باستاپقىدا قۇمار ويىندارعا قاتىستى مورالدىق كوزقاراس قانا قالىپتاسقان ەدى. سوندىقتان بۇل پروبلەمادان زارداپ شەگەتىن ادامدار مورالدىق تۇرعىدان ءالسىز، جالقاۋ بولىپ سانالاتىن. ءبىراق حح عاسىردىڭ ورتاسىندا پسيحولوگيالىق جانە پسيحواناليتيكالىق ينتەرپرەتاسيالار ارقىلى قۇمار ويىندار زەرتتەلە باستادى. ال حح عاسىردىڭ اياعىندا — نەيروبيولوگيا عالىمدار وسى ماسەلەنى قولعا الدى. قۇمار ويىندارعا تاۋەلدىلىكتىڭ ناقتى فيزيولوگيالىق مەحانيزمدەرىن تۇپكىلىكتى اجىراتۋدىڭ ارقاسىندا لۋدامانياعا شالدىققانداردىڭ مىنەز-قۇلقىنداعى وزگەرىستەردىڭ اۋىر سيپاتىن دالەلدەۋگە جانە بۇل جاعدايدى پسيحيكالىق جانە مىنەز-قۇلىق بۇزىلىستارىنىڭ سپەكترىنە جاتقىزىلا باستادى.

باسقا پسيحيكالىق بۇزىلۋلار سياقتى، قۇمار ويىندار دا كوپفاكتورلى اۋرۋ بولىپ تابىلادى. بىرىنشىدەن، ونىڭ پايدا بولۋ ءقاۋپى الەۋمەتتىك-دەموگرافيالىق فاكتورلارعا بايلانىستى. بۇل ايەلدەرگە قاراعاندا ەر ازاماتتاردا ەكى ەسە ءجيى كەزدەسەتىن جاعداي. ءبىراق ايەلدەردە قۇمار ويىندار تەزىرەك داميدى: ەر ادامداردا ويىن مىنەز — قۇلقىنىڭ باستالۋىنان تاۋەلدىلىكتىڭ قالىپتاسۋىنا دەيىن ورتا ەسەپپەن 4،6 جىل، ال ايەلدەردە 1 جىل ۋاقىت جەتكىلىكتى. سونداي-اق، ميگرانتتار اراسىندا قۇمار ويىننىڭ جەتەگىنە كەتۋ ءقاۋپى ءجيى ۇشىرايدى. بۇل اقشالاي قيىندىقتارعا جانە وڭاي پايدا تابۋعا دەگەن ۇمتىلىسقا بايلانىستى بولۋى مۇمكىن.

ەندى بۇل ماسەلەگە قاتىستى الەمدىك دەرەكتەرگە نازار سالساق. مىسالى، اقش-تا قۇمار ويىندار ورتا جاستاعى جانە ەگدە جاستاعى ادامداردا ءجيى بولادى، ال رەسەيدە 40 جاسقا دەيىنگى جاستار وسىنداي پروبلەمالارمەن جۇمىس ىستەيتىن دارىگەرمەن كەزدەسۋگە ءجيى كەلەدى. ال سوڭعى جىلدىڭ دەرەكتەرى بويىنشا قازاقستاندا قۇمار ويىنعا سالىنعاندار تريليون تەڭگەدەن استام قارجى جۇمساعان.   سونداي-اق وسى ماسەلە بويىنشا ءومىر سۇرۋدەن باس تارتىپ سۋيسيد جاساعان 3 مىڭنان استام فاكتى تىركەلگەن. جالپى ەلىمىزدە لۋدامانيا دەرتىنە شالدىققان ءاربىر بەسىنشى ادام سۋيسيد جاساۋعا تىرىسادى. بۇل – وتە ءقاۋىپتى ءارى جىل سايىن بەلەڭ الىپ بارادى.

ەكىنشىدەن، قۇمار ويىنداردىڭ دامۋىندا بيوپسيحولوگيالىق فاكتورلار ءرول اتقارادى. مىسالى، تاۋەلدىلىككە تۇقىم قۋالايتىن بەيىمدىلىك، بىرەۋگە نەمەسە ءبىر نارسەگە سەنىمدى بايلانىستىڭ بولماۋى جانە ت. ب.

قۇمار ويىنداردىڭ پايدا بولۋىنا اسەر ەتەتىن ءتورت نەگىزگى فاكتور بار. ولاردىڭ بارلىعى جەكە قاسيەتتەرمەن بايلانىستى:

• ويىندا "تىنىشتىقتى"، "الاڭداۋشىلىقتى" ىزدەۋگە يتەرمەلەيتىن ۇزاق دەسترۋكتيۆتى سترەسس – ايەل جىنىسىمەن، سۋيسيد ءقاۋپىنىڭ جوعارىلاۋىمەن، وتباسىندا ءارتۇرلى پسيحيكالىق بۇزىلۋلاردىڭ بولۋىمەن بايلانىستى؛
• پروبلەمانى ۇمىتۋعا دەگەن قاجەتتىلىكتىڭ ارتۋى – وتباسىندا الكوگولگە تاۋەلدى ادامداردىڭ بولۋىمەن بايلانىستى؛
• قىلمىستىق جانە جالعىزدىققا بەيىمدىلىك – قىلمىستىق ءومىر تاريحىمەن بايلانىستى (قاماۋعا الۋ، زاڭسىز ارەكەتتەر).

قۇمار ويىننىڭ بەلگىلەرى

قۇمار ويىنداردىڭ نەگىزگى سيمپتومى – ەرەكشە ويىن ارەكەتى. بۇل جوعالتۋ نەمەسە جەڭۋ ىقتيمالدىعى مۇمكىندىككە بايلانىستى بولعان كەزدە وقيعانىڭ ناتيجەسىنە ءباس تىگۋ كەزىندە ماڭىزدى، قۇندى نارسەنىڭ تاۋەكەلىن بىلدىرەدى.

ويىنعا تاۋەلدىلىكتىڭ ءارتۇرلى فورمالارى بار، وندا ءارتۇرلى وجارىستار مەن بايقاۋلارعا ءباس تىگۋ قولدانىلادى جانە حيميالىق تاۋەلدىلىك، ناشاقورلىق سەكىلدى ءباس تىگۋ، قۇمار ويىننىڭ دا ءار ءتۇرى بولادى.

ىلەسپە پسيحوپاتولوگيالىق بۇزىلۋلارعا بايلانىستى قۇمار ويىنعا سالىنعانداردىڭ بەس ءتۇرى بار:

نيەۆروتيكالىق  (34 %) — ولار ءۇشىن ويىن ەموسيونالدى ماسەلەلەردى، جالعىزدىقتى، مازاسىزدىقتى شەشۋ ءتاسىلى رەتىندە ارەكەت ەتەدى. سونىمەن قاتار، قۇمار ويىنداردان باسقا، ولار پسيحوزدار مەن نيەۆروزداردان زارداپ شەگۋى مۇمكىن.

پسيحوپاتيالىق (24 %) — قۇمار ويىندار انتيسوسيالدى جەكە اۆتوماتيزمدەرمەن (مىسالى، اگرەسسيا) ۇيلەسەدى جانە جەڭىل اقشاعا، دەمەك راحاتقا قول جەتكىزۋ ءۇشىن الداۋ ءۇردىسى رەتىندە پايدا بولادى.

ءيمپۋلسيۆتى (18 %) — بۇل ادامدار ءوزىن-وزى باقىلاۋ قابىلەتىنىڭ تومەندەۋىمەن سيپاتتالادى، سوندىقتان ويىن جاعدايىنا تاپ بولعان كەزدە ولار ۇلكەن كولەمدەگى سۋممالارعا ءباس تىگەدى.

سۋبمادەنيەت (14 %) — باستاپقىدا ادامدار قورشاعان ورتاداعى مارتەبەسىن كوتەرۋ ءۇشىن ويناي باستايدى، ءقاۋىپتى، كۇشتى، باتىل بولىپ كورىنگىسى كەلەدى. سودان كەيىن تاۋەلدى بولادى  دا قۇمار ويىندارعا دەگەن قۇشتارلىقتى جەڭە المايدى.

سيمپتوماتيكالىق ءتۇرى (10 %) — قۇمار ويىندار پسيحيكالىق بۇزىلىستىڭ (دەپرەسسيا، شيزوفرەنيا جانە ت.ب.) فونىندا قايتالاما سيمپتوم رەتىندە باستالادى [9].

نەگىزىنەن قۇمار ويىن مەن جالپى ويىن-ساۋىق قىزىعۋشىلىقتارىن اجىراتا بىلگەن ءجون. قۇمار ويىنعا سالىنعان ادام العاشىندا ءتۇرلى اگرەسسيالار كورسەتە باستاۋى مۇمكىن. ولاردى جالپىلاما سيپات رەتىندە تومەندەگى بەلگىلەردى ايتا الامىز:

قارجىلىق پروبلەمالار: پاتولوگيالىق قۇمارلىققا كەتەتىن قاراجات پەن ۋاقىتتى باقىلاۋ جوعالادى، اقشا، قۇندى زاتتار ءىز-تۇزسىز جوعالادى، جاڭا جانە جاڭا نەسيەلەر، قارىزدار پايدا بولادى؛

ەموسيونالدى سالانىڭ پروبلەمالارى: كوڭىل-كۇي ءجيى وزگەرەدى، كەنەتتەن اشۋلانشاقتىق پايدا بولادى، كەيدە دەپرەسسيالىق، سۋيسيدتىك ويلار مازالايدى.

مىنەز-قۇلقىنداعى وزگەرىستەر: سىرتقى كەلبەتىن باقىلاعىسى كەلمەۋ، ءوز ويلارىنا نازار اۋدارۋ، تۋىستارىنان، تانىستارىنان الشاقتاۋ، قۇمار ويىندارعا قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن جاڭا دوستاردىڭ پايدا بولۋى، كەز-كەلگەن تاسىلمەن اقشا تابۋعا تىرىسۋ، ويىننان باسقا نارسەگە اقشا جۇمساماۋ.

كوبىنەسە قۇمار ويىندار باسقا تاۋەلدىلىكتەرمەن بىرىكتىرىلەدى: الكوگول جانە ەسىرتكى. كوپتەگەن ويىنشىلار ماس كۇيىندە ءباس تىگە باستايدى، اسىرەسە وتە ۇلكەن كولەمدەگى اقشاعا ءباس تىگەدى. ويتكەنى ىشىمدىك ادامنىڭ يمپۋلسيۆتىلىگىن ارتتىرادى جانە تەرىس شەشىم قابىلداۋىنا اسەرىن تيگىزەدى.