وتاندى ءسۇيۋ، تۋعان جەرىڭدى قۇرمەتتەۋ ءدىنىمىز يسلامدا دا ايتىلادى. مىسالى، پايعامبارىمىزدىڭ «وتاندى ءسۇيۋ – يماننان»، دەگەن سوزىندە قانشاما تەرەڭ ءمان جاتىر. يماندى ادامنىڭ ەڭ الدىمەن جۇرەگى تازا بولارى داۋسىز.

ال جۇرەگى تازا ادامنىڭ شىنايى سۇيىسپەنشىلىككە يە ەكەنى ءسوزسىز. پايعامبارىمىز ايتىپ وتىرعان يماندىلىق بار جەردە عانا وتانعا دەگەن پاك ماحاببات بولادى. يسلامدا  بەس نارسەنى – وتاندى، ءدىنىڭدى، ار-نامىسىڭدى، جانىڭدى، دۇنيەڭدى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاۋعا شاقىرادى. اللا ەلشىسى ءبىر حاديسىندە: «باسشى ەلىنە، وتاعاسى جانۇياسىنا، مالشى مالىنا جاۋاپتى. اركىم ءوز قاراماعىنداعىلاردان سۇراققا تارتىلادى»، دەپ، ادام بالاسىنىڭ كەلەر دۇنيدەگى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىگىن ايقىنداپ بەرگەن. وتباسى ءۇشىن جاۋاپتى موينىنا الاتىن وتاعاسىنا ارتىلعان جۇكتىڭ سالماعى مەن تۋعان جەرىڭە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتىڭ سالماعىمەن بىردەي. تۋعان جەرىڭدى سۇيمەسەڭ، تۋعان توپىراعىڭ ءۇشىن قىزمەت ەتپەسەڭ سۇراققا تارتىلارىڭ انىق. ويتكەنى تۋعان جەر دەگەن سەنىڭ اكەڭ، سەنىڭ وتباسىڭ، سەنىڭ ءومىرىڭ عوي.

ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ تا ماقالالارىندا تۋعان جەرگە تاعزىم ەتۋ ماسەلەسىن ءجيى كوتەرەدى. بۇل ماسەلەنىڭ ماڭىزدىلىعى سول – ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ جاساپ بەرگەن جاعدايىنىڭ ارقاسىندا كاسىبىن دوڭگەلەتكەن كاسىپكەر ازاماتتاردى تۋعان جەر ءۇشىن قىزمەت ەتۋگە شاقىرۋ بولىپ تابىلادى. اللا بەرگەن داۋلەتىن كاسىپكەرلەر ەل يگىلىگىنە جۇمساۋى ازاماتتىق پارىزىن وتەۋ بولىپ سانالادى.

تاريحىمىزعا ۇڭىلسەك، بار تاپقانىن ەل يگىلىگى ءۇشىن جۇمساپ، ەرتەڭگى ۇرپاققا وشپەس مۇرا قالدىرعان تۇلعالار از ەمەس. مىسالى، 1836 جىلى سەمەي قالاسىندا تىنىباي كاۋكەن ۇلى الىپ مەشىت سالدىرعان. وسى كۇنگە دەيىن سمەيلىكتەر تىنىباي كاۋكەنۇلىن ۇلكەن قۇرمەتپەن ەسكە الىپ، مەشىتكە كىرگەن سايىن دۇعا باعىشتايدى. بۇگىندە تىنىباي مەشىتى ەلىمىزدەگى كونە عيباداتحانالاردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى.

سونىمەن قاتار بۇل كۇندەرى اتى اڭىزعا اينالعان اتىمتاي جومارتتاردىڭ ءبىرى باسپاي بايدى ەرەكشە اتاپ وتۋگە بولادى. ەسىل وزەنىنىڭ ۇستىنە كوپىر سالدىرعان، تالاي مۇقتاج جاندارعا كومەك قولىن ۇسىنعان باسپاي باي كەلەر ۇرپاققا ءوز ىسىمەن ۇلگى.

«ادام ولگەن سوڭ ونىڭ ءۇش امالىنان باسقاسى توقتاتىلادى. ولاردىڭ ءجۇرىپ تۇراتىن ساداقاسى (جول، مەكتەپ، مەشىت، كوپىر سالۋ) پايدالى ءبىلىم جانە وزىنە دۇعا ەتەتىن ساليقالى ۇرپاق» - دەگەن كەرەمەت حاديس بار. ادامنىڭ اتىن وشىرمەيتىن وسىنداي ۇلى ىستەر ءاربىر ادامدى تۋعان جەرىنە تاعزىم ەتۋگە باۋليدى.

تۋعان اۋىلعا، جەرگە كومەك كورسەتۋ ءۇردىسى بۇگىندە قاناتىن كەڭگە جايىپ كەلەدى. الداعى ۋاقىتتاردا وسىنداي ەلگە كومەگى بار شارالار كوپتەپ اتقارىلاتىنىنا سەنىمىمىز مول.

وتاندى قورعاۋ ءاربىر ازاماتتىڭ بورىشى. پايعامبارىمىز ءبىر حاديسىندە:

«شەكارانى جانە وتاندى قورعاۋ ءۇشىن ءبىر كۇن، ءبىر ءتۇن كۇزەتۋ ءبىر اي ءناپىل ورازا ۇستاپ، تۇندە ءناپىل  ناماز وقۋدان قايىرلى» دەپتى.

ۇلان-عايىر كەڭ دالا اتا-بابالارىمىزدىڭ  اسقان ەرلىگىمەن، قانىمەن جەتكەن. وتان تاريحىنداعى ابىلاي حان، حان باتىر  قابانباي،  قانجىعالى بوگەنباي، رايىمبەك، شىڭقوجا، بورانباي سىندى تاعى باسقا ەلگە قورعان بولعان الىپ تۇلعالارىمىزدىڭ ەسىمىن جاس ۇرپاق بۇگىنگە دەيىن قۇرمەتپەن ەسكە الادى. وسىنداي ەلىن قورعاعان باتىرلاردىڭ ەرلىگىن ءسات سايىن دارىپتەۋ – جاس ۇرپاقتىڭ ساناسىنا وتانعا، تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن سىڭىرە تۇسەرى حاق.

ەلباسىمىزدىڭ: «تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك تۋعان ەلگە – قازاقستانعا دەگەن پاتريوتتىق سەزىمگە ۇلاسادى» دەگەنىندەي، تۋعان جەرىمىزدى قاستەرلەۋ، توپىراعىن كيەلى ساناۋ ارقىلى ەلگە، مەملەكەتكە قىزمەت ەتۋ تۇسىنىگى قالىپتاسادى. ال ءوز وتانىن سۇيمەگەن ادامنان مەملەكەت قانا ەمەس، ءوز وتباسى دا زارداپ شەگەدى. سوندىقتان، بالاباقشا، مەكتەپتەردە تۋعان جەر تاقىرىبىندا ارنايى پاندەر وقىتىلىپ، جاس ۇرپاقتى قازاقستاندى سۇيۋگە باۋلۋىمىز كەرەك.

اۆتور: قايرات باقتىباي

بۇل ماقالا ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعىنىڭ «تۋعان جەر» گرانتتىق جوباسى اياسىندا جازىلدى.