ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ەرلان نىسانبايەۆ الماتىعا جۇمىس ساپارىمەن كەلدى. ارنايى ۇيىمداستىرىلعان بريفينگتە مينيستر ب ا ق وكىلدەرىنىڭ ساۋالدارىنا جاۋاپ بەردى.

الماتىدا كەزدەسۋگە كەلگەن مينيسترلىكتىڭ ەكولوگيالىق رەتتەۋ جانە باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى جومارت الييەۆ ەكولوگيا مينيسترلىگىمەن بىرلەسە وتىرىپ ۇيىمداستىرىلعان بىرنەشە ءىس-شارالار بارىن ايتتى. 

"اكىمدىك بۇل باعىتتا جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىر. بۇگىنگى تاڭدا الماتى قالاسىنىڭ ەرەكشە مارتەبەسى تۋرالى زاڭعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ شەڭبەرىندە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار ءقازىر ورتالىق مەملەكەتتىك ورگانداردا، ونىڭ ىشىندە ەكولوگيا مينيسترلىگىندە كەلىسۋدە تۇرعان ءبىرقاتار ءىس-شارالاردى ازىرلەدى. بۇل ءىس-شارالار الماتى قالاسىنىڭ اتموسفەرالىق اۋاسىنا انتروپوگەندىك اسەردى تومەندەتۋگە باعىتتالعان ءتۇرلى تەحنيكالىق جانە زاڭنامالاردى قامتيدى. اۋانى شامادان تىس لاستايتىن كولىكتەرگە باقىلاۋدى كۇشەيتۋدى قولعا الامىز. سونداي-اق سودان كەيىن كولىك اعىنىن باقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ەكوپوستتاردى ودان ءارى ۇلعايتۋ جوسپاردا بار.  ارينە، ددۇ ستاندارتتارىنا شرك بويىنشا كوشۋ"، دەدى جومارت الييەۆ. 

شرك – بۇل كەڭەس وداعىنان مۇراعا قالعان نورمالار. ەكولوگيالىق كودەكستىڭ تالاپتارىنا سايكەس، كەلەسى جىلدان باستاپ قول جەتىمدى ەڭ جاقسى تەحنولوگيالار قولدانىسقا ەنگىزىلەدى. ولارعا كوشۋ شەڭبەرىندە مينيسترلىكتە 8 ارنايى انىقتامالىق ازىرلەندى، ولاردىڭ بىرەۋىن ۇكىمەت، قالعاندارىن كەلىسۋ پروسەسىندە بەكىتىلدى. ياعني، تاياۋداعى ەكى جىلدا قازاقستان ددۇ نورماتيۆتەرىنە كەزەڭ-كەزەڭىمەن كوشەدى.

ەرلان نىسانبايەۆ تا ەكولوگيالىق ماسەلەلەرگە توقتالىپ ءوتىپ، بىرنەشە شەشىمدەر قابىلدانىپ جاتقانىن ايتتى. 

"وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، الماتىداعى ەڭ ءبىرىنشى اۋانى لاستاۋشى – جىلۋ ەلەكتر ورتالىعى. بۇگىندە وسى ماسەلەنى جويۋ ماقساتىندا جىلۋ ەلەكتر ورتالىقتارى گازعا اۋىسىپ جاتىر. سونىمەن قاتار الماتىداعى اۋانىڭ لاستانۋىن رەتكە كەلتىرۋ بويىنشا ارنايى مەملەكەتتىك باعدارلاما دا جۇزەگە اسىرىلماق. جالپى ەلىمىز بويىنشا ەڭ اۋاسى لاس قالالاردىڭ قاتارىنا تەك الماتى ەمەس، استانا، بالقاش، قاراعاندى، اتىراۋ، اقتوبە، وسكەمەن، سەمەي قالالارى كىرەدى. الماتىداعى تاعى ءبىر ماسەلە — اۆتوكولىكتەردىڭ كوپتىگى مەن تابيعي گازعا قوسىلماعان جەكە تۇرعىن ۇيلەر. سوندىقتان جىلۋ ەلەكتر ورتالىقتارىن تولىعىمەن گازعا اۋىستىرۋ – كۇن تارتىبىندە. ەكىنشىدەن، الماتىعا شەتكى ايماقتاردان كەلەتىن كولىكتەردى تەكسەرىپ، ەكولوگيالىق بەكەتتەردە ءتيىستى شارالار قولدانۋ قاجەت. ۇشىنشىدەن، جەكە تۇرعىن ۇيلەردىڭ تابيعي گازعا قوسىلۋىن رەتتەۋ. ەڭ الدىمەن وسى ءۇش ماسەلەنى شەشۋىمىز كەرەك. سونداي-اق ءار قالادا ەكولوگيانى جاقسارتۋعا قاتىستى ارنايى باعدارلامالدار قابىلدانىپ، شەشىمىن تابۋدا"، — دەدى مينيستر. 

سوندا جىلۋ ەلەكتر ورتالىعىنىڭ گازعا اۋىسۋى الماتىنىڭ ەكولوگيالىق احۋالعا قانشالىقتى اسەر ەتەدى؟ بۇل ساۋالعا مينيستر بىلاي دەپ جاۋاپ بەردى: «جىلۋ ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ مودەرنيزاسيالانۋى — ماڭىزدى شارۋا. ارينە، گازعا اۋىسۋ — وتە ءتيىمدى. ەكولوگيالىق تۇرعىدان الىپ قاراساق، كومىر جاعۋمەن سالىستىرعاندا، زياندى شىعارىندىلارى از». باسقوسۋدا الماتى سياقتى الىپ شاھارداعى قوقىس ماسەلەسى دە ءسوز بولدى. ماسەلەن، تۇرعىندار قوقىستى ارنايى جاشىكتەرگە تاستاماي، شاشىپ كەتەدى. سونداي-اق جويۋدى تالاپ ەتەتىن قالدىقتاردى قابىلدايتىن ورىندار از.

بۇل مۇنداي ماسەلەلەردى شەشۋگە قاتىستى ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋسرتار ءمينيسترى ەرلان نىسانبايەۆ:

«ارينە، بۇل وزەكتى ماسەلە. قالدىقتاردىڭ كۇن ساناپ ارتىپ بارا جاتقانى بايقالادى. 20-25 پايىزى عانا بۇگىندە قايتا وڭدەلۋدە. قوقىس تاستاۋدى ءاربىر ادام ەڭ الدىمەن ءوز اۋلاسىنان باستاسا ەكەن. بالالارىمىزدى دا كىشكەنتايىنان وسىعان باۋلۋىمىز كەرەك. بۇل ماسەلە — مەنىڭ كۇن تارتىبىمدەگى ەڭ وزەكتىسى. وسىعان وراي بىرنەشە وبلىستا كەزدەسۋلەر وتكىزدىم. پيلوتتىق رەجيمدە بىرنەشە جوبا دا تانىستىرىلدى. ءقازىر وسى جوبالاردى جەتىلدىرۋ ۇستىندەمىز. ەڭ الدىمەن قالدىقتاردى سۇرىپتاۋدى قولعا الۋ كەرەك. سوندىقتان بۇل ماسەلە بويىنشا ناقتى شەشىمدەردىڭ الگوريتمى جاسالادى. ستيحيالىق پوليگونداردى بولدىرماۋ، ولاردى جويۋ بارلىق مۇددەلى تاراپتاردى، سونىڭ ىشىندە ورتالىق جانە جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك ورگانداردى تارتا وتىرىپ، تۇبەگەيلى جانە شەشۋشى ارەكەتتەردى تالاپ ەتەدى. تۇرمىس قالدىقتارىن كادەگە جاراتۋ ماسەلەسى بويىنشا «جاسىل دامۋ» اق باسشىلىعىمەن كەزدەستىم. قالدىقتاردى ۋتيليزاسيالاۋ بويىنشا ءبىرقاتار جوبالاردى تالقىلادىق». 

بريفينگتە الماتى قالاسىندا جاسىل جەلەكتى كوبەيتۋ، قۇنارلى توپىراقتى ساقتاۋ، جاسىل ەكولوگيانى دامىتۋ ماسەلەلەرى دە تالقىلاندى.

سونداي-اق الماتى قالاسى ەكولوگيا جانە قورشاعان ورتا باسقارماسىنىڭ باستىعى سەرىك ادىلبايەۆ الماتىدا جىل سايىن 430 مىڭ توننا قوقىس جينالىپ، ونىڭ 17 پايىزى عانا قايتا وڭدەۋدەن وتەتىنىن ايتتى. بۇل قالا ماڭىندا قوقىس سۇرىپتاۋ زاۋىتى جانە اكىمدىك جۇرگىزەتىن قالدىقتاردى بولەك جيناۋ جۇمىستارى بولعان جاعدايدا وسىنداي كورسەتكىشكە جەتەدى. 

ءقازىر الماتىدا قوقىستى بولەك جيناۋعا ارنالعان 1300 كونتەينەر ورناتىلدى جانە قايتا شيكىزاتتى قابىلدايتىن 70 پۋنكت جۇمىس ىستەيدى. 

ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ەرلان نىسانبايەۆ بولەك جيناۋعا ارنالعان كونتەينەرلەردى ورناتۋدىڭ ءوزى جەتكىلىكسىز ەكەنىن ايتتى. 

"مەن ۇيدەگى قوقىستاردى ءوزىم سۇرىپتايمىن. ءبىراق قالدىقتاردىڭ ءارتۇرلى تۇرلەرىنە ارنالعان كونتەينەرلەرگە جاقىنداعان كەزدە، وندا تارتىپسىزدىك بار ەكەنىن كورەمىن  حالىق اراسىندا قوقىستى سۇرىپتاۋ تۋرالى كوپ ايتىلا بەرمەيدى. سوندىقتان بۇل مادەنيەتتى تاربيەلەۋدەن باستاۋ كەرەك"، - دەدى مينيستر.

نىسانبايەۆ ءوز ۆەدومستۆوسى ءۇشىن قوقىستى بولەك جيناۋ ەلىمىزدەگى قالدىقتاردى كادەگە جاراتۋدى رەتكە كەلتىرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن نەگىز ەكەنىن ايتتى.

"ەڭ الدىمەن، قايتا وڭدەلەتىن قالدىقتاردىڭ پايىزىن ارتتىرۋ كەرەك.  ويتكەنى ءقازىر ونىڭ ۇلەسى ونشا ۇلكەن ەمەس"، دەدى نىسانبايەۆ.