"ولىكتىڭ ۇستىنە بيلەۋ دەگەن وسى". نۇر-سۇلتانداعى وتشاشۋعا جەلى رەاكسياسى

/image/2020/07/07/crop-4_58_505x898_106616053_284411242910154_7862989196804412543_n.jpg

قازاقستان بيلىگى ەلدە كوروناۆيرۋس ءورشىپ، اۋىرعان ازاماتتار اۋرۋحانعا سىيماي، ءدارىحانالاردا ءدارى جەتىسپەي جاتقان تۇستا ەلدىڭ ەكس-پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ 80 جىلدىعى مەن ەل استاناسى نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ كۇنىن اتاپ ءوتتى. 5 شىلدە كۇنى ەلدىڭ بارلىق ايماعىندا ەكىنشى رەت كارانتين جاريالاعان بيلىك توي-جيىنعا تىيىم سالعان بولاتىن. ءبىراق 6 شىلدە كۇندىز نۇر-سۇلتاندا بيلىكتىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن كونسەرت ءوتىپ، تۇنگە قاراي ويىن-ساۋىق ارتى وتشاشۋعا ۇلاستى. 

نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمدىگىنىڭ مالىمەتىنشە، وتشاشۋ ەسىل وزەنىنىڭ (ورتالىق ساياباق) جاعالاۋىندا، بوتانيكالىق ب ا ق (قابانباي̆ باتىر داڭعىلى جاعىنان) جانە پۋشكين – ابىلاي̆حان كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا بولعان. قالالىق اكىمدىك وتشاشۋعا بيۋدجەتتەن قارجى بولىنبەگەنىن، شارا دەمەۋشى قاراجاتى ەسەبىنەن ۇي̆ىمداستىرىلاتىنىن حابارلادى. ءبىراق وعان كىم دەمەۋشى بولعانى ەش جەردە ناقتى ايتىلمادى.
 
6 شىلدە كۇنى تۇنگى ساعات 23.30-دان كەيىن نۇر-سۇلتاندا بولىپ جاتقان وتشاشۋدىڭ ۆيدەولارى الەۋمەتتىك جەلىدە تارالا باستاعان كەزدە بيلىك ارەكەتىن سىناپ جازعان جەلى قولدانۋشىلارى كوبەيدى. ولاردىڭ اراسىندا قارسىلىعىن ولەڭ ارقىلى تانىتقان اقىندار دا بار. قامشى ءتىلشىسى جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ رەاكسياسىنا شولۋ جاساپ، ونداعان پىكىردى نازارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىر. 

"ولىكتىڭ ۇستىنە بيلەۋ دەگەن وسى"

Facebook جەلىسىندە جازىلعان پىكىرلەردەن كارانتين كەزىندە ويىن-ساۋىق جاساپ، ساليۋت اتقان بيلىك اركەتىنە دەگەن قارسىلىقتى بايقاۋعا بولادى. 

ەسداۋلەت قىزىربەك ۇلى، جۋرناليست: 

– ولىكتىڭ ۇستىنە بيلەۋ دەگەن وسى.

جانبولات ماماي، وپپوزيسيا بەلسەندىسى، ساياساتكەر: 

– نازاربايەۆتىڭ قۇرمەتىنە اتىلعان ساليۋت. مىنالاردىڭ ەسى دۇرىس پا ءوزى؟ ادامدار قاي̆تىس بولىپ جاتىر ىندەتتەن. دارى-دارمەك جوق. اۋرۋحانادا ورىن جوق. ىندەتتىڭ تارالۋ قارقىنى بوي̆ىنشا الەمدە الدىڭعى ورىندارعا شىقتىق. ال بيلىك جارىقشاق اتىپ جاتىر! كىسى ولىمدەرىنە قۋانىپ جاتسىڭدار ما؟ اسپيرين تاۋىپ بەرە الماي̆ جاتىپ قاي̆داعى ساليۋت؟! اي̆ بيلىك، وڭباي̆سىڭدار! تۇگەل اۋىستىرۋ كەرەك مىنا ءجۇي̆ەنى!

ەرلان تولەۋتاي، ءانشى، جەلى بەلسەندىسى: 

– ادام توزاققا دا ۇيرەنەدى، ءۇش كۇننەن كەيىن بىر-بىرىنە وت شاشىپ وينايدى دەيدى. اۋرۋحانالاردا توزاق ورناعان. مورگتەردە وشىرەت. استانادا ساليۋت اتىپ جاتىر...

نۇرتاي ەرنازار، جەلى قولدانۋشىسى: 

–  مىناداي اۋىر ساتتە وتشاشۋ جاساماي-اق ءۇنسىز عانا تويلايىق دەۋگە ەشكىمنىڭ باتىلى جەتپەگەن-اۋ ءسىرا! ەل امان بولسا توي كوپ قوي، قويا سالىڭدار دەۋگە كوكەمنىڭ دە "قۇدىرەتى" جەتپەپتى. ءبىزدى قويشى، ۇيرەنگەنبىز عوي، سىرتتاعى جۇرت نە ويلايدى؟.. تراگەديا ۇستىندەگى توي رەتىندە تاريحتا قالماسا بولعانى.

قۋانىش ەدىلحانتەگى، جەلى بەلسەندىسى: 

– مىناداي جاعدايدا ساليۋت اتىپ توي تويلاۋ – قاي تۇرعىدان الىپ قاراعاندا دا تىم ەرسى، اقىلعا سىيمايتىن كورگەنسىزدىك.
 
وسىدان ەكى-ۇش كۇن بۇرىن بولسا دا، مىسالى اۋرۋدىڭ تارالۋى جونىنەن الەمدە ءبىرىنشى ورىنعا شىققانىمىز تۋرالى حابار شىقپاي تۇرىپ تويلانسا دا ەشتەڭە ەمەس، ال سول حاباردى ەستىپ وتىرىپ توي تويلاۋ، ونىڭ ۇستىنە كارانتين جاعدايىندا تويلاۋ – ازعىندىقتىڭ ناعىز شەگى دەپ ويلايمىن. "ۆيشەنكا نا تورتە" دەگەنىمىز وسى – مورالدىق تۇرعىدا ابدەن ازعىندادىق.
 
 

كۇلتەگىن اسپان ۇلى، جەلى قولدانۋشىسى:

– ەليتا ەسىنەن تانعانشا توي تويلاتىپ جاتىر. وتشاشۋدىڭ جانىپ-وشكەن ءار جارقىلىنان ساپاسىز مەديسينانى اسپەتتەگەن جۇيەنىڭ كەسىرىنەن دەر كەزىندە قاجەتتى جاردەم كورمەي، دەرتىنە داۋا تاپپاي جان تاپسىرعان قازاقستاندىقتىڭ رۋحىن كورەم. جۇرتتىڭ جىلاعىسى كەلەدى ەڭكىلدەپ...
 
باقىتجان قوسبارماقوۆ، جۋرناليست: 
 
كۇڭكىلدەيمىز، كىجىنەمىز، ازار بولسا، بوقتايمىز، قارعايمىز. ەرتەڭ ءبارىبىر ءباز باياعى تىرلىگىمىزگە كىرىسەمىز: قويشى قويىنا، تويشى تويىنا كەتەدى، ساۋداگەر بازارىنا كەتەدى. قايتادان اپتەكا اداقتاپ، ءدارى ىزدەيمىز، ولگەن تۋىسىمىزدى، جاقىندارىمىزدى جەرلەيمىز. جىلايمىز، جوقتايمىز، كۇرسىنەمىز، كۇڭىرەنەمىز. وتىنەمىز، جالىنامىز. كۇڭكىلدەيمىز، كىجىنەمىز، بەزبۇيرەك وكىمەتتى تاعى گۇج-گۇج سىباپ-بوقتايمىز، تاعى ءجۇز-جۇز لاعنەت جاۋدىرىپ قارعايمىز. ودان ارىعا بارمايمىز. ەرتەڭىنە ءباز باياعى تىرلىك، باياعى ءومىر. مىنە، قازاقتىڭ تىرلىگى، مىنە، قازاقتىڭ ءومىرى!
 
 
 
 
"وت پەن دەرت ايقىنداپ بەرگەندەي، بيلىك پەن حالىقتىڭ اراسىن"
 
ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق جاعدايدا قاراماساتان، باس قالادا ويىن-ساۋىق وتكىزىپ، ساليۋت اتقان بيلىك ارەكەتى اقىنداردى دا بەي جاي قالدىرمادى.  Facebook جەلىسىندە ەسەي جەڭىس ۇلى، جۇلدىزاي ىسقاق، نۇرقانات قايرات سىندى اقىندار قارسىلىعىن ولەڭ ارقىلى جەتكىزدى. 
 
جۇلدىزاي ىسقاق، اقىن: 
 
"وتشاشۋ...
قارالى ەل...
قارا ءتۇن،
"و، نەتكەن ۇيلەسىم، جاراسىم!"
وت پەن دەرت ايقىنداپ بەرگەندەي،
بيلىك پەن حالىقتىڭ اراسىن..."
 
 
نۇرقانات قايرات، ايتىسكەر اقىن: 
 
"استانادا توي تويلاپ، وت شاشۋدا، 
سالا الماپتى ءبىر ادام نوقتاسىن دا. 
قارىنى مەن مانسابىن ويلايتىندار، 
قاراپايىم قازاقتى جوقتاسىن با؟!"
 
 
 
ەسەي جەڭىس ۇلى، جۋرناليست، اقىن: 
 
"ەسكەرتكىشىڭ بار ەندى تازا مىستان،
تۇتتى، ءسىرا، قىزعانىپ ازا دۇشپان.
كۇللى الەمنىڭ وكپەسى كۇيىپ جاتىر،
سەنىڭ تويىڭ بىتپەدى-اۋ، قازاقستان...
 
بيلىگىڭدە ەشكىم جوق شالا ميلى،
ءبىراق شارۋاڭ قالماي-اق بارادى يگى.
بەتپەردەسىن يەككە تۇسىرە ساپ،
بەتكە ۇستايدى توپ ادام قارالى ءۇيدى....."
 
 
قازاقستاندا جىل سايىن 6 شىلدەدە ەل استاناسى مەن ەلدىڭ ەكس-پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ تۋعان كۇنى بىرگە تويلانادى. بيلىك بيىل دا كوروناۆيرۋسقا بايلانىستى ەنگىزىلگەن كارانتينگە قاراماستان، جىلداعى داستۇرىنەن اينىمادى. الايدا بيىل استانا كۇنى قۇرمەتىنە جوسپارلانعان شارالار ونلاين رەجيمدە ءوتتى.
 
سوڭعى رەسمي اقپاراتقا ساي، ەلدە كوروناۆيرۋسقا شالدىققاندار سانى 48 574 ادامعا جەتىپ وتىر. وسى ۋاقىتقا دەيىن ولاردىڭ 16118ء-ى اۋرۋىنان جازىلىپ شىقتى. ال 264 ادام ىندەتتەن كوز جۇمدى. 

قازاقستاندا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار العاش رەت ناۋرىز ايىنىڭ باسىندا انىقتالا باستادى. ارتىنشا ەلدە ەكى ايعا جۋىق توتەنشە جاعداي رەجيمى جاريالانىپ، قالالار كارانتينگە جابىلدى. مامىر ايىنىڭ ورتاسىندا بيلىك توتەنشە جاعداي رەجيمىن الىپ، كارانتين شەكتەۋلەرىن جەڭىلدەتە باستاعاندا ۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى كۇرت ءوستى. سوڭعى ايدا ەلدە كۇنىنە كەمى 1000 ادامنان ۆيرۋس انىقتالىپ ءجۇر. 

ءقازىر ەلدەگى ءدارىحانالاردا ءدارى تاپشى. اۋرۋحانالارعا ناۋقاستار سىيماي جاتىر.

 

 

 

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار