قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى ايەلدەر ىستەرى جانە وتباسىلىق-دەموگرافيالىق ساياسات جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيانىڭ ونلاين-كەڭەسى ءوتتى. كەڭەس بارىسىندا قالالىق كوميسسيانىڭ ءتوراعاسى، الماتى قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرجان باباقۇماروۆ قازاقستانداعى 2030 جىلعا دەيىنگى وتباسىلىق جانە گەندەرلىك ساياسات تۇجىرىمداماسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ قورىتىندىلارى تۋرالى ەسەپ بەردى.

ءبىرىنشى كەزەڭ اياسىندا، 2017-2019 جىلدار ارالىعىندا الماتىدا 6 ماقساتتى ينديكاتورعا قول جەتكىزىلدى. قالادا رەپرودۋكتيۆتى دەنساۋلىقتى قورعاۋ جانە كۇتىلەتىن ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعىنداعى گەندەرلىك الشاقتىقتى جويۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋعا باعىتتالعان 38 ۇيىم جۇمىس ىستەيدى. ورتالىقتاردىڭ بازاسىندا انالار مەكتەبى قاراستىرىلعان، دەنساۋلىق بويىنشا ءقاۋىپ توبىنداعى ايەلدەردى اۋرۋحاناعا جاتقىزۋدا باقىلاۋ جۇرگىزىلەدى. مىسالى، ەرلەردىڭ ايەلدەرگە قاتىستى كۇتىلەتىن ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعىنداعى گەندەرلىك الشاقتىق ورتا ەسەپپەن 3 جىلدا 7،2 جاسقا دەيىن قىسقاردى (2020 جىلعا جوسپار بويىنشا – 8،5 جاس، 2023 جىلعا قاراي – 8 جاس، 2030 جىلعا قاراي – 7 جاس).

تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقتىڭ الدىن الۋ جۇمىستارىنا ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى. الماتى قالاسىندا "جانسايا" مەملەكەتتىك داعدارىس ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى، قالانىڭ ءاربىر اۋدانىندا تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقتان زارداپ شەككەن ايەلدەرمەن جۇمىس ىستەۋ ورتالىقتارى اشىلدى. ورتالىقتار مەديسينالىق ۇيىمدارمەن جانە ىشكى ىستەر ورگاندارىمەن ءوزارا تىعىز ارەكەت جاسايدى. وتكەن جىلى ايەلدەرگە قاتىستى تىركەلگەن تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق فاكتىلەرى سانىنىڭ ازداپ تومەندەۋى جانە بالالارعا قاتىستى زورلىق-زومبىلىق فاكتىلەرىنىڭ 48 پايىزعا تومەندەگەنى تىركەلدى.

وتباسى جانە بالالىق شاقتى قولداۋ ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى، وندا وتباسىنداعى داعدارىس كەزىندە بالالارعا ۋاقىتشا كۇتىم جاسالادى. جەتىم بالالار مەن اتا-انا قامقورلىعىنسىز قالعان بالالاردى قولداۋدى جانە بەيىمدەۋدى كوزدەيتىن تالىمگەرلىك ينستيتۋتىن دامىتۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. ارنايى قۇرىلعان "باقىتتى وتباسى" الەۋمەتتىك ورتالىقتارىندا قولداۋ شارالارىمەن شامامەن 28 مىڭ ادام، ونىڭ ىشىندە 3،5 مىڭ بالا قامتىلدى. كوپ بالالى وتباسىلاردان شىققان 700-دەن استام ادام جۇمىسقا ورنالاستىرىلدى.

ەرلەر مەن ايەلدەردى جۇمىسپەن تەڭ قامتۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ جانە ايەلدەر كاسىپكەرلىگىن قولداۋ شارالارى جونىندەگى جۇيەلى جۇمىستىڭ ارقاسىندا ايەلدەردىڭ ەرلەردىڭ جالاقىسىنا شاققانداعى ورتاشا جالاقىسىنىڭ ۇلەسى 82،6%-دى قۇرادى (جوسپار 2020 جىلعا قاراي – 70%، 2030 جىلعا قاراي-75%). جىل باسىنان بەرى مىڭنان استام ايەل ءوز بيزنەسىن دامىتۋ ءۇشىن گرانت الدى. 2017-2019 جىلدارى تىركەلگەن شوب سۋبەكتىلەرىنىڭ بارلىعى 45،9%-ى ايەلدەرگە تيەسىلى.

جالپى، الماتىدا وتباسىلىق جانە گەندەرلىك ساياسات تۇجىرىمداماسىندا بەلگىلەنگەن بارلىق مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋ جوسپارلى كورسەتكىشتەرگە سايكەس جۇرگىزىلۋدە.

ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى ايەلدەر ىستەرى جانە وتباسىلىق-دەموگرافيالىق ساياسات جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيا الماتى قالالىق كوميسسياسىنىڭ كوروناۆيرۋس پاندەمياسى كەزەڭىندە حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىن قولداۋ، سونداي-اق الدىڭعى قاتارداعى مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنە، پوليسيا قىزمەتكەرلەرىنە قولدان كەلگەنشە كومەك كورسەتۋ جونىندەگى جۇمىسىنىڭ وڭ تاجىريبەسىن اتاپ ءوتتى. قالالىق كوميسسيا مۇشەلەرى جالپى قالالىق پروبلەمالىق ماسەلەلەردى شەشۋ شەڭبەرىندە ۇەۇ وكىلدەرىمەن جانە جۇرتشىلىقپەن تىعىز ءوزارا ءىس-قيمىل جاسايتىنىن اتاپ وتكەن ءجون، بۇل قابىلداناتىن شارالاردىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرادى.