قىلمىس ازايادى، كيبەرقاۋىپتەر كوبەيىپ، جەر سىلكىنىسىنە نەگىزدەلىپ سالىنعان تۇرعىن ۇيلەر سانى ارتىپ جاتىر. رەسمي ستاتيستيكا نەگىزىندە قازاقستاننىڭ ەڭ ۇلكەن قالاسى - الماتىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە تالداۋ جاساپ كوردىك.

الماتى – قازاقستاننىڭ ەڭ ءىرى مەگاپوليسى جانە ەلىمىزدىڭ ماڭىزدى الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق جانە كولىك توراپتارىنىڭ ءبىرى. مۇندا قالا تۇرعىندارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ – ءبىرىنشى كەزەكتەگى مىندەت. ءىىم، باس پروكۋراتۋرا جانە تجم مالىمەتتەرى بويىنشا، سوڭعى ەكى جىلدا قالا قىلمىسقا قارسى كۇرەستە وڭ ديناميكانى كورسەتىپ وتىر. الايدا مەملەكەتتىك ساياسات دەڭگەيىندە نازار اۋدارۋدى تالاپ ەتەتىن ماسەلەر دە جوق ەمەس.  

قالاداعى قىلمىستىق جاعداي قانداي؟

الماتى پوليسيا دەپارتامەنتىنىڭ رەسمي اقپاراتى بويىنشا، بيىلعى قىلمىس سانى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 10،3 پايىزعا تومەندەگەن. جەڭىل جانە اۋىر قىلمىستاردىڭ ازايۋى ەرەكشە بايقالدى.

سونىمەن، توناۋ سانى 29،3 پايىزعا، ۇرلىق — 33،2 پايىزعا، اۆتوكولىك ۇرلاۋ — 16،7 پايىزعا تومەندەدى. سونداي-اق، كامەلەتكە تولماعاندار اراسىنداعى قىلمىستىڭ 9،4 پايىزعا تومەندەۋى بايقالدى.

باس پروكۋراتۋرا 2024 جىلى الماتىدا 24 965 قىلمىس تىركەلگەنىن حابارلايدى. بۇل ەل بويىنشا جالپى ساننىڭ شامامەن 18،8 پايىزى. 2023 جىلى بۇل كورسەتكىش 27 834 جاعدايدى قۇرادى، بۇل وڭ ديناميكانى كورسەتەدى. ال مەملەكەت بويىنشا قىلمىس سانى 5،3 پايىزعا قىسقاردى.

"سەرگەك" جۇيەسى جانە كوشە قاۋىپسىزدىگى

قۇقىقتىق ءتارتىپتى نىعايتۋعا ىقپال ەتەتىن قۇرالداردىڭ ءبىرى "سەرگەك" بەينەباقىلاۋ جۇيەسى بولدى. الماتىدا 3000-عا جۋىق كامەرا ورناتىلعان، ولار اۆتوماتتى رەجيمدە جۇمىس ىستەيدى جانە جول قوزعالىسى ەرەجەلەرىن بۇزعان زاڭسىزدىقتاردى تىركەيدى.  بۇگىنگى تاڭدا "اقىلدى" بەينەباقىلاۋ جۇيەسىمەن اكىمدىك ءبىرىڭعاي مونيتورينگ جانە جەدەل باسقارۋ ورتالىعى ارقىلى قالا قاۋىپسىزدىگىن باقىلاپ وتىر.

پوليسيانىڭ مالىمەتىنشە، بەينەباقىلاۋ كوشەدەگى قىلمىس دەڭگەيىن تومەندەتۋگە جانە پاترۋلدىك قىزمەتتەردىڭ جەدەل ارەكەت ەتۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.

الاياقتار ازايماي تۇر

كوشەدەگى قىلمىس ازايعانىمەن قالاداعى كيبەرقىلمىس سانى ارتىپ كەلەدى. ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ سوڭعى مالىمەتى بويىنشا كيبەرالاياقتىق پەن اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ارقىلى جاسالعان قىلمىستاردىڭ ۇلەسى ەلدە تىركەلگەن بارلىق قىلمىستىڭ 42 پايىزىن قۇرايدى.

بۇل دەگەنىمىز، 45 مىڭعا جۋىق قىلمىس ينتەرنەتتەگى الاياقتىقپەن، فيشينگپەن، شوتتاردى بۇزۋمەن جانە جەلىدەگى قارجىلىق الاياقتىقپەن بايلانىستى. ءىىم بۇعان قاتىستى الدىن الۋ شارالارىن جۇرگىزۋدە. بۇگىنگە دەيىن كۇدىكتى قوڭىراۋلاردى بۇعاتتاۋ، جالعان سايتتاردى انىقتاۋ، ب ا ق جانە مەسسەندجەرلەر ارقىلى الدىن الۋ سەكىلدى شارالار جۇرگىزىلدى. الاياقتار ۋاقىت وتە كەلە ءتۇرلى ايلا-تاسىلدەر ويلاپ تاباتىندى. سول سەبەپتى بۇل قىلمىس ءتۇرىن تولىق تىيۋ قيىنعا سوعۋدا.

قالاداعى سەيسميكالىق ءقاۋىپ

الماتى سەيسميكالىق ءقاۋپى جوعارى ايماقتا ورنالاسقان جانە تۇرعىن ءۇي جاعدايى قالالىق قاۋىپسىزدىكتىڭ نەگىزگى ماسەلەسى بولىپ قالا بەرەدى. توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، تۇرعىن ۇيلەردىڭ تەك 14 پايىزى جەر سىلكىنىسىنە توزىمدىلىكتىڭ زاماناۋي تالاپتارىنا سايكەس كەلەدى.

تجم مەن اكىمدىك وتكىزەتىن تۇراقتى وقۋ-جاتتىعۋلار توتەنشە جاعدايعا دايىندىقتى ارتتىرۋعا باعىتتالعان. الايدا ساراپشىلار ەسكى تۇرعىن ءۇي قورىن اۋقىمدى جاڭعىرتۋ جانە جاڭا قۇرىلىستارعا باقىلاۋدى كۇشەيتۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.

الماتىلىقتاردىڭ كوبى جەر سىلكىنىسىنە بايلانىستى ارنايى حابارلامانىڭ جەدەل تۇردە جىبەرىلمەيتىنىنە نارازى. قالادا توتەنشە جاعدايلار كەزىندە ۆەدومستۆوارالىق ءوزارا ءىس-قيمىل جۇيەسى جۇمىس ىستەيدى. ءىىم، تجم جانە اكىمدىك جەدەل شتابتار، SMS-حابارلامالار جۇيەسى جانە ۇيلەستىرۋ كوميسسيالارى ارقىلى جۇمىس ىستەيدى. دەگەنمەن، قۇرىلىمدار اراسىندا ونلاين اقپارات الماسۋ ءۇشىن ءبىرىڭعاي سيفرلىق پلاتفورمانىڭ بولماۋى حابارلامانى ۋاقىتىلى جىبەرۋگە كەدەرگىسىن تيگىزبەي قويمايدى.

تۇرعىن ءۇي كەشەنىندەگى جەكە قاۋىپسىزدىك

جەكە قاۋىپسىزدىك كومپانيالارى تۇرعىن ءۇي جانە كوممەرسيالىق نىسانداردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. الماتىدا قاۋىپسىزدىك كومپانيالارى تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىن، بيزنەس-ورتالىقتار مەن مەكتەپتەردى كۇزەتەدى.

دەگەنمەن، ەلدە كۇزەتشىلەردى دايارلاۋ مەن قىزمەت ستاندارتتارىن رەتتەيتىن ءبىرىڭعاي زاڭناما ءالى جوق. بۇل قۇقىقتىق ولقىلىقتاردى تۋدىرادى جانە حالىقتىڭ جەكە قاۋىپسىزدىك قۇرىلىمدارىنا دەگەن سەنىمىن تومەندەتەدى. ىشكى ىستەر مينيسترلىگى بۇعان دەيىن كۇزەتشىلەردى مىندەتتى تۇردە اتتەستاتتاۋ جانە ليسەنزيالاۋ تۋرالى ۇسىنىستار جاساعان بولاتىن، ءبىراق ءتيىستى زاڭ جوباسى ءالى قابىلدانعان جوق.

الماتى قىلمىسقا قارسى كۇرەستە جانە قالالىق قاۋىپسىزدىك جۇيەسىن قۇرۋدا وڭ كورسەتكىشتەر كورسەتىپ وتىر. مەگوپوليستەگى قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ – بۇل ءبىر رەتتىك ناۋقان ەمەس، قالاداعى جاناشىر ازاماتتاردىڭ قاتىسۋىن تالاپ ەتەتىن تۇراقتى پروسەسس. الماتىنىڭ ءقاۋىپسىز مەگاپوليستىڭ وزىق ۇلگىسى بولۋعا مۇمكىندىگى بار. ءبىراق بۇل ءۇشىن ارنايى تەحنيكا عانا ەمەس، سەنىم، اشىقتىق جانە جۇيەلىلىك قاجەت.