«...تۋعان جەر – اركىمنىڭ شىر ەتىپ جەرگە تۇسكەن، باۋىرىندا ەڭبەكتەپ، قاز باسقان قاسيەتتى مەكەنى، تالاي جاننىڭ ءومىر-باقي تۇراتىن ولكەسى. ونى قايدا جۇرسە دە جۇرەگىمىز الديلەپ وتپەيتىن جان بالاسى بولمايدى» - دەپ ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ اتاپ وتكەنىندەي، تۋعان جەردىڭ قاسيەتى ەرەكشە ەكەنى داۋسىز.

 ءاربىر ادامنىڭ تابان تىرەر تۋعان جەرى سول ادامدى ەلگە، جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكپەن العا جەتەلەيدى. تۋعان جەرگە دەگەن ساعىنىش ءار ادامدى تۇرلىشە وزىنە شاقىرادى. مىسالى، باتىر بەيبارىس جاۋگەرشىلىك زاماندا الىستاپ كەتكەن ەلىن ساعىنعاندا، قوينىندا ساقتاپ جۇرەتىن جۋساننىڭ ءيىسىن ارمانسىز يىسكەيدى ەكەن. جۋساندى قۇشىرلانا يىسكەپ، تۋعان جەرگە ساعىنىشىن سولاي باساتىن بەيبارىس سۇلتان سەكىلدى باسقا دا ادامدار ىشكى تولقىنىسىن ءتۇرلى جولمەن جەتكىزەرى اقيقات. تۋعان جەرگە دەگەن ساعىنىش سول جەرگە دەگەن قۇرمەتتى ۇلعايتىپ، ءوزى تۋعان توپىراققا قانداي يگى ءىس جاساسام دەگەن ماقساتتارعا جەتەلەيدى.

ءوزىمىز تۋعان قازاقستاننىڭ ىشىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتقاندىقتان، كەيبىرىمىز ءوز توپىراعىمىزدىڭ قۇنىن باعالاي دا بىلمەيتىنىمىز بار. بۇل ارينە، وكىنىشتى جاعداي. مىسالى، ءبىزدىڭ كورشىمىز جاراس اعا تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ەلگە ورالعان قانداستارىمىزدىڭ ءبىرى. جاراس اعا وتباسىمەن اتاجۇرتقا قايتا ورالاتىنىن ەستىگەن كۇننەن باستاپ، اۋىل بولىپ ولاردىڭ جولىن توستىق. مەجەلى كۇن كەلىپ جەتكەندە، تايلى-تۇياعىمىز قالماي ولاردى قارسى الۋعا الدارىنان شىقتىق. الماتىنىڭ اۋەجايىنان تاباندارى جەرگە تيىسىمەن تۋعان جەردىڭ توپىراعىنا ءتاۋ ەتىپ، سۇيگەندە، تاڭعالدىم. تاڭدانىسىمدى جاسىرماي، سول كەزدە اتامنان «توپىراقتى سۇيگەنى نەسى؟» دەپ سۇرادىم. جانارىنا جاس ۇيىرىلگەن اتام: « التىننىڭ قولدا باردا ءقادىرى جوق» دەگەن، ءبىز وسىندا ءجۇرىپ، ءقادىرىن بىلە بەرمەيمىز عوي، بالام. تۋعان جەردىڭ پارقى مەن نارقىن سىرتقا شىققاندا عانا ۇعاسىڭ. بۇل اعايىننىڭ توپىراقتى ءسۇيۋى – تۋعان جەرگە دەگەن شەتسىز، شەكسىز ساعىنىشى»، دەپ ءتۇسىندىردى. ەلىم، جەرىم دەپ كەلگەن سول جاراس اعانىڭ وتباسى بۇل كۇندە ءبىر قاۋىم ەل بولدى. تۋعان جەرگە تىككەن تۋى جەلبىرەپ، كۇن وتكەن سايىن بيىكتەن كورىنۋدە. سان جىل بويى اتاجۇرتىن اڭساپ كەلگەن جاراس اعا مەن ونىڭ وتباسى مۇشەلەرىنىڭ تۋعان جەر ءۇشىن اتقارعان ءاربىر جۇمىسى وزگەلەرگە ۇلگى بولارلىق. تالاي جىلدان بەرى يگەرىلمەي جاتقان اۋىل شەتىندەگى الما باقتى بىرەر جىلدا گۇلدەندىرگەن ولار بۇل كۇندە قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىن المامەن، باسقا دا جەمىس-جيدەكپەن قامتاماسىز ەتىپ وتىر.

تاياۋدا «جاراس اعا، تۋعان جەر تاقىرىبىنا اڭگىمە جازسام دەپ ەدىم. ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، تۋعان جەر دەگەنىمىز نە؟» دەگەن سۇراۋ سالدىم. «تۋعان جەر تاقىرىبىنىڭ اياسى سونداي كەڭ. ونى ءبىر اۋىز سوزبەن جەتكىزۋ، ءبىر ماقالاعا سىيعىزۋ مۇمكىن ەمەس. ءار ادام باقىت، باقىتتى بولۋ دەگەندى ءارتۇرلى تۇسىنەدى جانە تۇسىندىرەدى. ماسەلەن، مەن ءۇشىن وسى جاسقا دەيىن قول جەتكىزگەن باقىتىم، ءوزىمدى شىنايى باقىتتى سەزىنگەن ءساتىم – تۋعان جەرىم قازاقستانعا ورالعان كۇنىم دەر ەدىم. تۋعان جەردىڭ الدىندا ءار ادامنىڭ وزىندىك مىندەتتەرى بار. جەر شارىندا تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزە الماي جۇرگەن قانشاما ەل بار. ال قازاقستان باقىتتى ەل. مەنىڭ تۋعان جەرىم – باقىت پەن بايلىققا، قۋانىش پەن شاتتىققا تۇنعان جەر.

ءاربىر قازاقستان ازاماتى ەلدىڭ يگىلىگىنە، بىرلىگىنە قىزمەت ەتىپ، تاۋەلسىز ەلدىڭ ازاماتى ەكەندىگىمىزدى زور ماقتان تۇتۋىمىز كەرەك. قورشاعان ورتاسىنا، اتا-اناسىنا، تۋعان-تۋىسىنا دەگەن ىستىق ىقىلاس وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە ۇلاسسا، ول ادامنىڭ رۋحاني دەڭگەيىنىڭ بيىكتىگى. ۇلتىمىزدىڭ ايگىلى شەشەنى  قازىبەك ءبيدىڭ «التىن ۇياڭ – وتان قىمبات... تۋىپ وسكەن ەلىڭ قىمبات، كىندىك كەسكەن جەرىڭ قىمبات»، دەگەنى بار. سوندىقتان ءارقايسىمىز وتانىمىزدى، ءوزىمىز تۋىپ وسكەن توپىراقتىڭ باعاسىن ءبىلىپ، ارداق تۇتىپ، ونىڭ تاريحىن جەتە ءبىلۋىمىز كەرەك. جانە دە جاس ۇرپاقتىڭ بويىنا ەل تاريحىن، شەجىرەسىن ءسىڭىرۋ اعا ۇرپاقتىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. مىنە، مەن جوعارىدا ايتقان وسى مىندەتتەردىڭ جۇزەگە اسۋى عانا تۋعان جەر مەن ونىڭ يەسىنىڭ اراسىنداعى تەپە-تەڭدىكتى ساقتاي الادى»،– دەگەن جاراس اعا تۋعان جەر دەپ تەك تەبىرەنىپ قانا قويۋ ازدىق ەتەدى. تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك ىسپەن دالەلدەنۋگە ءتيىس دەگەندى دە ايتتى.

اۆتور: ءسابيرا سافۋانوۆا

بۇل ماقالا ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعىنىڭ «تۋعان جەر» گرانتتىق جوباسى اياسىندا جازىلدى.