مەشىتكە بارعاندا ارحيتەكتۋراسىنان بولەك، عيماراتتىڭ ءىشى-سىرتىنداعى، توبەسىندەگى اراب جازۋىنا ءمان بەرىپ قاراپ كوردىڭىز بە؟ "ونى كىم جازادى، ول قانداي ونەر" دەپ ويلاۋشى ما ەدىڭىز؟
اسىرەسە، يسلام ساۋلەت ونەرىنىڭ بەينەلى جازۋلارىنا قىزىقپاۋ مۇمكىن ەمەس. بۇل جازۋ ونەرىن «كالليگرافيا» دەپ اتايدى. ول گرەك تىلىنەن اۋدارعاندا «كوركەم جازۋ» دەگەن ماعىنا بەرەدى. بۇگىندە كالليگرافيا ونەرى يسلام مادەنيەتىنىڭ بولىنبەس بولشەگىنە اينالعان.
ەلىمىزدە بۇل ونەر سالاسىن دامىتۋشى ماماندار ەندى عانا قالىپتاسىپ كەلەدى. سولاردىڭ كوش باسىندا تۇرعان كالليگراف اسىلبەك ورىنباساروۆ – وسى ونەردى دامىتىپ، كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن ازامات. شەبەر قازاقستانداعى وننان استام مەشىتتى كالليگرافيا ونەرى ارقىلى بەزەندىرگەن.
قازاقستاندا كالليگرافيامەن اينالىسىپ، عيمارات بەزەندىرەتىن شەبەرلەر از بولعاندىقتان، جاڭا نىساندار سالعاندا كوبىنەسە شەتەلدەن ارنايى ماماندار شاقىرتىپ جاتادى. وسىدان-اق بۇل باعىتتىڭ ەلىمىزدەگى ساۋلەت ونەرى ءۇشىن ماڭىزدىلىعىن بايقاۋعا بولادى.
Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى وقىرماندارى نازارىنا قازاقستانداعى بۇگىنگى تاڭداعى جالعىز كاليگراف اسىلبەك ورىنباساروۆپەن وربىگەن اڭگىمەنى ۇسىنادى.
اسىلبەك ورىنباساروۆ – يسلامتانۋشى، يمام-حاتىب، اراب ءتىلىنىڭ وقىتۋشىسى، يسلام كالليگرافى.
ءبىلىمى: 2001-2005 ج.ج. نۇر-مۇباراك ەگيپەت يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتى، «يسلامتانۋ» ماماندىعى
2002-2004 ج.ج. قمدب-نىڭ رەسپۋبليكالىق يمامداردىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ ينسيتۋتى،
2005-2006 ج.ج. يران مادەني-اعارتۋ ورتالىعى (پارسى ءتىلى)
2006-2008 ج.ج. «حاليل اعا» يسلام كالليگرافيا ينستيتۋتى. كاير ق. ەگيپەت اراب رەسپۋبليكاسى، ماماندىعى: يسلام كالليگرافى
2006-2007 ج.ج. «ءنىل» حالىقارالىق اراب ءتىلىن وقىتۋ ورتالىعى، كاير ق.، ەار، ماماندىعى: اراب ءتىلى
2007-2008 ج.ج. – امەريكالىق اقپارات ورتالىعى (American Data Center)، ماماندىعى: اعىلشىن ءتىلى.
2010-2015 ج.ج. ستامبۋل قالاسىنداعى ايگىلى كالليگراف حاسان چەليابي شەبەرحاناسىنىڭ شاكىرتى
– اسىلبەك مىرزا، بۇل ونەرگە قالاي كەلدىڭىز؟ نە تۇرتكى بولدى؟ نەگە ءدال وسى ونەر ءتۇرىن تاڭدادىڭىز؟
– مەن الماتى قالاسىندا دۇنيەگە كەلدىم، ءوستىم. ءۇيىمىز الماتى قالالىق ورتالىق مەشىتكە جاقىن جەردە ەدى. كىشكەنتاي كەزىمدە مەشىتكە ءجيى باراتىنمىن. مەكتەبىم دە سول اۋداندا بولدى. مەشىتكە بارعان سايىن ىشىندەگى كوركەم جازۋعا قىزىعا قارايتىنمىن. كىشكەنتاي كەزىمنەن سول جازۋلارعا عاشىق بولدىم. سول كەزدەن-اق وزىمە «مۇنى كىم جازدى؟ مۇندا نە جازىلعان؟ نەگە ول جازۋلار سونداي ادەمى؟ نەگە مەنى قاتتى قىزىقتىرادى؟» دەگەن سۇراقتار قوياتىنمىن.
اكەم ءبىزدى جۇما نامازعا ءجيى ەرتىپ باراتىن. مەكتەپ بىتىرگەن وڭ قانداي وقۋ ورنىن تاڭدايمىز دەگەندە، وتباسىمىزبەن تاڭداۋىمىز قازىرگى ءال-فارابي بويىنداعى نۇر-مۇباراك ۋنيۆەرسيتەتىنە ءتۇستى. ول كەزدە ول وقۋ ورنى جاڭادان اشىلىپ جاتقان ەدى.
2001 جىلى يسلامتانۋ فاكۋلتەتىنە ءتۇستىم. سول ءبىر جىلدارى ارنايى كەلىسىمشارتپەن مىسىر ەلىنىڭ الەمگە ايگىلى ال-ازحار ۋنيۆەرسيەتىنەن بەلگىلەنگەن مەرزىم بويىنشا بىزگە ءتالىم بەرۋگە ەڭ ۇزدىك ۇستازدار كەلەتىن. سولاردىڭ ىشىندە يسلام كالليگرافيانىڭ حاس مامانى احماد امير دەگەن ۇستاز بولدى. ول بىزگە ەكى جىلداي اراب كالليگرافياسىنان ساباق بەردى. سول ۇستاز مەنىڭ ەڭ العاشقى ۇستازىم دەسەم بولادى. احماد ۇستاز مەنىڭ بالا كەزدەن جۇرەك تۇبىندە ويانعان اراب كالليگرافياسىنا دەگەن قۇشتارلىعىمدى، ماحابباتىمدى وياتىپ، جۇيەلى تۇردە باعىت-باعدار كورسەتىپ، تالىم-تاربيە بەرىپ، يسلام كالليگرافياسىنا دەگەن ىنتامدى ارتتىردى.
جوعارى وقۋ ورنىن بىتىرگەن سوڭ ديپلومىم بويىنشا الماتى قالاسىندا يمامدىق قىزمەت اتقاردىم. دەگەنمەن، ستۋدەنت كەزدە اراب كالليگرافياسىنان ەكى جىل العان بىلىمىمە ىشتەي قاناعاتتانبادىم. يمام بولىپ ءجۇرىپ، كالليگرافيادان ءبىلىمىمدى تولىقتىرۋ ءۇشىن شەتەلدىك وقۋ ورنىندا ءبىلىم الۋعا بەل بۋدىم. ءسويتىپ، ءبىلىم قۋىپ، تاڭداۋىم مىسىردىڭ كاير قالاسىنداعى "حاليل اعا" اتىنداعى يسلام كوركەم جازۋ ينستيتۋتىنا سىناق تاپسىردىم. اللا قالاۋىمەن، 2006 جىلى سىناقتان سۇرىنبەي ءوتىپ، وقۋعا ءتۇستىم. سول جىلى ەۋرازيا قۇرلىعىنان وقۋعا تۇسكەن جالعىز شاكىرت مەن ەدىم. سەبەبى، كوبىنەسە، ول ماماندىقتى جەرگىلىكتى حالىق، ازيا، مالايزيا، يندونەزيا شاكىرتتەرى عانا وقيتىن. جالپى تمد ەلدەرىنەن ەشكىم بولمادى. ول جەردە كالليگرافيانىڭ نەگىزگى ستيل تۇرلەرىن ۇيرەندىك.
بۇل ماماندىقتى تاڭداۋىمنىڭ ءبىر سەبەبى: تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ بۇعان دەيىن ءبىر دە ءبىر كالليگرافيا مامانى جوقتىعى بولدى. نەگىزى بۇل ءبىزدىڭ قازاققا تاڭسىق دۇنيە ەمەس. سوناۋ زاماندا قازاق دالاسىندا بۇل ونەردى جەتىك مەڭگەرگەن شەبەرلەر دە بولدى. تەك كەڭەستىك ءداۋىر كەزىندە دىنگە قىسىم كورسەتىلگەن شاقتا بۇل ونەر كەنجەلەپ قالدى. سونىڭ ءبارىن تەڭشەي كەلە وسى ونەردى ەلىمىزدە ارى قاراي دامىتسام دەگەن نيەت بولدى. يسلام كالليگرافياسىنىڭ حاس شەبەرلەرى مىسىر ەلىندە دەگەندى ەستىپ، سول ەلدەن ءبىلىم الدىم دا، يسلام كالليگرافياسىنداعى جولىم سولاي باستالدى.
– بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندىق جالعىز كالليگراف دەپ تەك ءسىزدى تانيمىز. ۇزەڭگىلەس نەمەسە جاڭادان شىعىپ كەلە جاتقان جاستار اراسىندا «مىنە، مىنا ازاماتتان ءۇمىت كۇتۋگە بولادى» دەپ كىمدەردى ۇسىنا الاسىز؟
– قازاقستاننىڭ جەرى كەڭ، الايدا، حالقى از بولعاندىقتان، قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدەگى كالليگرافيا مامانى رەتىندە كوپشىلىك مەنى تانيدى. ءبىراق بۇل ۋاقىتشا. سەبەبى، 2013 جىلدان بەرى كالليگرافيادان شاكىرت تاربيەلەپ كەلەمىن. ارنايى كۋرستار دا بار. الماتى قالاسىندا رەسپۋبليكالىق ءابۋ حانيفا مەدرەسەسىندە دە كالليگرافيادان ساباق بەردىم. ول جەردە دە ءىلىپ الار شاكىرتتەر ىزدەنىپ، ءبىلىم الىپ جاتىر. ۇل، قىز، جاس، كارى... ءبىرشاما جاقسى شاكىرتتەر بارشىلىق. كوپ ۇزاماي ولار تۋرالى دا ەستيسىزدەر. ءبارى دە وزدەرىن شىڭداپ جاتىر. از ۋاقىتتا ەلىمىزدەگى يسلام كالليگرافياسىنىڭ شەبەرلەرى كوبەيەدى دەگەن سەنىمدەمىن.
– كەيبىر ەڭبەكتەرىڭىزدە قۇران سۇرەلەرىن، اياتتارىن بەلگىلى ءبىر فورماعا كەلتىرىپ، ياعني سۋرەت تۇرىندە جازعانسىز. سوندا بۇل كالليگرافيا ماماندىعىندا ارنايى وقىتىلا ما، الدە ءوز قيال-شابىتىڭىزعا بايلانىستى ما؟
– ءيا، مەنىڭ العان ءبىلىمىم دە كالليگرافيانىڭ اكادەميالىق كلاسسيكالىق ستيلىندە جانە ءارتۇرلى كەيىپتە دە سالىپ تا جازامىز. تاپسىرىس بەرۋشىنىڭ تالعامىن، تالابىن دا ەسكەرەمىز. كەيدە شابىتتان دا تۋىنداپ جاتادى. ونى جالپى ارنايى وقىتىپ، ۇيرەتپەيدى. مىسالى، مىنا اياتتى كەمە، اعاش نەمەسە گۇل فورماسىندا جاز دەگەن قاعيدا جوق. ال جالپى يسلام كالليگرافياسىندا عاسىرلار بويى يسلام دىنىمەن قاتار قالىپتاسقان قاعيدا، ەرەجەلەرى بار. شاكىرتتەرگە سولاردى ۇيرەتەمىز. ال شابىت جاعىنا كەلسەك، ول ءار شاكىرتتىڭ ءوزىنىڭ ىشكى تۇيسىگىنە، شابىتىنا، جۇرەك قالاۋىنا، شەبەرلىگىنە قاراي بولادى.
– جالپى ءبىر تۋىندىڭىزعا نەشە ۋاقىت جۇمسايسىز؟ ول ءۇشىن ارنايى ۋاقىت، مەكەن، كوڭىل-كۇي كەرەك پە، الدە قاجەتتىلىك تۋىنداسا، كەز كەلگەن جەردە، ۋاقىتتا قىلقالامىڭىزدى قولعا الاسىز با؟
– ورتا ەسەپپەن الساق، ءبىر جۇمىسقا 2-3 كۇن كەتەدى. جۇمىستىڭ كولەمىنە، قويىلعان ماقساتىنا، كۇردەلىلىگىنە قاراي جۇمىس ۋاقىتى ۇزارىپ كەتۋى دە مۇمكىن. ءبىراق كەم دەگەندە، 2-3 كۇن كەتەدى. ءبىراق كەيدە تۇرمىستىق ماسەلەلەر بولسا، جۇمىس توقتاپ قالۋى نەمەسە قيال-شابىت كەلگەندە دەرەۋ قاعاز بەتىنە تۇسىرە قوياتىن كەزدەر دە بولادى. كەيدە ءتىپتى بىرنارسەنى اپتالاپ، ايلاپ قاعاز بەتىنە تۇسىرە الماي جۇرەتىن كەزدەر دە بولدى. تاپسىرىس بەرۋشىلەر كەيدە كۇتەدى، كەيدە كۇتۋدەن شارشايدى. جالپى جۇمىستىڭ ءباستالۋ-بىتۋ مەرزىمىن ناقتى ايتۋ قيىن.
– حالىقارالىق دارەجەدە بايقاۋلار ۇيىمداستىرىلىپ تۇرا ما؟ ءوزىڭىز، شاكىرتتەرىڭىز قاتىسىپ كوردىڭىز بە؟
– يسلام الەمىندە 22 يسلام مەملەكەتىندە جانە باسقا دا يسلام دىنىمەن ساباقتاس شەتەلدەردە كوپتەگەن كالليگرافيا جارىستارى، سەمينار، سيمپوزيۋمدار بولىپ تۇرادى. 2013 جىلى ساۋد ارابياسىندا ءبىر كونكۋرسقا قاتىستىم. 2017 جىلى رەسەيدەگى حالىقارالىق كالليگرافيا كورمەسىنە توپتىق قۇرامدا قاتىستىم. بولاشاقتا دا قاتىسامىز دەگەن جوسپار بار.
بيىل شەشەنستاننىڭ گروزنىي قالاسىندا «ۇلى دالا كەسكىندەرى» دەگەن كورمە بولادى دەپ جوسپارلانعان. ورازا ايىنان كەيىن قاتىسىپ قالۋىمىز ىقتيمال.
ال شاكىرتتەرىمە كەلسەم، «قاتىسىڭدار، كورىڭدەر، ارالاسىڭدار» دەپ ولاردى دا قامشىلاپ وتىرامىن. الايدا ازىرگە قاتىسىپ، العا سۋىرىلىپ شىعىپ جاتقاندارى جوق. بالكىم، شاكىرتتەرىم ءالى دە وزدەرىنە سەنىمدى ەمەس شىعار. ءتۇرلى سەبەپ بارى انىق. دەگەنمەن، الداعى 1-2 جىلدا 2-3 شاكىرتىم حالىقارالىق دارەجەدەگە ءمۇشايرالارعا شىعادى دەگەن ءۇمىتىم بار.
تاۋەلسىزدىككە وتىز جىل بولسا، دا ەلىمىزدە كالليگرافيا ونەرىنە قاتىستى ساۋساقپەن سانارلىق قانا كورمە كوپشىلىككە ۇسىنىلدى. ونىڭ ءبىرى جەكە، پەرسونالدى كورمەم بولدى. بيىل ەلوردادا كالليگرافيا ونەرىنىڭ كورمەسى ءوتتى. الايدا ەلىمىزدە اۋىز تولتىرىپ ايتارلىقتاي حالىقاراوىق دەڭگەيدەگى يسلام كالليگرافياسىنىڭ كورمەسى ءالى وتكىزىلگەن جوق. ءبىراق ونىڭ دا اۋىلى الىس ەمەس دەپ ويلايمىن. ءدىني باسقارما، مادەنيەت باسقارماسىمەن كەلىسە وتىرىپ، ۇلكەن ءىس-شارا وتكىزۋگە دايىنمان. ول دا جوسپارىمنىڭ ءبىرى.
– قازاقستاندا كالليگرافيا ونەرىنىڭ بولاشاعى...
– جەتپىس جىلعا سوزىلعان كەڭەستىك داۋىردە كەنجەلەپ قالعان مول مۇرامىزدىڭ، ونەرىمىزدىڭ قاي-قايسىسىنىڭ بولماسىن بولاشاعى وتە زور. سەبەبى، قازاقستاننىڭ جەرى تىڭ. ءالى كوپ نارسە يگەرىلمەدى. كوپ نارسە بەلگىلى جۇيەگە تۇسكەن دە جوق. جالپى يسلام كالليگرافياسى، يسلام موزايكاسى، يسلام ارحيتەكتۋراسى، يسلام قولونەرى بولسىن ءبارىن دە قولعا الىپ، دامىتىپ جاتسا، كەرەمەت بولار ەدى. قازىرگى جاستار وتە ىنتالى. از ۋاقىتتا ولار دا بوي كورسەتە باستايدى.
كورشى ەلدەرمەن، مىسالى، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇرىكمەنستانمەن سالىستىرعاندا قازاقستان يسلام كالليگرافياسىنىڭ بولاشاعى وتە زور دەپ ويلايمىن. ويتكەنى، ەلىمىزدە بۇل ونەرگە قىزىعۋشىلىق وتە جاقسى. وعان كوزىم جەتتى. ۇلكەن قالالاردا جاستار بۇل ونەردى ۇيرەنگىسى كەلەدى. جەكە وزىمە حابارلاسىپ، "ۇيرەتىڭىزشى، ءبىزدىڭ قالاعا كەلسەڭىزشى" دەيدى. قىرعىزدىڭ وشىنان، وزبەكتىڭ تاشكەنتىنەن حابارلاسىپ، "بىزگە كەلىپ، ۇيرەتىڭىزشى" دەپ ۇسىنىس تاستاعاندار دا بولدى. اللا قالاپ، ءساتىن سالسا، ول جاقتارعا دا بارىپ، ۇيرەتۋ جوسپاردا بار. ورتا ازيا بويىنشا قازاقستانداعى يسلام كالليگرافياىنىڭ بولاشاعى زور دەپ بىلەمىن.
– مىنە، مىناۋ «اسىلبەكتىڭ ءستيلى» دەپ ەرەكشەلەپ ايتىپ، بىردەن تانيتىنداي وزىندىك ءستيلىڭىز قالىپتاستىرا الدىڭىز با؟
ءيا، وسى ۋاقىتا دەيىن وزىندىك ءستيلىم پايدا بولعان شىعار دەپ ويلايمىن. ادامنىڭ وز-وزىنە باعا بەرۋى قيىن. باعامدى ۇستازدارىم بەرەدى. ءبىلىمىمدى شىڭداۋعا 2010 جىلى تۇركياعا بارعاندا سول جەردەگى ۇستازىم جۇمىستارىمدى كورىپ، جازۋىڭنان كوشپەلى ەل، باسىنان كوپ قيىنشىلىق وتكەرگەن حالىق ۇرپاعى ەكەنىڭ جۇمىستارىڭنان كورىنىپ تۇر دەدى. نەگە دەسەم، "جازۋىڭدا نازىكتىك، جۇمساقتىق جوق، شەگەمەن قاققانداي قاتال" دەيدى. ۇستازىمنىڭ سولاي دەپ ايتقانى ەسىمدە قالىپتى. "راسىمەن دە سولاي ما؟" دەپ، يندونەزيا، مالايزيا، تۇركيا، اراب ەلدەرىنىڭ كالليگرافتارىنىڭ جازۋىن قاراسام، تمد ەلدەرىنەن شىققانداردىڭ جازۋى ەرەكشەلەنىپ تۇرادى ەكەن. ولاردىڭ جازۋى نازىك، ليريكالىق ۇلگىدە جازىلعان. ال بىزدىكىن ۇستازىم ايتپاقشى، «ءسال تۇرپايى ما، دورەكى مە»، ايتەۋىر، ءبىزدىڭ جاقتىڭ جۇمىسى ەكەنىن ايتپاسا دا بايقالىپ تۇرادى.
كەيدە اڭ-قۇس كەيپىندە جازۋ ءستيلىن دە قولدانامىن. جەكە ءوزىمنىڭ جازۋ ۇلگىمدى، بالكىم، سول ستيلدەن دە تانيتىن شىعار.
– قولونەردىڭ قاي ءتۇرى بولماسىن، نەگىزى ۋاقىت پەن كۇش-قايراتتى تاۋىسىپ، كوز مايىن الاتىن اۋرەسى كوپ جۇمىس. جالپى ەڭبەگىڭىزدى قالاي باعالايسىز؟ قاراپايىم حالىققا قولجەتىمدى مە؟
– ءيا، ارينە كەز كەلگەن ونەر تۋىندىسىنىڭ وزىنە لايىقتى باعاسى بولۋى كەرەك. ءوزىم قاراپايىم وتباسىنان شىققاندىقتان، جۇمىستارىمدا دا قاراپايىم حالىققا قولجەتىمدى. ءتىپتى تومەن باعادا دەپ تە ايتا الامىن. تۇركيا، اراب ەلدەرىندەگى كالليگرافيا جۇمىستارىن سالىستىرعاندا، مەنىڭ جۇمىستارىم الدەقايدا ارزان. بالكىم، ونىڭ ەكونوميكالىق سەبەپتەرى دە بار شىعار. وعان قوسا، بۇل ونەر ەندى عانا ءتاي-تايلاپ كەلە جاتىر، حالىق ەندى-ەندى تانىسا باستادى. ءار ەڭبەكتىڭ وتەۋى بار. جۇمىستىڭ كولەمىنە، ءمان-ماعىناسىنا، تەحنيكالىق ستيل ەرەكشەلىكتەرىنە، كۇردەلىلىگىنە بايلانىستى باعاسى دا وزگەرىپ وتىرادى.
– كەز كەلگەن ادام كالليگراف بولا الا ما؟
– مەنىڭشە، كەز كەلگەن ادامنىڭ بويىندا ادەمىلىككە، سۇلۋلىققا، كوركەمدىككە دەگەن دانەگى بولادى. كەيىن ادام ونى ساناسىنا ورنالاستىرىپ، سۋىن قۇيىپ، ارام ءشوبىن جۇلىپ، كۇتسە، وسىرسە، ونى ماۋەلى بايتەرەككە اينالدىرا الادى. ال كەيبىرەۋلەر وعان مۇلدەم ءمان بەرمەيدى. يسلام كالليگرافياسى دا يسلام ءدىنى سياقتى ەڭ جاقسى نارسەلەرگە شاقىرادى. تازالىق، سابىرلىلىق، اسەمدىككە قۇشتارلىق. سوندىقتان، مەنىڭشە، يكەمى بولماس دا، قانىندا ونداي ونەر جوق بولسا دا، كەز كەلگەن سانالى ادام كالليگراف بولا الادى. ويتكەنى، ءبىر ادامنىڭ قولىنان كەلگەن نارسە وزگەنىڭ دە قولىنان كەلۋى ابدەن مۇمكىن.
مىسالى، شاكىرتتەرىمنىڭ ىشىندە ارابتىڭ ءالىپبيىن جاتتاماعاندار دا بار. ءبىراق مىنانى كوشىرىپ كەل دەسەڭ، كەرەمەت ەتىپ كوشىرىپ كەلەتىندەرى دە بار. «قالاي؟» دەپ كەيدە ءوزىم تاڭ قالامىن. ەگەر سول شاكىرتتەرىمىم بىلىمدەرىن ارى قاراي جەتىلدىرسە، كەرەمەت كاسىبي مامان بولىپ شىعاتىنىنا سەنەمىن.
شاكىرتتەرىم دە «ۇستاز، مەن كالليگراف بولا الامىن با؟» دەپ سۇرايدى. «ءيا، ارينە بولا الاسىڭ!» دەپ جاۋاپ بەرەمىن. يسلام تاريحىندا ءتىپتى قولىنىڭ جارتىسى، شىنتاعىنان تومەن قولى جوق، ءبىر قولى جوق شەبەر كالليگرافتار دا بولعان. ءتىپتى ەرتەدە ءومىر سۇرگەن مەحمەد ەفەندي دەگەن كالليگرافتىڭ شىنتاعىنا دەيىن ەكى قولى دا بولماعان. سونداي حالدە دە كوركەم جازۋلار جازعان.
مەن دە ءبىر ۇستازىما سول ساۋالدى قويعاندا «اسىلبەك، جازۋدى كوز دە، قول دا ەمەس، ادامنىڭ جۇرەگىندەگى كوڭىل جازادى» دەپ جاۋاپ بەرگەن ەدى. پروتەزدەرىمەن، ءتىپتى قىلقالامدى اۋزىنا قىستىرىپ قويىپ كوركەم جازۋ جازاتىن ەكى قولى جوق شەبەرلەردى دە كورگەنمىن. سوعان قاراپ، ون ەكى مۇشەسى ساۋ ادام كالليگرافيانى ۇيرەنە المايدى دەگەنگە ونشا سەنبەيمىن. تابيعي كەمتار ادامداردىڭ ءوزى كەرەمەت تۋىندى جاساپ جاتقاندا، باسقانىڭ قولىنان كەلمەيدى دەپ جالعان. باستىسى – ادامنىڭ ىقىلاسى، نيەتى بولۋى كەرەك.
– قاجەتتى قۇرال-جابدىقتاردى ەلىمىزدەن الاسىز با، الدە...
– كەرەك قۇرال-سايماندارىمنىڭ ەڭ نەگىزگىلەرىن شەتەلدەن الدىرتامىن نەمەسە شەتەلگە شىقسام، وزىممەن بىرگە الا كەلەمىن. شاكىرتتەرىمنىڭ دە تاپسىرىستارىن ۇمىتپايمىن. ويتكەنى، وكىنىشكە وراي، ەلىمىزدە بۇل ونەر ونشا دامىماعاندىقتان، كەرەكتى قۇرال-جابدىقتى ەلىمىزدەن تابۋ – وتە قيىن. ءبىر جاقسىسى، عالامتور-دۇكەندەرى جاقسى دامىپ جاتىر. شاكىرتتەرىم ءوز بەتتەرىنشە سولاي تاپسىرىس بەرىپ، الىپ جاتىر. بولاشاقتا ول ماسەلە دە رەتتەلەدى، ءىرى قالالاردا كەرەگىمىزدى تابا الامىز دەپ ويلايمىن.
ەلىمىزدى بۇل ونەرگە قىزىعۋشىلىق ارتىپ جاتقاندىقتان، كەز كەلگەن ۇيرەنۋشىگە قاجەتتى قۇرال-جابدىقتارمەن تولىقتاي قامتاماسىز ەتە الاتىن دۇكەندەر قاتتى قاجەت. بولاشاق كالليگرافتاردىڭ قاجەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتەتىن جاندار دا تابىلادى دەگەن ۇمىتتەمىن.
– اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
شەبەردىڭ جۇمىستارى:
ەلورداداعى مەشىت
كوكشەتاۋداعى مەشىت
پاۆلودارداعى مەشىت
تالدىقورعانداعى مەشىت
تارازداعى مەشىت
وسكەمەندەگى مەشىت
اڭگىمەلەسكەن: ماقپال سەمباي
