زامان وزعان سايىن ەكولوگيا بۇزىلىپ، اۋرۋلار كوبەيدى. بۇرىن بىلمەگەن اۋرۋ تۇرلەرى دە شىعىپ جاتىر. كۇز باستالعالى بالادان باستاپ، ۇلكەندەرگە دەيىن ءتۇرلى اۋرۋعا شالدىعۋى دا زاڭدىلىق. الايدا دەنساۋلىق ەڭ قۇندى بايلىق ەكەنىن ەسكەرەوتىرىپ، ءتۇرلى اۋرۋدىڭ الدىن الۋعا قاتىستى قانداي جولدار بار ەكەنىن بىلگەنىمىز ابزال. وسى ورايدا Qamshy،kz دارىگەر-نيەۆرولوگ نۇعمان ءابىلحايىروۆتى سوزگە تارتىپ، اۋرۋدان ساقتانۋ جولدارى تۋرالى كەڭەستەرىن سۇرادى:

– كوكتەم مەن كۇزدىڭ ايلارىن «ەپيد ماۋسىم» دەيدى. سونداي كەزەڭدە ءتۇرلى اۋرۋلار تارايدى. ادام اعزاسىنا ايدىڭ گراۆيتاسياسى اسەر ەتەدى، اي باسىنان باستاپ ورتاسىنا دەيىن ءبىزدىڭ كۇش-قۋاتىمىز ارتادى. ال ورتاسىنان سوڭىنا قاراي كەرسىنشە، ازايا باستايدى. سوندىقتان دارۋمەندەر مەن قۇنارلى تاعامداردى ايدىڭ ورتاسىنان كەيىن قابىلداعان دۇرىس. بۇل جەردە اي دەگەنىم قاڭتار، اقپان ەمەس، اسپانداعى اي. مىسالى، 23 قاراشادا جاڭا اي تۋسا، وعان 15 كۇن قوسىپ ەسەپتەيسىز دە، دارۋمەندەردى جەلتوقساننىڭ  8-ىنەن باستاپ قابىلدايسىز. قانداي دارۋمەن ءىشۋ كەرەك دەگەندە، قان تالداۋىن جاساتىپ، قاي دارۋمەن قالىپتى نورمادان تومەن بولسا، سونى ءىشۋ قاجەت. كەز-كەلگەن دارۋمەننىڭ نەگىزى «د» دارۋمەنى، سونى مىندەتتى تۇردە ءىشۋ كەرەك. كۇن ساۋلەسى ازايعاندا ەتتى از جەيتىن كىسىلەر ۆ12 ءىشۋى كەرەك. يممۋن جۇيەسىن نىعايتۋ ءۇشىن س دارۋمەنى قاجەت. كۇن سۋىسا دا سۋ مولشەرىن ساقتاپ، سۋ ءىشۋدى ۇمىتپاڭىز. سالماعى 70 كەلى بولاتىن ادامعا كۇندىك مولشەر 70*30=210 ياعني، 2 ليتر 100 گرامم سۋ ءىشۋ كەرەك.

– كەيىنگى كەزدە كوپ ادام اشۋشاڭ، قاتىگەز بولىپ بارا جاتقان سەكىلدى. بۇل نەنىڭ اسەرى؟

– ءيا، دۇرىس ايتاسىز، ءقازىر سىپايى سۇراققا اگرەسسيۆتى جاۋاپ بەرەتىندەر ءجيى كەزدەسەدى. ءبىز انادان ساۋ بولىپ تۋدىق قوي، سوندىقتان اگرەسسيۆتى بولۋىمىز تاربيەدەن بولار. الەۋمەتتىك جەلىنىڭ كەرى اسەرى دە بولۋى مۇمكىن، پسيحيكاعا اسەر ەتەتىن كينولار دا بار.

– ءسىز ينستاگرامدا ادامنىڭ دەنە مۇشەسىنە ۇقسايتىن پايدالى ازىقتار تۋرالى مالىمەت بەرەدى ەكەنسىز؟

– قىزاناق پەن جۇرەكتىڭ سۋرەتىن قاتار الىپ قاراساڭىز، ەكەۋىنىڭ ۇقساستىعىن بايقايمىز. سول سەكىلدى ءسابىز بەن كوز، جاڭعاق پەن مي، بۇرشاق پەن بۇيرەك، ءزىمبىر قارىن مەن ۇيقى بەزىنە قاتتى ۇقسايدى.

قىزاناق – ادام جۇرەگىنە، قان تامىرلار جۇيەسىنە پايدالى ەكەنى عىلىمي دالەلدەنگەن. ءزىمبىر سىرتقى تۇرىنە قاراعاندا قارىن مەن ۇيقى بەزىنە قاتتى ۇقسايدى. ءبىزدىڭ بىلەتىنىمىز، ءزىمبىردىڭ قۇرامىندا فەرمەنت، وكسيدانتتار، باكتەريالارعا جانە ىسىنۋگە قارسى زاتتار بار. سوندىقتان ءزىمبىر جۇرەكتىڭ اينۋىنا قارسى كومەكتەسەدى. ىشەكتىڭ جۇمىسىن جاقسارتۋعا جانە اس قورىتۋعا كومەكتەسەدى.

كوز بەن ءسابىز. ءسابىزدىڭ كوزگە وتە پايدالى ەكەنى بەلگىلى. ءسابىز كوزدىڭ قان اينالىسىن، قىزمەتىن جاقسارتادى. جاڭعاقتى ميدىڭ تاماعى دەپ بەكەر اتالماعان. جاڭعاقتىڭ قۇرامىنداعى زاتتار ميدىڭ قالىپتى جۇمىس ىستەۋىنە كومەكتەسەدى. بۇرشاق – ادامنىڭ بۇيرەگىنە ۇقساس. ول بوتەكە جۇمىسىن جاقسارتىپ، بۇيرەك اۋرۋلارىنا قارسى كومەكتەسەدى. بۇرشاقتىڭ قۇرامىندا ماگنيي مەن كاليي كوپ. سوندىقتان بوتەكەگە تاس جينالماۋىنا اسەر ەتەدى. سونىمەن بىرگە، ونىڭ قايناتىندىسىنىڭ كۇشتى دارەت قۋعىش قاسيەتى بار.

– ۇلكەن كىسىلەرگە دەنساۋلىقتى قالىپتى ۇستاۋ ءۇشىن قانداي كەڭەس بەرەسىز؟ سونداي-اق ميدىڭ قىزمەتىن قانداي جامان ادەتتەر بۇزادى؟

– جاسىڭا جاس قوسقان سايىن جاسارۋىڭىز قيىن-اۋ، كوڭىل عانا جاسارماسا. جاستىق قالپىن ۇزاق ساقتاۋعا بولادى. ءبىر كۇنىڭ ءبىر كۇنىڭە ۇقساماسىن دەپ بەكەر ايتپاعان عوي. ىزدەنۋ ءۇشىن ادامعا قۇلشىنىس قاجەت. قۇلشىنىس بولسا، ءومىر سۇرۋگە دەگەن كوزقاراسىڭ دا وزگەشە بولادى. ۋايىم ءتۇبى تۇڭعيىق، باتاسىڭ دا كەتەسىڭ، ىزدەنبەسەڭىز، دامىماساڭىز، بوس ۋاقىتىڭ كوپ بولادى. بوس ۋاقىتى بولسا، ۋايىم دا بولادى. ادام جاراتىلعاننان بەرى دەنىمىز سول قالپى، تەك مي عانا دامىپ كەلەدى. مي دەگەن وتە قۇدىرەتتى. ميمەن جازىلۋعا دا، ميمەن اۋرۋ تابۋعا دا بولادى. بىردەن تاڭەرتەڭ تۇرىپ، سپورتپەن شۇعىلدانىپ كەت دەمەيمىن، تەك جاي قادام بولسا دا وزگەرىستەرگە تالپىنۋ كەرەك. ميدىڭ جۇمىسىن ۇيقىنىڭ قانباۋى، تاڭعى اس ىشپەۋ، ارتىق قانت، كۇيزەلىس، انتيدەپرەسانتتار مەن ۇيىقتاتاتىن دارىلەر، تەمەكى شەگۋ، كۇن، سۋ، شامادان تىس اقپاراتتى قابىلداۋ سەكىلدى ادەتتەر بۇزادى. نەگىزى دەنساۋلىققا قاتىستى بارلىق كەڭەسىمدى @nureke_doctor ينستاگرام پاراقشاسىندا كەڭىنەن جازىلعان. قاجەت ەتەمىن دەگەن ادام سول پاراقشادان نە بولماسا يۋتۋب كانالىمنان كورە الادى. 

– سۇحباتىڭىزعا راقمەت!