سەيسەنبى كۇنى تاڭ قىلاڭ بەرە قازىعۇرت اسۋىنداعى “نۇح پايعامبار –تۇرىك حالىقتارىنىڭ ورتالىعى” كەشەنىنە كەلسەم اۋلاسىندا بوتەن ءبىر كروسسوۆەر تۇر ەكەن. جانىندا ءبىر جىگىت اينالشىقتاپ ءجۇر. كولىكتىڭ ىشىندە ءبىر كەلىنشەك ءۇش سابيىمەن ۇيىقتاپ جاتىر. مەنى كورگەن ازامات، كەشىرىڭىز اقساقال تۇندە دالباسالاپ قاشا بەرىپ، بۇل جاققا كىرىپ كەتىپپىز، ءبىز ارىستان ەدىك دەگەنى. ءسال تومەنىرەكتە، جول بويىن جاعالاي جەڭىل كولىك، مينياۆتوبۋستار ءتىزىلىپ تۇر. ءبارى سول ارىستان قاشقان بوسقىندار ەكەن.
...1977-79 جىلدارى كەڭەس وداعى قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ شىمكەنت وبلىسى بويىنشا ازاماتتىق قورعانۋ شتابىنىڭ مەديسينالىق قامتاماسىز ەتۋ جانە اۋىل شارۋاشىلىعىن قورعاۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقاردىم. تابيعي، تەحنوگەندىك اپات جانە سوعىس كەزىندە حالىقتى ءقاۋىپتى ورتادان ەۆاكۋاسيالاۋ، مەديسينالىق قامتاماسىز ەتۋ، ءتارتىپ ساقتاتۋ ماسەلەلەرى الدىن الا تاپتىشتەپ جوسپارلانىپ، جاتتىعۋلار وتكىزىلىپ، توتەنشە جاعداي تۋىنداسا ءتيىستى جوسپاردى اپ-ساتتە ىسكە قوسۋعا دايىن ەدىك. مۇنداي جاعدايدا بارلىق بيلىك وبلىستىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسىنا بەرىلىپ، ونى اتالعان شتاب، بارلىق قۇرىلىمداردى ۇيلەستىرە قولدانۋعا قۇقىقتى بولاتىن. ونىڭ ىشىندە ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ قوعامدىق ءتارتىپتى ساقتاۋ قىزمەتىن دە. سول داۋىردە، كەشەگى ارىستا بولعان اپاتتاي اپات باستالسا، ءاربىر قۇرىلىم، الدىن الا جاسالعان جوسپارعا سايكەس، شتابتىڭ ۇيلەستىرۋمەن ءدال، ناقتى جۇمىس ىستەپ، ەشبىر بەرەكەتسىزدىككە جول بەرمەس ەدى. جانە مۇنداي كىشى-گىرىم قالاشىقتاعى جاعدايدى ون-ونبەس مينۋتا ءوز ىرقىنا يكەمدەي باستايتىن. ءسوز بولىپ وتىرعان زاماندا ازاماتتىق قورعانىس سالاسى، قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ تارماعى بولىپ، وندا تاجىريبەلى، ءبىلىمدار، ءتارتىبى قاتال قورعانىس سالاسىندا، ءتىپتى كەيبىرى سوعىسقا قاتىسىپ شىڭدالعان وفيسەرلەر قىزمەت ەتەتىن.
ال ءقازىر توتەنشە جاعدايعا تىكەلەي جاۋاپتى جۇيەنىڭ ورنى بەيشارالىق حالدە. توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى دە تاراتىلىپ، ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءبىر كوميتەتىنە اينالىپ، دارمەنسىزدەنگەن. ءوز باسىم تىكەلەي قاتىسقان ىستەرگە بايلانىستى انىق ايتا الامىن، كوشە تولعان پولكوۆنيك، گەنەرالدار بولسا دا، ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كادرلارىنىڭ ساپاسى وتە ناشار، جاۋاپكەرشىلىك دەگەن جوق، سىبايلاس جەمقورلىق، ۇيىمداسقان قىلمىستىق توپ دەڭگەيىنەن دە اسىپ كەتكەندەي. مۇنىڭ سالقىنى، ونىڭ قۇرامىنداعى، ونىڭ ۇستىنە ماتەريالدىق، قارجىلىق جاعىنان مۇمكىندىگى قىزىقتى توتەنشە جاعداي كوميتەتىنە تيمەدى دەپ ايتۋ قيىن. پرەزيدەنتىمىزگە “ەلدى پوگوندى ازعىنداردان قۇتقارىڭىز” دەگەن ۇندەۋىمدە تۇركىستان وبلىسىنىڭ پوليسيا دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى گەنەرال قايرات دالبەكوۆ تە ۇيىمداسقان قىلمىستى توپتىڭ قامقورشىسى دەپ اتاپ كورسەتكەن ەدىم. ءبىراق مىڭك ەتكەن ەشكىم بولمادى. ال ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى "ارىستاعىداي اپات باسقا ەلدەردە دە بولىپ تۇرادى" دەپ اقتالۋدا. بەيبىت ەلدە، ارىستاعىداي اپات ون جىلدا، ءبىر مەكەمەدە ءتورت رەت قايتالانادى ما ەكەن، گەنەرال مىرزا؟
...كەشقۇرىم كوگىلدىر ەكراننان "ارىس قالاسىندا جارىلىس بولىپ، ءۇش كىسى قازا تاپتى، بيلىك بارىمەن اينالىسىپ جاتىر، ۋايىمدايتىن ەشنارسە جوق، پرەزيدەنت ق.توقايەۆ سوندا ۇشىپ كەلدى" دەگەن قىسقا حابار ايتىلىپ، ءارى قاراي ەلباسىمىزدىڭ جارقىن ءجۇزى جارق ەتىپ، ساۋەگەيلىگىن سۋدىراتا جونەلگەن سوڭ، بۇعان اسا ءمان بەرە قويعان جوق ەدىم. ارىستا ۇيرەنشىكتى بولىپ كەتكەن وقيعا عوي دەپ. سويتسەك جاڭاعى جىگىت سياقتى بوسقىنداردىڭ ايتۋىنشا، ارىستىڭ حالقى ناعىز سوعىس شايقاسىنىڭ قيامەت-قايىمىنىڭ استىندا بولىپتى.
قالانىڭ شەتىندەگى قارۋ-جاراق قويمالارىنان اتىلا ۇشقان سنارياد، راكەتالار ىسقىرعان داۋىسىمەن ۇرەيلەندىرە زىمىراي كەلىپ ءتۇسىپ، عيمارات، ۇيلەردىڭ دۋالدارىن بۇزىپ ءوتىپ، توبەسىنەن دە ءتۇسىپ، جارىلىپ، ەسىك، تەرەزە، ۆيترينالاردى بىت-شىت ەتىپ، ءورت باستالىپ، جۇرت الاسۇرىپ، كىم جاياۋ، كىم كولىگىمەن قالادان تۇس-تۇسقا قاشا جونەلىپ، كولىكتەر جولعا سىيماي بىر-بىرىمەن سوقتىعىسقانىنا قاراماي قالايدا بۇل توزاقتان كەتۋگە جانتالاسا ۇمتىلۋمەن بولىپتى. ەكى ءجاسوسپىرىمنىڭ كوشەدە جاتقان ولىگى تۇگىل، سۇرىنگەن، جىعىلعان، جىلاپ، زارلاعان ءتىرى جاندارعا دا قول ۇشىن بەرمەي باس ساۋعالاپ كەتە بارىپتى ادامدار، ادامدىق بەينەسىن اپ-ساتتە-اق جوعالتقان. قالاعا ىرگەلەس دالادا ۇشىپ بارعان جارىلىس جاڭقاسى مەن سناريادتاردان باستالاعان ءورت ءورشىپ، ۇرەيدىڭ ۇستىنە ۇرەي قوسىپ سورلاعان حالىقتىڭ ەسىن ودان بەتەر شىعارىپ جىبەرگەن. ساراپشىلار ول قويمالارداعى جەردى تىتىركەندىرەر گاۋبيسانىڭ سناريادتارى ون بەس شاقىرىمعا دەيىن ۇشىپ بارادى دەيدى.
سونىمەن نە بولىپ جاتقانىن ادام اڭداماس توپالاڭ كۇشەيە ءتۇسىپ، ءجون ايتىپ، جول سىلتەر، جاردەم بەرەر قۇتقارۋشى، مەديسينا، تارتىپكە شاقىرار باسقارۋ ورگاندارى، پوليسيا، اسكەريلەر كورىنبەي، قالانى بەي-بەرەكەت بىلىق جايلاپتى. ماشينەسىمەن قاشىپ بارا جاتقانداردىڭ، جاياۋلاردى الىپ كەتەر نيەتى بولماپتى. ءبىر جانۇيا ارىستان قىرىق شاقىرىم جەردەگى مونتايتاسقا دەيىن شىجىعان كۇن اپتاعىندا، ەرىندەرى كەزەرىپ جاياۋ جەتكەنىن ايتىپ وتىر. مۇنداي شۇبىرىندىلار سانسىز ەكەن. ءسويتىپ كىم جاياۋ، كىم كولىكتە، جان-جاققا قاراي، جول تاڭداپ، ىزدەۋگە مۇرشالارى بولماي، ايدالاعا دا الاسۇرىپ قاشا بەرگەن، جان ۇشىرىپ. كوپشىلىگى، 100 شاقىرىمداي جەردەگى تاۋعا قاراي بەت العان. قازىعۇرت تاۋىنىڭ اسۋىنا جەتىپ، ءوڭى تۇگىل، تۇستەرىنە كىرمەگەن توپالاڭنان قۇتىلدىق پا دەپ، سىلەيىپ ۇيىقتاپ جاتقاندارى سول ەكەن. وزدەرىندە ءوڭ جوق، جۇيكەلەرى “سىركەم سۋ كوتەرمەيدىنىڭ” كەيپىندە. بىرەۋلەر قالادان الدەقايدا قاشىق، ايدالادا جالعىز وتىرعان مىناۋ ءسابيدى تاۋىپ العان.
نۇح پايعامبار ورتالىعىن سايالاعان ازاماتتىڭ ارىستا اجەپتەۋىر ساۋدا نىسانى قالىپتى. بالا-شاعاسىن قالادان ۇزاققا، ءوزى ءقاۋىپسىز-اۋ دەگەن جاققا اپارىپ تاستاپ، قايتىپ كەلسە، ساۋدا نىسانى تونالۋدىڭ ۇستىندە ەكەن. اركىم قولىنا تۇسكەندى اكەتىپ جاتىپتى. اسىرەسە ماسكۇنەمدەردىڭ جولى بولىپ. ارالارىندا اسكەريلەر دە بار دەدى. الاساپىراندى پايدالانعاندار، يەسىز قالعان، داپ-دالاسى شىعىپ، اشىق جاتقان دۇكەن، كافە، باسقا دا ساۋدا ورىندارىن، ءتىپتى ءدارىحانالارعا دەيىن تالان-تاراج ەتىپتى. ءوزىنىڭ قولىنان ەشنارسە كەلمەسىن تۇسىنگەن ءبىزدىڭ قوناق، ارىستىڭ ىشكى ىستەر ءبولىمىنىڭ باسشىلارىنا، “ءاي سىزدەر قورقاۋ توناۋشىلارعا نەگە توسقاۋىل قويمايسىزدار” دەگەن جان ايقايىمەن بارىپتى. سوزىنە ولار ەلەڭ ەتپەگەن سوڭ، داۋسىن قاتتىراق شىعارىپ ايتسا، “ءوزىڭدى قاماپ تاستايمىن” دەپ دۇرسە قويا بەرىپتى، فورماسىن كيمەي، قاراپايىم ادامشا كيىنىپ، كەڭسەسىنىڭ پاناسىندا نوكەرلەرىمەن تۇرعان قالا پوليسياسىنىڭ باستىعى.
مۇنداي توپالاڭدا فورماداعى بيلىك وكىلىنىڭ ءرولى زور. ال ارىستىڭ پوليسيا باستىعى نەگە بۇلاي ءوزىن بۇركەمەلەگەن، سوندا ءوزىنىڭ كىم ەكەنىن جاسىرىپ، ءتارتىپ ورناتۋدان تايقىعانى ما؟ كاسىپكەردىڭ قورقاۋ توناۋشىلارعا توسقاۋىل جاساپ، بەكەت قويىپ ءتارتىپ ورنات دەگەن ۇسىنىسىن قولداماق تۇگىل، ونىڭ وزىنە دوق كورسەتكەنى قالاي دەپ، وبلىس پوليسياسىنىڭ باستىعى ق.دالبەكوۆ پەن ىشكى ىستەر ءمينيسترى ە.تۇرعىنبەكوۆتەن سۇراۋعا قاقىمىز بار سياقتى؟ ءسويتىپ كوپشىلىك جان قايعىمەن، الاسۇرا قالايدا جان ساقتاۋعا ۇمتىلسا، توناۋعا كىرىسكەن ازعىندار دا از ەمەس ەكەن. تەك قىمقىرىپ قالۋ ادەتىمىزگە اينالعان زاماندا، بۇعان تاڭدانباساق تا بولار. وسىلايشا حالىق ەسىنەن تانعان كەزدە سابىرلى، ويلاستىرىلعان جوسپارلى شارالاردى ىسكە اسىرۋعا مىندەتتى بيلىك وكىلدەرى، وزدەرىنىڭ تايىنسىزدىعىنان تۋىنداعان توپالاڭدا حالىقتى جالعىز قالدىرعان.
بيلىك، قالانىڭ شەڭبەرىندەگى اسكەري قويمادان قالاعا ۇنەمى ۇلكەن ءقاۋىپ تونەرىن بىلە تۇرا، ونى ونداعان جىلدار بويى كوشىرمەگەن، ساقتانۋ، قۇتقارۋعا دا ناتيجە بەرەر دايىندىق جاساماعان. ىرىمىن جاساسا دا توپالاڭ باستالعاندا ول قاۋقارسىز بولىپ شىققانى كورىنىپ تۇر.
...بۇدان ون جىل بۇرىن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى، گەنەرال-دەپۋتات ەرجان يساقۇلوۆ ماجىلىستە، سول كەزدە ارىستاعى اسكەري قويمالاردا بولعان جارىلىسقا بايلانىستى جاساعان مالىمدەمەcىندە «بۇدان دا سويقان جارىلىستار بولۋى ىقتيمال، ءتيىستى شارا قولدانىلماسا» دەگەن ەدى. ە.يساقۇلوۆ، كاسىبي دەڭگەيىمەن قوسا يماندىلىعى جوعارى، ابىروي-ارىن جوعالتپاعان ساناۋلى اسكەريدىڭ ءبىرى. الايدا ونىڭ مالىمدەمەسىنە ءمان بەرىلمەپتى. قازىرگى، سول كەزدە بولعان جارىلىستىڭ ءتورتىنشى رەت قايتالانۋى عوي.
پرەزيدەنت ق.توقايەۆتىڭ ەفيردە “كىنالىلەر بار بولسا، جازالانادى” دەگەنى مەنى تاڭ قالدىردى. مەنىڭشە كىنالىلەر بىرەۋ ەمەس، ەكەۋ ەمەس، ونداعان، جۇزدەگەن بولسا كەرەك. مۇندايدى ءبىزدىڭ شاشپاۋ كوتەرۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، دەموكراتياسى ۇلگى بولارلىق قازاقستاندا تەك “كوتىبار” باتىردىڭ ءىزباسارلارى عانا ايتا الادى، وندا دا دەرەكتەرى “تەمىردەي” بولسا. نەمەسە باسىڭ تازا بالەگە قالادى، جوق ابىرويىن قورعاۋشىلاردان. دەمەك بۇل راس.
الدە وعان كوزبوياۋشىلار ناقتى اقپارات بەرمەدى مە؟ كوز جۇمعاندار تۇرالى دا. رەسمي ورگاندار ءۇش ادام عانا قازا تاپتى دەيدى. بوسقىنداردان ءوز قۇلاعىممەن ەسىتتىم، ەكى ءجاسوسپىرىمنىڭ دەنەسىنىڭ كوشەدە قاراۋسىز قالعانىن. جارىلىس تاڭەرتەڭگى ساعات توعىزدان كەيىن باستالعان. ياعني قويمادا جۇمىس ىستەيتىندەر تۇگەل دەرلىك ءوز ورىندارىندا بولعان كەزدە. سوندا ولاردىڭ ءبارى سول توزاقتان ساپ-cاۋ شىققانى ما؟
پرەزيدەنتىمىزدىڭ، گۋمانيستىگى باسىم تۇلعا بولعاندىقتان "ولگەندەر ءولدى، بۇزىلعان قالا بۇزىلدى، تىرىلەردى قينامايىن" دەگەن ۇستانىمى بار شىعار، سوعان ساي سولاي دەگەن شىعار...
دەسەك تە بيلىكتىڭ ايتۋىنشا، الدىمىزعا جان سالماي، كەمەلدەنگەن ەلىمىزدە بۇلاي بولعانى قالاي؟ بەيبىت زاماندا وسىلايشا قالاعا، ءوز حالقىمىزعا سنارياد، بومبالاردىڭ جاۋدىرىلۋىنا جول اشقاندار كىم؟ نەگە ءتيىستى قۇرىلىم، بيلىك، وسىنداي توتەنشە جاعدايدىڭ بولۋى ابدەن مۇمكىن ەكەنىن بىلە تۇرا، دايىن بولماعان؟ ولار الدىن الا جاسالىپ، تالاي رەت جاتتىقتىرىلعان جوسپارىن، ءبىرىنشى جارىلىستان سوڭ-اق ىسكە قوسىپ جاعدايدى جونىمەن باسقارىلاتىن ارناعا بۇرمادى؟ ەگەر شىنايى سوعىسقا تاپ بولساق، وندا نە بولماق؟
ارىس ءتۇيىندى، ودان تەمىر جول شارتاراپقا تارايتىن، ستراتەگيالىق ماڭىزى بار ءبىرىنشى كاتەگوريالى ستانسا. سوعىس جاعدايىندا قارسىلاس جاق ەڭ الدىمەن بومبىلاپ نەمەسە باسقا جولمەن ونى ىستەن شىعارىپ تاستاۋعا تىرىسادى. سويتەدى دە. تۇسكەن ءبىر بومبانىڭ ءوزى قويماداعى قارۋ-جاراقتى دەتوناسيالاپ، ءبارىن وزىنەن-وزىن جاردىرىپ، ستانسانى دا، قالانى دا جويىپ جىبەرەرى حاق. ءسويتىپ، سوعىس جاعدايىندا اسكەري ەشەلونداردىڭ قاجەتتى نۇكتەلەرگە بارۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىلار ەدىك. ياعني بۇل، ءبىزدىڭ قورعانۋ مۇمكىندىگىمىزدى الدىن الا ادەۋىر جارامسىزداندىرۋعا دايىنداپ قويدىق دەگەن ءسوز. سوندىقتان ارىسقا جاقىن ماڭدا مۇنداي وراسان زور قارۋ-جاراق قويماسى بولماۋى ءتيىس ەدى، ءتىپتى كىشىرەگى دە. قاجەت بولسا، رەلەفى تالاپقا ساي، جەتكىلىكتى قاشىقتىقتا عانا اسكەري قويمالار ىستەلىنۋى مۇمكىن. بۇل ستراتەگيالىق جوسپارلاۋدىڭ الىپپەسى! ارىستا مۇنداي قويمانىڭ بولۋى، دۇركىن-دۇركىن بولعان جارىلىس ەسكەرتىپ تۇرسا دا، ۋاقتىلى شارا قولدانىلماۋى، جاي قىلمىس ەمەس، وتە جوعارعى وپاسىزدىق ىسپەتتەس دەپ ايتسام، ارتىق بولماس. وتىز جىلدان بەرى وسىعان ءمان بەرمەۋ، ءبىزدىڭ گەنەراليتەتتىڭ، ءبارىنىڭ اسكەري جوعارى دارەجەسى بار، بۇعان قاتىستى مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ شەندىلەرىنىڭ تۇككە تۇرمايتىن جاندار ەكەنىن كورسەتىپ تۇر.
...تجم تاراتىلىپ، بۇل قىزمەت نەگە ءىىم قۇرامىنا نەگە كىرگىزىلدى دەگەن سۇراق كوكەيىمنەن شىقپايدى؟ ودان بۇرىن، كەزىندە ج.تۇياقبايەۆ باسقارعان، دەربەس تەرگەۋ كوميتەتى دە وسىلاي ەتىلگەن ەدى. قازىرگى كەزدە ءىىم ساپىندا 120 مىڭداي ساربازدارى بار بولسا، قورعانىس مينيسترلىگىدە 80 مىڭداي ەكەن. ءىىم ىشكى ءتارتىپ ساقتاۋعا، ياعني بۇزاقى، زاڭ بۇزۋشى، ىشكى جاۋلاردان قورعانۋعا ارنالعان قۇرىلىم. سونشاما كۇشتى قارسى قويارداي ءبىزدىڭ ىشكى، ءتارتىپ بۇزار، جاۋلارىمىز سىرتقى جاۋىمىزدان مىقتى بولعانى ما؟ ولاي ەمەس شىعار. وندا كىمگە، نە ءۇشىن كەرەك بولدى؟ ءىىم جۇيەسىن كۇشەيتە-كۇشەيتە پروكۋروردى دا مەنسىنبەيتىن ەسىرگەن قۇبىجىققا اينالدىرۋ كىمگە كەرەك؟ كەيبىر باستىقتارى، ارىستىڭ پوليسياسىنداعىداي ەل باسىنا كۇن تۋعاندا كەڭسەسىن اينالشىقتاپ، فورماسىن كيۋدەن قىمسىنادى. مەنىڭشە، ارىستاعى اپات باسقارۋ جۇيەسىنىڭ دايىنسىزدىعىنىڭ سالدارى.
ءبىزدىڭ پىكىرىمىزشە تجم قالپىنا كەلتىرىلىپ، ءىىم ءبولىنىپ جۇرگەن قارجى، ماتەريالدىق مۇمكىندىكتەردىڭ، قاتارداعى اسكەريلەردىڭ ەسەبىنەن كۇشەيتىلۋى ءتيىس. جانە دە تەرگەۋ سالاسى ءىىم قۇرامىندا ەمەس، ءوز الدىنا دەربەس قۇرىلىم بولعانى ابدەن كەرەك. نەمەسە ەسىرىكتەردىڭ ەسى كىرمەس. ءىىم اسكەرلەرىنىڭ ادەۋىر بولىگى شەكارا، قورعانىس قۇرىلىمدارىنا اۋىستىرىلىپ، ءىىم قول استىندا شەكتەۋلى عانا قارۋلى كۇشتەر قالعانى دا ورىندى بولار. جالپى ايتقاندا قارۋلى كۇشتەر نەگىزىنەن سىرتقى جاۋمەن كۇرەسۋگە باعىتتالىپ، تجم، ءىىم وزىنە لايىقتى ورىن الىپ، ازاماتتىق بيلىك، قوعام تاراپىنان قاداعالانۋى ءتيىس.
ارىستاعى اپاتقا تەك بيلىك كىنالى. بيلىك حالىقتىڭ سەنىمىنە كىرەمىن دەسە، الدىمەن، اسىرەسە مەرت بولعاندار تۇرالى شىنايى اقپارات بەرۋدەن باستاپ، قالا حالقىنىڭ شەككەن زارداپ، زيانىن تولىعىمەن تەز ارادا وتەۋى ءتيىس. جانە جارىلقادىم دەپ ەمەس، ءوزىنىڭ كىناسىنەن ورىن العان اپاتتىڭ سالدارىن ەركىمەن وتەيمىز دەپ. ەڭ باستىسى، ارىستىڭ قاڭعىرعان حالقىنا ەلىمىزدىڭ قالاعان جەرىنەن – قالاسىنان تەگىن، بار جاعدايى جاسالعان باسپانا تەز ارادا بەرىلىپ، نەمەسە جەر تەلىمى، ءۇي سالۋعا جەتكىلىكتى جاردەم بەرىلىپ، جەكە تۇلعا، كاسىپكەرلەردىڭ بانكتەن العان وسپەلى قارىزدارىن، شەككەن زياندارىن، بالالارىن بالا-باقشا، وقۋ ورىندارىنا ورنالاستىرىپ، وقۋ ورنىن بىتىرگەنگە دەيىن بار شىعىندى، مەملەكەت وتەپ، سالىق، باسقا تولەمدەرىن جويۋى كەرەك. ءسويتىپ مەملەكەت ءوز بىلىعىن ءوزى كوتەرسىن، ارەڭ كۇن كورىپ وتىرعان مۇعالىمدەر مەن بيۋدجەت سالاسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە ارتپاي. قايىرىمدىلاردىڭ قارجىسىن، سول ارىستا جۇمىس ورنىن اشۋعا جۇمساپ، ول كاسىپورىنداردى سوندا ىستەيتىن ەڭبەككەرلەردىڭ ۇلەستى مەنشىگى ەتۋ كەرەك. جانە دە ول قالانىڭ كولەمىن بۇرىنعىداي ەتۋدى ماقسات ەتپەي، ستانسا مەن سوندا بولۋى ءتيىس قۇرىلىمداردىڭ جۇمىسىن جۇرگىزۋگە جەتكىلىكتى ەلدى مەكەن سالىنسا جەتەتىن شىعار. ويتكەنى ول قالاشىق ءومىر سۇرۋگە، دامۋعا قولايلى ەمەس جانە ارىس ءبىرىنشى كاتەگوريالى ءتۇيىندى ستانسا بولعاندىقتان، اسىرەسە سوعىس جاعدايىندا سوققىنىڭ استىندا قالۋ مۇمكىندىگى اسا جوعارى.
ارىستىڭ ماسەلەسى جان-جاقتى، تىعىلىقتى شەشىلۋى ءۇشىن شتاب قۇرىلىپ، قۇرامىنا جاعىمپازدار ەمەس، ۇلتىمىزدىڭ جاناشىر-پاتريوتتارى كىرگىزىلۋى ءتيىس. اسىرىەسە باسپانا ءبولۋ جاريالى تۇردە، يماندى پاتريوتتاردىڭ قاداعالاۋىمەن جۇرگىزگەنىمىز ناتيجەلى بولار.
اپاتقا بايلانىستى تەكسەرىس قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ ءتيىستى لاۋازىم يەلەرىمەن قاتار، توتەنشە جاعداي باسقارماسى قۇرامىنا كىرەتىن، تۇركىستان وبلىستىق پوليسيا دەپارتامەنتىنىڭ ءتيىستى باسشىلارى دا، ونىڭ ىشىندە قول استىنداعى ۇيىمداسقان قىلمىستى توپتىڭ قامقورشىلارى گەنەرال ق.دالبەكوۆ پەن وبلىس پروكۋرورى ن.ابدىروۆتەر دە قىزمەتتەرىنەن الاستاتىلسا عانا شىنايى بولۋى مۇمكىن. جانە دە تەكسەرىستىڭ بارىسى اپتا سايىن جاريالانىپ تۇرۋى كەرەك.
“دوس جىلاتىپ ايتادى” دەگەن دانا حالقىمىز. شەندىلەردىڭ ەڭ جوعارىداعىسىنىڭ ءوزى اششى شىندىقتى ايتقانداردى جاۋ كورمەي، قاي ماسەلە تۇرالى بولماسىن ايتىلعانداردى جاعدايدى تۇزەۋگە جاراتقانى وڭ بولار. سوندا عانا “ايتەۋىر سوعىس بولماسا بولدى" دەپ جۇرگەن مومىن قازاقتى” قورعاۋ جۇيەسى جونىمەن قالىپتاسىپ، ارىستاعىداي اشىق اسپانىمىزدا سوعىس جاعدايى باسىمىزعا ءتۇسىپ، كوز جۇمىپ، ءومىرىمىزدى سارىپ ەتىپ سالعان ءۇي، جيعان مۇلكىمىزدەن ايىرىلىپ، سابيلەرىمىز اڭىراپ ايدالادا قالماس.
اكادەميك ەرمەنتاي سۇلتانمۇرات
پىكىر قالدىرۋ