قازىرگى تاڭدا قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك ساياساتىنىڭ باستى باعىتتارىنىڭ ءبىرى - قوعامداعى وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى ساقتاۋ مەن نىعايتۋ. سەبەبى وتباسى - ءاربىر ادامنىڭ ومىرىندەگى ەڭ ماڭىزدى تىرەك، ۇلتتىق بولمىستىڭ، مادەنيەتتىڭ جانە رۋحاني ءداستۇردىڭ دىڭگەگى. وتباسىنىڭ بەرىكتىگى مەملەكەتتىڭ تۇراقتىلىعى مەن وركەندەۋىنىڭ نەگىزى. وسىعان وراي، ەلىمىزدە وتباسىلىق ينستيتۋتتى قولداۋعا، ايەلدەر مەن بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋعا جانە دەموگرافيالىق ءوسىمدى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان كەشەندى ساياسات جۇرگىزىلىپ كەلەدى.
مەملەكەت وتباسىلىق-دەموگرافيالىق جاعدايدى جاقسارتۋعا ەرەكشە ءمان بەرەدى. بۇل باعىتتا ءبىرقاتار ماڭىزدى باعدارلامالار جۇزەگە اسىپ جاتىر. مىسالى، كوپبالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلارعا اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك كورسەتىلىپ، «انا مەن بالا» دەنساۋلىق ساقتاۋ باعدارلامالارى اياسىندا مەديسينالىق قىزمەتتەر ساپاسى ارتىپ كەلەدى، ال اۋىلدىق جەرلەردەگى جاس وتباسىلارعا ارنالعان تۇرعىن ءۇي جوبالارى – ولاردىڭ تۇراقتى ءومىر سۇرۋىنە نەگىز بولادى.
گەندەرلىك ساياسات تا ەلىمىزدىڭ دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسىپ وتىر. بۇگىندە ايەلدەر تەك وتباسىنىڭ ۇيىتقىسى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار قوعامنىڭ بەلسەندى مۇشەسى. ولار ساياساتتا، بيزنەستە، ءبىلىم بەرۋ مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ سالالارىندا، عىلىم مەن مادەنيەتتە ەرلەرمەن قاتار ەڭبەك ەتىپ كەلەدى. مەملەكەت ايەلدەردىڭ كوشباسشىلىققا ۇمتىلىسىن قولداپ، گەندەرلىك تەڭدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن زاڭنامالىق جانە ينستيتۋسيونالدىق نەگىزدەردى كۇشەيتىپ وتىر.
انا مەن بالانى قورعاۋ - ەل ساياساتىنىڭ ماڭىزدى باعىتى. جۇكتىلىك، بوسانۋ جانە بالا كۇتىمىنە بايلانىستى جاردەماقىلار، ساپالى مەديسينالىق قىزمەت، بالاباقشالار مەن مەكتەپتەرگە قولجەتىمدىلىك - وسىنىڭ ءبارى انا مەن بالانىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان. سونىمەن بىرگە، جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان پسيحولوگيالىق كومەك پەن تاربيە ينستيتۋتتارى دا جەتىلدىرىلىپ، ولاردىڭ ءقاۋىپسىز ءارى جان-جاقتى دامۋىنا جاعداي جاسالۋدا.
دەموگرافيالىق ساياسات - ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنداعى شەشۋشى فاكتورلاردىڭ ءبىرى. حالىقتىڭ تابيعي ءوسىمىن ىنتالاندىرۋ، كوشى-قون ۇدەرىستەرىن ءتيىمدى باسقارۋ، ەڭبەككە قابىلەتتى جاستاردى ەلدە ۇستاپ قالۋ بۇل باعىتتاعى باسىم مىندەتتەر. اتالعان ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى تۇراقتى تۇردە جاڭارتىلىپ، حالىقتىڭ سۇرانىسىنا بەيىمدەلىپ جاتىر.
قوعامداعى وتباسىلىق جانە رۋحاني قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاۋ - تەك مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ ورتاق مىندەتى. ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار جانە ءدىني بىرلەستىكتەر وتباسىلىق مادەنيەتتى دامىتۋعا ءوز ۇلەستەرىن قوسىپ كەلەدى. جاس ۇرپاققا ۇلتتىق تاربيە بەرۋ، ۇلكەنگە قۇرمەت، كىشىگە ىزەت كورسەتۋ سياقتى مورالدىق قاعيدالاردى بويعا ءسىڭىرۋ – قوعامداعى ادامگەرشىلىك پەن جاۋاپكەرشىلىك مادەنيەتىن قالىپتاستىرادى.
قورىتىندىلاي كەلە، وتباسىلىق، گەندەرلىك جانە دەموگرافيالىق ساياسات - ەلىمىزدىڭ بولاشاعىنا جاسالعان ينۆەستيسيا. بۇل باعىتتاعى جۇيەلى جۇمىس قوعامدا ۇيلەسىمدىك پەن تۇراقتىلىق ورناتىپ، ءاربىر ازاماتتىڭ ءومىر ساپاسىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى. وتباسى - تەك شاعىن الەۋمەتتىك توپ ەمەس، ول - ۇلتتىڭ وزەگى. سوندىقتان وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى ساقتاۋ - بارشامىزدىڭ ورتاق بورىشىمىز.
ءمولدىر تۇكتىباي
