«اۋىل» حالىقتىق-دەموكراتيالىق پاتريوتتىق پارتياسى «ەل اماناتى» جالپىۇلتتىق ساۋالناماسىنىڭ قورىتىندىسىن شىعاردى. «اۋىل» پارتيا ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى تولەۋتاي راقىمبەكوۆ ورتالىق كوممۋنيكاسيالار كىزمەتىندە وتكەن بريفينگ بارىسىندا، ساۋالناماعا ەلدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن 212 658 قازاقستاندىق قاتىسقانىن جاريالادى. پارتيا وكىلدەرى «ساۋالناما قورتىندىسى بويىنشا ازاماتتاردى تولعاندىراتىن اسا وتكىر الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق، قوعامدىق ماڭىزى بار پروبلەمالار انىقتالدى» دەپ مالىمدەدى.
ونلاين جانە وفلاين فورماتتاردا جۇرگىزىلگەن ساۋالناما بارىسىندا پارتيا مۇشەلەرى جۇزدەگەن اۋىلدى ارالاعان.
«ەل اماناتى» جالپىۇلتتىق ساۋالناما بارىسىندا انىقتالعان اسا ماڭىزدى قوعامدىق پروبلەمالاردىڭ قاتارىنا مىنالار كىردى:
– ءتيىمسىز باعدارلامالارعا مەملەكەتتىك بيۋدجەت قاراجاتىن جۇمساۋدى توقتاتۋ؛
– جاڭا الەۋمەتتىك ساياساتتى ازىرلەۋ، ونىڭ ىشىندە ءار بالاعا جاردەماقى تولەۋدى قامتاماسىز ەتۋ؛
– شەتەل ازاماتتارىنا جەردى ساتۋعا جانە جالعا بەرۋگە تىيىم سالۋ؛
– جاستار ءۇشىن بىلىمگە، جۇمىسقا جانە تۇرعىن ۇيگە قولجەتىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ؛
– تۇراقتى جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ. ەڭبەكتى ءادىل باعالاۋ جانە جۇمىسشىلاردىڭ مۇددەلەرىن قورعاۋ؛
– جولدار مەن الەۋمەتتىك ماڭىزى بار وبەكتىلەردى سالۋ كەزىندە قوعامدىق باقىلاۋدى كۇشەيتۋ؛
– «qandastar» ءۇشىن ق ر ازاماتتىعىن الۋدى جەڭىلدەتۋ؛
– جەمقورلاردى جازالاۋ شارالارىن قاتاڭداتۋ جانە تاعى باسقالار.
«اۋىل» پارتياسى وسى جانە وزگە دە وزەكتى ماسەلەلەردى الداعى ءماجىلىس سايلاۋى ناتيجەسى بويىنشا پارلامەنتكە ءوتىپ جاتسا، جوعارى مىنبەردەن كورۋگە نيەتتى.
26 قازاندا وتكەن ساياسي كەڭەس وتىرىسىندا پارتيا 2021 جىلى 10 قاڭتاردا وتەتىن ءماجىلىسى مەن ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ كەزەكتى سايلاۋىنا قاتىساتىنىن ءمالىم ەتكەن.
– بۇل – ءبىز ءۇشىن ۇلكەن ساياسي وقيعا. ءبىز قازاقستاندا جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان ساياسي پارتيانىڭ ءبىرى رەتىندە وسى ساياسي ناۋقانعا قاتىسۋعا تولىق قۇقىلىمىز. پارتيامىز قۇرىلعالى جيىرما جىلدا ماقساتىمىز، جۇمىسىمىزدىڭ مازمۇنى، ساياسي پلاتفورمامىز وزگەرگەن جوق. سوڭعى بەس جىلدا 52 مىڭنان استام قازاقستان ازاماتى پارتيا قاتارىنان كورىندى. پارتيامىزدىڭ يدەياسىن قولداۋشىلار جىلدان جىلعا ءوسىپ كەلە جاتىر. الداعى سايلاۋعا «اۋىل» حالىقتىق-دەموكراتيالىق پاتريوتتىق پارتياسىنىڭ قاتىسۋى تۋرالى ۇسىنىس ەنگىزەمىن، – دەگەن «اۋىل» حالىقتىق-دەموكراتيالىق پاتريوتتىق پارتياسىنىڭ ءتوراعاسى ءالي بەكتايەۆ.
ال پارتيانىڭ ساياسي كەڭەس ررەزيديۋمى ءماجىلىس جانە ءماسليحاتتارعا كەزەكتى سايلاۋدىڭ جاريالانۋى تۋرالى «بۇل – قازىرگى كەزەڭدەگى كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنا قاراماستان ەلىمىزدىڭ بارلىق ازاماتتارىنا كونستيتۋسيادا كورسەتىلگەن سايلاۋ قۇقىن پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن دۇرىس شەشىم. سايلاۋ – كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ دەموكراتيالىق دامۋىنىڭ اجىراماس بولىگى.
كونستيتۋسيالىق مەرزىمدە وتكىزىلەتىن بۇل سايلاۋ ايەلدەر مەن جاستارعا 30 پايىزدىق كۆوتا قاراستىرىلۋى، پارلامەنتتىك وپپوزيسيا ينستيتۋتىنىڭ ەنگىزىلۋى، سونداي – اق ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ پارتيالىق تىزىممەن سايلانۋى سياقتى بەلگىلى ءبىر جاڭاشىلدىقتارىمەن ەرەكشەلەنبەك. ءبىز، ەل تۇرعىندارىنىڭ اۋقىمدى بولىگىنىڭ مۇددەسىن ارقالاعان پارتيا رەتىندە، اتالمىش وزگەرىستەر حالقىمىزدىڭ ساياسي پارتيالار يستيتۋتىنا دەگەن سەنىمىن ارتتىرا تۇسەدى دەپ ەسەپتەيمىز» دەپ مالىمدەمە جاساعان.
ۇزاماي پارتيا پاۆلودار، قىزىلوردا، قوستاناي، ماڭعىستاۋ، اتىراۋ، الماتى، تۇركىستان، شىعىس قازاقستان وبلىستىق فيليالدارىنىڭ كەزەكتەن تىس كونفەرەنسيالارىن وتكىزىپ، وبلىستىق، قالالىق، اۋداندىق ءماسليحات دەپۋتاتتارىنا ۇسىنىلاتىن كانديداتتاردىڭ پارتيالىق ءتىزىمى قارالىپ، بەكىتىلدى. سونىمەن قاتار، پارتيا باعدارلاماسىنىڭ جوباسى تالقىلاندى.
– مەن ءۇشىن بيىلعى سايلاۋدىڭ باستى ەرەكشەلىگى جاستارعا وبلىستىق، اۋداندىق ءماسليحاتتارعا، باستىسى پارلامەنت ماجىلىسىنە دەپۋتات رەتىندە سايلانۋعا زاڭدىق تۇرعىدا مۇمكىندىك بەرىلۋى. ول دەگەنىمىز ەلدىڭ دامۋىنا، بولاشاعىنىڭ جارقىن بولۋى ازدا بولسا ۇلەس قوسسام دەگەن جاستارعا بەرىلگەن جوعارى سەنىم دەپ بىلەمىن، – دەدى بەكنۇر مۇراتوۆ قوستاناي وبلىستىق فيليالى جاستار قاناتىنىڭ ءتوراعاسى.
پارتيالىق تىزىمدە ۇمىتكەرلەردىڭ زاڭعا سايكەس جاستار مەن ايەلدەردىڭ 30 پايىزدىق كۆوتاسى ساقتالعان. بەكىتىلگەن كانديداتتاردىڭ كوپشىلىگى – اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنىڭ وكىلدەرى. ودان بولەك، ءبىلىم، مەديسينا سالالارىنىڭ، شاعىن جانە ورتا بيزنەس، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم وكىلدەرى بار.
«اۋىل» پارتياسى اۋىلدىڭ تىنىس-تىرشىلىگى مەن بولاشاعىنا بايلانىستى ماڭىزدى ماسەلەلەردى ۇدايى كوتەرىپ كەلەدى. ايتالىق 15 قاراشادا پارتيا ءتوراعاسى ءالي بەكتايەۆ شىمكەنت قالاسى بويىنشا وڭىرلىك فيليالىنىڭ كەزەكتەن تىس كونفەرەنسياسىندا پارتيا باعدارلاماسىنىڭ جوباسى بەس تارماقتان تۇراتىنىن اتاپ ءوتتى.
– ولار ەلىمىزدىڭ ەڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن قامتيدى. مىسالى، قازىرگى ۋاقىتتا بالالار كاپيتالى بىردە-بىر زاڭدا كورسەتىلمەگەن. ءبىز بالالارعا تەك جاردەماقى بەرمەۋىمىز كەرەك. ءبىز بالالارعا شىن مانىندە ولاردىڭ بولاشاعىن ايقىندايتىن اقشالاي قاراجات بەرۋىمىز كەرەك، – دەپ اتاپ ءوتتى ءالي ابدىكارىم ۇلى.
پارتيا ءتوراعاسى سونداي-اق اۋىلدىق جەرلەردەگى جاعداي تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى ايتىپ بەردى.
– ءبىزدىڭ اۋىلدار ءقازىر وتە قيىن جاعدايدا. ولاردىڭ كوپشىلىگىندە مەكتەپتەر مەن مەديسينالىق پۋنكتتەر جابىلۋدا. اۋىل حالقى قالاعا كوشىپ كەلەدى جانە ۇلكەن قارجىلىق قيىندىقتارعا تاپ بولادى. ءبىزدىڭ اۋىلدار ەشقاشان كومەك سۇراعان ەمەس. ءبىراق ولار بۇكىل ەلدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدە. ءبىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ەڭبەككەرلەرىنىڭ قاجىرلى ەڭبەگىمەن ۇستەلىمىزگە ەت پەن نان كەلەتىنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك، – دەدى پارتيا ءتوراعاسى.
پارتيا ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى تولەۋتاي راحىمبەكوۆ «اۋىل» پارتياسى قازاقستان ايەلدەرىنىڭ اگرارلىق وداعىمەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويعان ساتتە ازاماتتاردى ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ قۇبىلمالىلىعى قاتتى الاڭداتانىنىنا نازار اۋداردى.
– اسىرەسە، اۋىلداعى گەندەرلىك جۇمىسسىزدىق ماسەلەسى وتكىر. اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى جالدامالى جۇمىسشىلاردىڭ جالاقىسى بارلىق سالالاردىڭ ەڭ تومەنگى دەڭگەيىندە قالىپ وتىر. «اۋىل» پارتياسى اۋىل حالقىنىڭ عانا ماسەلەسىن كوتەرەدى دەگەن پايىم قاتە. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز پارتيانىڭ اتاۋىندا تۇر – حالىقتىق-دەموكراتيالىق پاتريوتتىق پارتيا. ءبىز قازاقستاندىق پاتريوتيزمگە نەگىزدەلگەن دەموكراتيالىق كوزقاراستارعا جەتۋ ءۇشىن كۇرەسەتىن جالپىۇلتتىق پارتيامىز. بۇگىن «اۋىل» پارتياسى مەن قازاقستان ايەلدەر اگرارلىق وداعى اراسىندا مەموراندۋمعا قول قويىلادى. بۇل مەموراندۋم ەلدى مەكەندەردى جانداندىرىپ، ساياسي، تۇراقتى، ەكونوميكالىق تۇرعىدان مىقتى جانە الەۋمەتتىك تۇرعىدا ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرۋعا قىزمەت ەتەتىنىنە سەنىمدىمىن، – دەپ اتاپ ءوتتى تولەۋتاي راقىمبەكوۆ.
پارتيانىڭ تۇركىستان وبلىسى بويىنشا فيليالى مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن قايتا وڭدەۋ ماسەلەلەرى بويىنشا شارۋا قوجالىقتارىنىڭ باسشىلارمەن كەزدەسۋدە جەر ماسەلەسىن كوتەردى.
– ءبىر باس قويعا نورما بويىنشا جايىلىم ەكى گەكتاردان كەلۋى كەرەك. ءبىز نەبارى 3000 گەكتار جەرگە 7000 باس قويدى باعىپ وتىرمىز. جايىلىمنىڭ تاپشىلىعىنان جىل ون ەكى اي ءبىر ورىندا مالدى باعۋعا ءماجبۇرمىز. ەگەر ۇكىمەت پايدالانىلماي جاتقان جەرلەردى شارۋاشىلىقتارعا بەرسە جايىلىمدىق جەرىمىز دەگرەداسياعا ۇشىراماعان بولار ەدى، – دەدى «سەرالى» شارۋا قوجالىعىنىڭ باسشىسى ب.ورازالييەۆ.
ودان بولەك، شارۋالار ۇكىمەت تاراپىنان تومەنگى پايىزدى نەسيە مەن ەت ونىمدەرىن وڭدەيتىن قۇرال-جابدىقتارعا ليزينگتەر قاراستىرىلسا دەگەن ويلارىن ايتتى.
ورداباسى اۋدانىنداعى «اۋىل» پارتياسىنىڭ ارداگەرى لەسبەك اعابەكوۆ شارۋالارعا ەڭ ءبىرىنشى شارۋاسىن ەكونوميكالىق تۇرعىدان دامىتۋ ءۇشىن ءتۇرلى قارجى ينستيتۋتتارىن قىسقارتىپ بۇرىنعى اگروبانكتى قايتا قۇرۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيدى.
قوجالىق يەلەرىن تاعى ءبىر قىنجىلتاتىن ماسەلە ءتورت تۇلىكتىڭ تەرىسى مەن جۇنىنە سۇرانىستىڭ جوقتىعى. ولاردىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى كۇنى ءجۇن مەن تەرى ەكونوميكالىق پايدا اكەلۋدىڭ ورنىنا شىعىن اكەپ وتىر.
– ءبىر قويدى قىرقۋ ءۇشىن ءار باسقا 300 تەڭگە تولەيمىز. بۇل تولەنگەن 300 تەڭگە جەلگە ۇشىپ جاتىر. سەبەبى جۇنگە دەگەن سۇرانىس جوق. تەرىلەرى دە ىسكە اسپاي قالدى. بۇلدا شارۋا ءۇشىن شىعىننىڭ ءبىر ءتۇرى. ۇكىمەت تاراپىنان، اۋىل شارۋاشىلىعى، ساۋدا جانە ينتەگراسيا مينيسترلىگى ارقىلى تەرى، ءجۇن وڭدەۋ مەن تەرەڭ اينالىسسا شارۋالار ءۇشىن ءتيىمدى بولار ەدى، – دەيدى ب.ورازالييەۆ.
پارتيالىق مونيتورينگتىك توپتار تۇراقتى نەگىزدە اۋىلدارعا بارىپ، ينفراقۇرىلىمنىڭ جاي-كۇيى تۋرالى ءبىلىپ وتىرادى. وسى جولى ەرىكتىلەر توبى اقمولا وبلىسىنا قاراستى اۋىلداردى ارالاپ وپەراتورلىق بايلانىس پەن ينتەرنەتتىڭ مۇمكىندىگىن تالدادى.
– ق ر سيفرلىق دامۋ، يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگى قازاقستاندا 93،5% اۋىلدىق جەرلەردە ينتەرنەت بار، 7،5 ميلليون حالىق ينتەرنەتتى پايدالانىپ وتىر دەگەن اقپارات بەردى. مونيتورينگ ناتيجەسى بويىنشا ءبىز اۋىلداردى ينتەرنەتپەن قامتۋ وتە ناشار دەگەن قورىتىندىعا كەلدىك. مينيسترلەر بيىك مىنبەرلەردەن اۋىلداردا ينتەرنەتتىڭ قولجەتىمدىلىگى تۋرالى ادەمى سيفلاردى ايتقانمەن، پارتيالىق مونيتورينگ توپ كەرىسىنشە ەكەنىنە كوز جەتكىزدى! مۇمكىن جاۋاپتى مينيسترلىك قىزمەتكەرلەرى كابينەتتەرىنەن شىعىپ، اۋىلداردى ارالاۋى كەرەك شىعار؟، – دەدى پارتيا ءتوراعاسى ءا.بەكتايەۆ.
مونيتورينگتىك توپ قورعالجىن، سەلينوگراد اۋداندارىنا قاراستى ەكپىندى، ارىقتى، كەڭبيدايىق، سابىندى جانە اقمول اۋىلىندارىن ارالاپ ونداعى ينتەرنەت ساپاسىمەن تانىستى.
– وسى جەردە اۋىلدى ساپالى، جىلدامدىعى جوعارى ينتەرنەتپەن قامتۋ ماسەلەسى وزەكتى تۇر. ءبىر عانا مىسال، ەلوردادان 50-60 شاقىرىم جەردەگى ورازاق اۋىلىنىڭ ەسكى ورتالىعىن قازاقتەلەكوم جانە ءبىر وپەراتور جاقسى ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتكەن. ءبىراق سۋ باسقاننان كەيىن سالىنعان جاڭاقۇرىلىس ايماعى قازاقتەلەكومنىڭ كابەلدى ينتەرنەتىن 5 جىل بويى الا الماي وتىر. ال ەكپىندى اۋىلىندا نە بايلانىس، نە ينتەرنەت، نە مەكتەپ جوق. وسىنى قالاي تۇسىنۋگە بولادى. ارينە، وسىنداي جاعدايلاردان سوڭ «حالىق اۋىلدان نەگە كوشىپ جاتىر» دەگەن سۇراقتى قالاي قويامىز. «اۋىل» پارتياسى اۋىل ءۇشىن لايىقتى جاعداي جاسالۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى، – دەدى پارتيا ءتوراعاسى.
«اۋىل» حالىقتىق-دەموكراتيالىق پاتريوتتىق پارتياسى 2015 جىلدىڭ 5 قىركۇيەگىندە «اۋىل» قازاقستان سوسيال-دەموكراتيالىق پارتياسىمەن قازاقستان پاتريوتتار پارتياسىنىڭ بىرىگۋى ناتيجەسىندە قۇرىلعان. «اۋىل» حدپپ ءتوراعاسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى ءالي ابدىكارىم ۇلى بەكتايەۆ بولىپ تابىلادى. «ساياسي پارتيالار تۋرالى» زاڭعا سايكەس، پارتيانىڭ بارلىق وبلىستاردا جانە رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار ءنۇر-سۇلتان، الماتى مەن شىمكەنت قالالارىندا فيليالدارى بار.
بىرىككەننەن كەيىن پارتيا پارلامەنتتىك جانە ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىنا قاتىستى. 2016 جىلعى سايلاۋ قورىتىندىسى بويىنشا «اۋىل» حدپپ-نان بارلىق دەڭگەيدەگى ءماسليحاتتارعا 38 دەپۋتات سايلاندى.
«اۋىل» پارتياسى اۋىل شارۋاشىلىعى جانە اگروونەركاسىپ كەشەنى سالاسىنداعى كەڭ عىلىمي الەۋەتتى بىرىكتىرەدى. سونىڭ ىشىندە 13 مامانداندىرىلعان عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى جانە ولاردىڭ باسشىلارى، عىلىم كانديداتتارى مەن دوكتورلارى، عىلىمي قىزمەتكەرلەر بار. سوندىقتان، پارتيا، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا ارەكەت جاساعان مەملەكەتتىك ورگاندارعا كومەك كورسەتۋدى ءوزىنىڭ مىندەتى دەپ سانايدى.
اۋىل تۇرمىس-تىرشىلىگى، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ الەۋمەتتىك ءال-اۋقاتى ماسەلەلەرىن شەشۋ پارتيا قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باعىتى بولدى جانە بولىپ قالا بەرمەك. بۇگىنگى كۇنى شامامەن 8 ملن ادام، نەمەسە حالىقتىڭ 45% اۋىلدىق جەرلەردە ءومىر سۇرۋدە. سوندىقتان اۋىل جانە اگروونەركاسىپتىك كەشەن، ەلدىڭ تولىق اۋقىمدى جاڭعىرتۋىن جۇزەگە اسىرۋدا ەرەكشە ورىن الادى.
پارتيا ازاماتتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن جاقسارتۋدى، قوعامدى ودان ءارى دەموكراتيالاندىرۋعا باعىتتالعان ەكونوميكالىق جانە ساياسي رەفورمالاردى جانە ەكونوميكانىڭ بارلىق سەكتورلارىندا اقىلعا قونىمدى ىسكەرلىك قارىم-قاتىناستى جۇزەگە اسىرۋعا قولداۋ كورسەتۋدى، اۋىل ەڭبەككەرلەرىنىڭ مۇددەلەرىن قورعاۋدى، مەملەكەتتىك رەتتەۋ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى سەكتورىن قولداۋدى، سونداي-اق حالىقتىڭ پاتريوتتىق تاربيەسىن قالىپتاستىرۋدى ءوز جۇمىسىنىڭ باستى باعىتتارى رەتىندە قاراستىرادى.
پىكىر قالدىرۋ