قازىرگى قازاقستان ءۇشىن ەڭ قۇنسىز، ەڭ جەككورىنىشتى دۇنيە - قازاق ءتىلى، قازاق نامىسى، قازاق مۇددەسى، الاشتىڭ ارى بولىپ وتىر. ءيا، سانىمىز ءوسىپ، بۇل ماسەلەلەر وزدىگىنەن شەشىلەر كۇن الىس ەمەس. ءبىراق سول كۇندى بارىنشا الىستاتىپ، باس كوتەرگەندى باسىپ-جانشىپ، اۋىزىن اشقاندى اباقتىعا قاماپ، ەل تىلەگىن ەلەمەۋگە، اياقاستى قىلۋعا بار كۇش-قايراتىن جۇمساپ وتىرعان قولىندا بيلىگى، قوڭىندا بايلىعى بار توپتىڭ داۋرەنى ءجۇرىپ تۇر. ولار ءۇشىن 77 اتاسىنان وسى جەردى مەكەندەپ، وسى توپىراقتى قورعاعان قازاقتىڭ قۇنى كەشە كەلگەن كەلىمسەكتىڭ جانىندا جەتىم لاقتىڭ قۇرباندىعىنان دا ارزان. 

تاۋەلسىزدىكتەن بەرى جۇرگىزىلگەن قيتۇرقى ساياسات بار قازاقتى ەتى ءولىپ كەتكەن ەزگە اينالدىردى. بايدىڭ قارىنى توق، كويلەگى كوك، اقشاسىنان باسقا باس اۋىرتارى جوق. كەدەيدىڭ قوجايىنى - كرەديت، تىرلىگى - جان باعۋ، كۇنكورىس. اشۋى اسىپ بارا جاتسا كرەديتىن جاۋىپ بەر، جاردەماقىسىن كوبەيت، ءتىپتى باسپانا سىيلاي سال. بولدى! ارى قاراي بىلگەنىڭدى ىستە! اتا-باباسىنان قالعان مۇحيتتاي بايلىعىنان تامشى تامىزساڭ بولدى. ءتىرى جۇرگەنى ولجا. 

ءسوز ۇعادى-اۋ دەگەن كەيبىرەۋىنە “نە سۇمدىق مىناۋ، نە بولىپ جاتىر؟” دەسەڭ سۇق ساۋساعىن استىڭعى ەرنىنە تاقايدى. “ءۇششش، ۇندەمە!!!”. سوسىن الگى سۇق ساۋساق اسپاندى مەڭزەپ، اقوردانى كورسەتەدى. “مىنا جوبا قازاققا كەرەك! كەشىكتىرمەي قولعا الايىق” دەسەڭ “جاقسى، كەلەسى اپتا كەزدەسىپ اقىلداسايىق” دەپ شىعارىپ سالادى. ول “كەلەسى اپتانىڭ” سوڭى جوق!!! بايشىكەشكە بارساڭ 10 قازاققا جۇمىس بەرگەنىن، 20 قازاققا قايىرىمدىلىق جاساعانىن ايتىپ، ۇلت مۇددەسىنە وسىنداي ۇلى قىزمەت اتقارعانىنا ريزا. “ءار قازاق ءوزى مىقتى بولسىن” دەيدى الگى ءدانىشپان. كاسىپكەر، مەسەنات، بالەنباي، تۇگەنباي دەپ جۇرگەنىمىز الاش دەيتىن الىپ كەمە سۋعا باتىپ بارا جاتسا، سونىڭ جىرتىعىن جاماۋعا ەمەس، اركىمنىڭ جەكە قايىعى بولسىن دەپ اقىل ايتۋدان اسپاي ءجۇر. 

كەشە عانا سولتۇستىك قازاقستاندا جانسۇلۋ ەسىمدى قازاق ايەلى سوتتاپ جاتىر. ۇلتتىڭ ءتىلىن، نامىسىن، مۇددەسىن قورعاعان كەز كەلگەن قازاقتى تۇرمەگە توعىتا سالۋ - ادەتتەگى جاعدايعا اينالدى. ال اي-كۇنى تولىپ، انە-مىنە بوسانادى دەپ وتىرعان انانى سوتتاۋ - بۇل قازاق نامىسىنىڭ قانشالىقتى ءتىرى ەكەنىن سىناپ كورۋدىڭ سوڭعى شەگى بولسا كەرەك. وعاندا مىڭق ەتىپ، كۇڭك ەتىپ قانا ءۇن قاتۋعا جاراماي وتىرمىز. ەلىمدى كىم تاپتاماي، جەرىمدى كىم قورلاماي جاتىر؟! ولارعا سوت جوق! تايراڭداي بەرسىن! تەك قازاقتار پۋتينگە، رەسەيگە، ورىسقا ءتىل تيگىزبەسىن! بۇگىنگى شىندىق - وسى!!! “ءولدىڭ، قازاق، قور بولدىڭ!”. 

ەت ءولۋ، ەنجارلىق، نەمكەتتىلىك، كومپىستىك، قۇل شۇكىر، كۇڭ تاۋبە بولمىس - بۇگىنگى قازاقتىڭ سۇيەگىنە ءوتتى. جانسۇلۋدى ەمەس ۇلتتىڭ جانىن سوتتاۋى، ىشتەگى نارەستەسىمەن بولاشاعىڭدى، ۇزىلمەس ءۇمىتىڭدى سوتتاپ جاتقانى - سونىڭ ايعاعى!!! 

قازاقتىڭ تىلىنە، ار-نامىسىنا، ۇلتتىق مۇددەسىنە جاساپ جاتقان بيلىكتىڭ بۇگىنگى قياناتى - قازاق تاريحىندا قارابەت، قارا داق، كەر زامان كەزەڭ بولىپ ماڭگىگە جازىلارى ءسوزسىز! قانىندا تيتتەي تەكتىلىگى بار شەنەۋنىك ۇلتتى ساتار، ۇرپاق الدىندا ۇياتقا قالار ءار قياناتتا ءوزىنىڭ دە قولتاڭباسى بارىن ۇمىتپاسىن! 

ءبىلال قۋانىش، “قامشى” اقپارات اگەنتتىگىنىڭ جەتەكشىسى