جالپى تەوريالىق تۇرعىدان العاندا، «ازاماتتىق قوعام» دەگەنىمىز...» دەپ ارى قاراي جالعاستىرىپ كەتە بەرۋگە بولادى. ءبىراق ماسەلە مىنادا: ءبىز ونى قالاي تۇسىنەمىز؟ ارينە، كوپ رەتتە ساراپشىلار مۇنى ەكى نارسەگە بولەتىنى جاسىرىن ەمەس. اتاپ ايتار بولساق، جەكە ادامنىڭ مۇددەسى جانە قوعامنىڭ مۇددەسى. راس، جەكە ادامنىڭ مۇددەسىنىڭ قانداي بولاتىنى تۇسىنىكتى. ول ارينە ومىرلىك ماقساتتارعا جەتۋ، ماماندىق الۋ، ۇيلەنۋ، باقۋاتتى ءومىر ءسۇرۋ سەكىلدى تۇرمىستىق جەكە ماقسات-مۇددەلەردى قۇراۋى مۇمكىن. ال قوعامنىڭ مۇددەسى شە؟ نەگىزى قوعامنىڭ مۇددەسى جەكە مۇددەدەن بيىك تۇرۋى قاجەت. ال قوعام مۇددەسى دەگەن نە؟
ول - انىعىنا كەلگەندە، مەملەكەتتىڭ قالىپتاسۋى. كەز كەلگەن ادام قوعامدا بولىپ جاتقان پروسەستەرگە بەي-جاي قاراماۋى ءتيىس. ول قانداي پروسەستەر بولۋى مۇمكىن؟
ءبىزدىڭ ومىردەن تۇيگەن توپشىلاۋىمىزدى تارازىعا سالار بولساق، جەكە دارا ادام بولىپ جاتقان وقيعالارعا قوعامدىق-ساياسي كوزقاراسىن بىلدىرگەنىمەن، سونشالىقتى ناتيجەگە جەتە الماۋى مۇمكىن. سول ءۇشىن نە ىستەۋى كەرەك؟ مۇنان شىعاتىن تۇجىرىم: ادامدار توپتاسىپ، قوعامدىق بىرلەستىكتەر، قوزعالىستار نەمەسە مۇددەلەرى مەن كوزقاراستارى بىر-بىرىنە جاقىن پارتيا قۇرۋى مۇمكىن. مۇنداي جاعدايدا، تاريحتان كورىنىپ تۇرعانداي ادامداردىڭ جەكە مۇددەسى قوعام مۇددەسىنە ۇلاسادى. ال ازاماتتار قوعام مۇددەسى ءۇشىن ورتاق كوزقاراسپەن جۇمىس ىستەگەن جاعدايدا مەملەكەت تە داميدى، دەموكراتيالىق قۇندىلىقتار دا نىعايادى.
جەكە تۇلعا نەگىزى توپتاسقان ازاماتتاردى سوڭىنان ەرتۋى مۇمكىن. ءبىراق مۇنىڭ بارلىعى زاڭ اياسىندا ءوربىپ، دامىپ جاتسا، وندا دەموكراتيالىق قۇندىلىقتاردىڭ دامىعانى. ادامداردىڭ سانالى تۇردە ورتاق ماقساتقا بىرىگۋى قوعامدا ازاماتتىق بەلسەندىلىكتىڭ ارتۋىنا سەبەپكەر بولادى. ال ازاماتتىق بەلسەندىلىكتىڭ ارتۋى قوعامنىڭ، مەملەكەتتىڭ قۇقىقتىق تۇرعىدا دامۋىنا الىپ كەلەدى.
جالپى ءبىزدىڭ كونستيتۋسيامىزدا باستى مىندەت ەتىپ، زايىرلى، قۇقىقتىق، الەۋمەتتىك مەملەكەت قۇرۋ كەرەكتىگى تايعا تاڭبا باسقانداي ايقىن كورسەتىلگەن. بۇل مەملەكەت ءۇشىن، جالپى بيلىكتەگى مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرگە قاتىستى جانە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىگى بار قۇندىلىق. اتا زاڭىمىزدى قازاقستاندا تۇراتىن ازاماتتاردىڭ ساياسي وي-ەركىن بوستاندىعى مەن قۇقىقتارى، ءبارى اتاپ كورسەتىلگەن. اتازاڭ ازاماتتاردىڭ ەركىن ءومىر سۇرۋىنە كەپىلدىك بەرىپ وتىر. سوندىقتان دا ازاماتتىق قوعامنىڭ قالىپتاسىپ، نىعايۋىنا ەڭ الدىمەن ازاماتتاردىڭ وزدەرى سەبەپكەر بولا الادى.
ازاماتتاردىڭ قوزعالىس، بىرلەستىك نەمەسە پارتيا قۇرىپ ءوز كوزقاراسىن ءبىلدىرۋى نەمەسە حالىق پەن مەملەكەت اراسىنداعى قارىم قاتىناس، مۇنىڭ بارلىعى ازاماتتىق قوعامنىڭ نەگىزگى بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى. ءبىراق قالاي ايتقاندا ازاماتتاردىڭ ساياسي مادەنيەتى زاڭ شەڭبەرىنەن اسىپ كەتپەۋى كەرەك. سوندا عانا ءبىز زايىرلى، قۇقىقتىق الەۋمەتتىك مەملەكەت قۇرا الامىز. كونستيتۋسيا اتاپ كورسەتىلگەندەي، «ەڭ قىمبات قازىنا — ادام جانە ادامنىڭ ءومىرى، قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى». ال مەملەكەت قاشان دا تۇراقتى تۇردە ازاماتتاردىڭ ەركىن ءارى ءقاۋىپسىز ءومىر ءسۇرۋىن قامتاماسىز ەتىپ وتىرادى. سوندىقتان ازاماتتىق قوعام مەن مەملەكەت ءبىر-بىرىن تولىقتىرىپ قاتار دامىپ وتىرسا، ەلدىڭ ىرگەسى بەكيدى، تاۋەلسىزدىك نىعايادى.
.
