ساياساتتانۋشى مارات شيبۇتوۆ "جۇمىس ىستەيتىن كەدەيلەرگە" رەسمي جۇمىس ىستەيتىن، سالىق تولەيتىن ءبىراق مەديان جالاقىنىڭ ۇشتەن ەكىسىن الاتىن ادامدى جاتقىزدى.

– 2020 جىلى مەديان جالاقى 140 مىڭ تەڭگە. بۇل سومانىڭ ۇشتەن ەكىسى 100 مىڭ تەڭگەگەنىڭ ماڭايى. ءىس جۇزىندە مۇنداي ادامداردىڭ جالاقىسى ەڭ قاجەت نارسەگە عانا جەتەدى، قالعانىن نەسيەگە الۋعا تۋرا كەلەدى، – دەيدى ول.

شيبۇتوۆ قازاقستان قوعامىنا ءتان الەۋمەتتىك فاكتورعا نازار اۋداردى.

– بىزدە اسابالار بىرنەشە ساعاتتا 200-400 مىڭ تەڭگە، مەدبيكەلەر كۇنى بويى جۇمىس ىستەپ ايىنا 100 مىڭ تەڭگە تابۋى مۇمكىن. سوندا اسابا جۇمىسىنىڭ قۇنى جوعارى بولىپ تۇر ما؟ پاندەميادا نەنىڭ ماڭىزدىراق ەكەنىن كوردىك قوي. كارانتيندە اسابالار جۇمىس ىستەمەي قالعاننان ەشكىمگە زيان كەلگەن جوق. ال مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جەتىسپەۋىنەن ادامدار ءولىپ جاتتى. نارىقتا وسىنداي تومەنگى جالاقىنىڭ بولۋىنا مەملەكەت كىنالى. انىعىندا بيۋدجەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ تاريف سەتكاسى كىنالى، –  دەگەن ول "جۇمىس ىستەيتىن كەدەيلەردىڭ" دەنى بيۋدجەتتىك سالا قىزمەتكەرلەرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

سوزىنشە، جەكە كاسىپكەرلەر مەملەكەتتىك ەڭبەكاقىنىڭ تومەندىگىن كورىپ، قىزمەتكەرىنە ارتىق تولەگىسى كەلمەيدى. سوندىقتان بيۋدجەت قىزمەتكەرلەرى جالاقىسى تىكەلەي كوتەرىلۋى كەرەك، بولماسا ءتۇرلى الەۋمەتتىك جەڭىلدىك جاسالۋى قاجەت.

ءماجىلىس دەپۋتاتى ايقىن قوڭىروۆتىڭ ەسەبىنشە، ەكونوميكالىق بەلسەندى حالىقتىڭ 70 پايىزى كەدەي تۇرادى. بۇل شامامەن 5-6 ملن ادام.

دەپۋتات قازاقستانداعى ورتاشا جالاقى دوللارعا شاققاندا 12 جىلدا بولماعان تومەن كورسەتكىشكە دەيىن ءتۇسىپ كەتكەنىن ايتتى.

– تۇتىنۋ تاۋارلارىنىڭ باسىم بولىگى شەتەلدەن جەتكىزىلىپ، دوللارمەن ەسەپتەسەتىندىكتەن، تۇرعىندار اراسىندا ساتىپ-الۋ قابىلەتى تومەندەگەن، – دەدى ول.

الەۋمەتتانۋشى گۇلميرا يلەۋوۆا "2000 جىلداردىڭ باسىندا بالالاردىڭ جارقىن بولاشاعىنا دەگەن ءۇمىت بار ەدى" دەيدى.

– "قينالساق، ءبىز قينالايىق، بالالارىمىز وسكەندە باي بولادى" دەپ ويلايتىنبىز. ءبىراق ءقازىردىڭ وزىندە كەدەيتىكتە تۋعاندار جوعارى ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىنە كوتەرىلە المايتىنى بەلگىلى بولدى. ءبىزدى كەدەيلىك شارپىپ بارادى. ولار الدىنا ۇلكەن ماقسات قويا المايدى. مەملەكەت كەزىندە ءبىز زورعا شىققان باتپاققا قايتادان باتىپ بارادى، – دەپ اتاپ ءوتتى ول.

كيپر توبىنىڭ جەتەكشىسى ەرلان سمايلوۆ "تومەنگى جالاقىنى كوتەرۋگە بيۋدجەتتە قارجى جوق ەمەس بار، تەك ولار دۇرىس جۇمسالمايدى" دەپ سانايدى.

ونىڭ پىكىرىنشە، مەملەكەتتىك كومپانيالاردىڭ شىعىنىن وڭتايلاندىرىپ، بانكتەردى قۇتقارۋ دوعارىلسا، قارجى جەتپەك تۇگىلى، ارتىلىپ قالادى. سوندىقتان اۋەلى تۇرعىنداردىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋ كەرەك.