ءبىر قارىزىن جابۋ ءۇشىن ەكىنشى قارىز الىپ ءجۇر كوپ قازاق. بۇنى وزىندە جوقتى بار ەتىپ كورسەتۋگە ۇمتىلىستان تۋعان كرەديتومانيا دەيمىز بە، الدە ايلىعى كەلەسى ايعا جەتپەگەننەن تۋعان مۇقتاجدىققا جاتقىزامىز با؟

1 ميلليونعا جۋىق قازاقستاندىق ميكروقارجى ۇيىمدارىنا قارىز.

كرەديتومانيا – ادامداردىڭ كرەديت الۋعا دەگەن قۇمارلىعى. ول قۇمارلىق قايدان شىعادى؟ ءبىر وردان شىعىپ، ەكىنشىسىنە ءتۇسۋدىڭ سورى. اقشاسىن جيناپ كولىك پەن ءۇي العاندار، قارىزسىز توي جاسايتىندار از. ازىق-تۇلىكتەن باستاپ ءبارى قىمبات. تاماق الۋ ءۇشىن نەسيەگە باتقان بۇگىنگى قازاقتى نە دەپ سىنايسىڭ؟

كوپشىلىكتىڭ جاقسى ءومىر سۇرۋگە ۇمتىلام دەپ قارىزعا ۇرىنعانىنا ۇكىمەتتىڭ كىناسى بار. حالىق كەدەيلەنىپ بارا جاتقانىن Qamshy.kz جازىپ ەدى. ءبىراق قازاقتىڭ ساناسى كەدەيلەنە قويمادى. جاعدايىن اشىق مويىنداعىسى جوق. كوڭىلى قالاپ، كوزى تۇسكەن زاتتى الۋ ماقساتىندا قولما-قول اقشا الادى دا، بەرەشەگى ءوسىپ كەتكەن سوڭ، ونى جابۋ ءۇشىن ەكىنشى كرەديتكە جۇگىنەدى. قارجىلىق ۇيىمداردىڭ اككىلىگى دە سوندا، ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەرگە قاراعاندا اقشا بەرۋى جەڭىل ءارى جىلدام. قارىز الۋشىنىڭ تولەم قابىلەتتىلىگىنە باس قاتىرمايدى. الايدا بەرىلگەن اقشانى ەسەلەپ قايتارۋعا كەلگەندە، قورقىتىپ، ۇركىتۋدەن تايىنبايدى.

شولپان ەسىمدى الماتىلىق 24 جاستاعى قىزدىڭ وقيعاسىن مىسالعا كەلتىرەيىك. جاس قىز بانكتەردەن نەسيە الا الماعان سوڭ، كەزىندە ميكروقارجى ۇيىمدارىنا ءجيى جۇگىنەتىن. سوڭعى قارىزىن ءالى كۇنگە دەيىن تولەي الماي ءجۇر. ايتۋىنشا، العان از عانا كولەمدەگى اقشاسى از ۋاقىتتا ەسەلەنە ءتۇسىپ، بۇگىندە قارىزى 3 ميلليون تەڭگەگە جەتكەن.

– كەيدە ايلىق ۋاقىتىلى تۇسپەي قالادى. ال ميكروقارجى ۇيىمدارى بىرەر كۇننىڭ وزىنە ەسەلەپ اقشا قوسادى. تولەۋ ۋاقىتىن سوزۋعا بولادى، ول ءۇشىن 25-30 مىڭ تەڭگە بەرەمىز. ءبىراق ول دا اۋاعا كەتكەنمەن بىردەي. مۇلدەم تولەۋگە شامام جەتپەگەندە، كۇنتىزبەگە سالىپ بەرۋىن سۇرادىم. ونىڭ ارتىقشىلىعى، تولەيتىن اقشانى ايعا بولەدى. قۇيتۇرقىلىعى سول، كۇنتىزبەگە كەمىندە ەكى اپتادان كەيىن سالادى، سول ۋاقىتتا قارىز سوماسى جاي تۇرماي، وسە بەرىپتى. العاشقى ءۇش كۇندە جىلدامداتىپ اقشا سالۋدى تالاپ ەتەدى، كەيىننەن تۋىسقاندارىڭا، بارلىق تانىستارىڭا حابارلاسىپ شىعادى، جۇمىس ورنىنا بەرەشەگىن جىبەرىپ، ايلىقتان ۇستايدى. ءبىر اپتا كەشىكتىرگەن جاعدايدا، «پروبلەمنىي وتدەل» دەگەن بولىمدەرىنە ءنومىرىڭدى بەرسە، ولار دورەكى سويلەپ، قوقان-لوققى جاسايدى. سولاي 80-100%-عا دەيىن ۇستەماقى قوسىپ، ازىن-اۋلاق قارىز تەڭگەنى ميلليوننان اسىرىپ جىبەردى.

بۇل جۇزدەن ءبىر جاعداي عانا. بۇدان بولەك قارىزعا باتقاندار قانشاما!؟ ساراپشىلار جوعارى پايىزبەن نەسيە بەرەتىن ميكروقارجى ۇيىمدارىنا تالاپتى كۇشەيتۋدى ۇسىنىپ وتىر. ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردەگى مولشەرلەمە ەڭ كوبى 56 پايىزبەن عانا شەكتەلسە، شاعىن قارجى ۇيىمدارىندا 150-300%-عا جەتەدى. بۇل دا شاعىن كاسىپ رەتىندە قارالادى دا مەملەكەت تاراپىنان ءتيىستى قاداعالاۋ جوق. حالىقتان اقشانى سۇلىكتەي سورعان بۇنداي ۇيىمدارعا توقتاۋ بولا ما؟!