە شىمشىپ الدى، اۋىردى،
اۋىل جاقتا قالدىرعان ساعىندى ول باۋىردى!
مەن – اۋىلدىڭ بالاسى، قالا ماعان تەڭ ەمەس!
اسىر سالىپ وينارعا قالا-داعى كەڭ ەمەس!
.
اۋا جەتپەي تارىلىپ، ۇيلەر باسىپ توبەدەن،
ىستىعى دا تاسىدى نانداي شىققان كومبەدەن.
تەز-تەز قاشىپ قالادان، اۋىلىنا اسىقتى،
ساعىندى ول اۋانى، تاۋدى، قىرمان-استىقتى...
.
كوز الدىنا ەلەستەپ كلوۋنداي تۇرىمەن،
الگى ارۋ مازا دا بەرمەدى عوي تۇنىمەن.
«قالا ەگەر قىزداردى وسى كۇيگە تۇسىرسە،
ءبىر قىزىمدى جىبەرمەيم(ءىن)، تىپتەن، ءبىر-اق كۇن سۇرسە،»-
.
قۇرىلماعان وتباسىن، قىزدارىن ءالى كەلمەگەن،
«قىرىق ۇيدەن تيۋ بار،»- بەكەر قازاق دەمەگەن.
دەپ، باتىر دا بولاشاق، اللا بەرسە، قىزدارىن،
وسىرەدى ماپەلەپ، تاربيەلەپ قىز-دارىن.
.
تاۋ ۇشىنان قىلتيىپ، تاڭ دا اتتى-اۋ ارەڭدەپ،
اپاسىنا قوڭىراۋ شالدى باتىر «كەلەم» دەپ.
كەشە كەلگەن قالادان بۇگىن كەتىپ بارادى،
باتىردىڭ جۇرەك تۇسىندا ءبىر وكىنىش قالادى...
.
/P.S. ءبىر كورىنىس جەتەدى، ۇعۋ ءۇشىن ادامدى،
ءبىر تاۋەكەل جەتەدى باسۋ ءۇشىن قادامدى.
ءبىر مۇمكىندىك بەرىلسە، اۋىل جاققا تارتىپ كەت،
ءبىر جۇپارى جەتەدى باعالاۋ ءۇشىن عالامدى.
.
قورشاۋلارسىز قامالعان مىناۋ «ازات قالاڭنان»،
قاشىپ كەتكىن اۋىلعا، ۇلگى ال باتىر بالاڭنان.
سەزىنۋگە ءومىردىڭ باعاسىن دا، بايلىعىن.
ءبىر كۇندىك اۋىل ءومىرى جەتەدى، بىلسەڭ، باعامىن.
.
نە پايدا ەگەر وسىرگەن ەڭبەك جەمىس بەرمەسە،
نە پايدا ەگەر بالاڭىز ءقادىرىڭدى بىلمەسە.
قالادا ءوستى... اۋىلدا، ەش پارىعى بولمايدى،
اۋىلداعى تاربيە قالادان ەش قالمايدى.
ادام قۇنىن بىلگەنگە-ومىر ءمانسىز بولمايدى...
ماقپال سەمباي
