يمانعالي تاسماعامبەتوۆ زەينەت دەمالىسىندا شىعارماشىلىقپەن شۇعىلدانۋعا كوبىرەك دەن قويىپ جۇرگەنىن ايتتى.
– ەل قاتارلى ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. مىناۋ ايتىپ كەلمەگەن ىندەت باستالعالى ۇيدەن الىستاماۋعا تىرىسامىن. ونىڭ دا بۇرىن اسا ءمان بەرمەگەن قىزىعى كوپ ەكەن. ەڭ باستىسى – شىعارماشىلىق ويعا، بۇرىن قول تيە بەرمەيتىن سۇيىكتى ىسىڭە ۋاقىت جەتەدى.
زەينەت دەمالىسى دەپ وتىرسىز عوي… مەن ءۇشىن بۇل "كۇتپەگەن سىي" بولدى دەپ ايتپايمىن. جەتى رەت ولشەپ، ءبىر رەت كەسكەن كەلەلى شەشىمىم. ءوز قالاۋىم.
اشىعىن ايتقاندا، بۇل ومىردە "قۇلاقسىز ساندىق" سەكىلدى ءتيىمسىز بولۋعا ارلانامىن. سول ءۇشىن دە، قايناعان ءىستىڭ جولىنا ەمەس، لاۋازىم-قىزمەتتىڭ قولىنا قاراپ وتىراتىنداردىڭ قاتارىنان ەمەسپىن، – دەدى ول.
سونداي-اق ول قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسى تۋرالى ءسوز قوزعادى.
– قازاق ءتىلى ءوزىنىڭ اۋىزشا جانە جازباشا بىرىزدىلىگى بار الەمدەگى جوعارى دامىعان 600 ءتىلدىڭ قاتارىندا، مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىنە يە 200 ءتىلدىڭ قاتارىندا ەكەن. كەز كەلگەن ءتىلدىڭ الەۋەتى ونىڭ سوزدىك قورى بايلىعىمەن ولشەنەدى. قازاق ءتىلى تۇركى تىلدەرىنىڭ ىشىندە وتە باي ءتىل. بۇل قازاق ءتىلى – عىلىم مەن تەحنولوگيانىڭ ءتىلى ەمەس دەيتىندەرگە جاۋاپ.
دەگەنمەن، ادامزات تاريحىندا تالاي حالىقتىڭ ءتىلى جويىلىپ كەتكەنىن بىلەمىز. ونىڭ باستى سەبەبى – قولدانىستان شىعۋى. وكىنىشتى-اق ءبىراق ءتىل ماسەلەسى ءبىز ءۇشىن ءوزىنىڭ وزەكتىلىگىن ءالى جويعان جوق. تاۋەلسىزدىگىنە 30 جىل بولعان ەل ءۇشىن بۇل وتە ۇيات. 2001 جىلى وسى تاۋەلسىزدىكتىڭ 10 جىلدىعىن اتاپ وتەتىن بولىپ، مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ ءتوراعاسى بولدىم. سول كەزدە 5 وبلىستى تاڭداپ تۇرىپ، حات جازدىم. بارلىعىنا ءبىر عانا – "ءىس-قاعازدى تولىعىمەن قازاق تىلىنە كوشىرىڭدەر" دەگەن تالاپ قويدىم. ودان بەرى 20 جىل ۋاقىت ءوتتى. بىلۋىمشە، قىزىلوردا مەن قازىرگى تۇركىستان وبلىسىنان باسقاسىندا ناتيجە جوق.
ماسەلە ءىس-قاعازدا عانا ەمەس. جاناشىرلىق ەڭ ءبىرىنشى بيلىكتەن باستاۋ الۋ كەرەك. ماسەلە سوندا. بيلىك قاي تىلدە سويلەسە – حالىق تا سول تىلدە سويلەيدى، – دەدى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ.
پىكىر قالدىرۋ