مۇعالىمدەر ناقتى وزگەرىستەردى – جالاقىنىڭ ءوسۋىن، جاڭا باعدارلامالاردى جانە ماماندىقتى قۇرمەتتەۋدى كورەدى.
قازاقستاندا ءبىلىم بەرۋ قوعامدىق نازاردىڭ باستى تاقىرىپتارىنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى. سوڭعى جىلدارى مەكتەپتەر مەن بالاباقشالاردا جاڭا باعدارلامالار ەنگىزىلۋدە، وقۋلىقتار جاڭارتىلۋدا، پەداگوگتار ءۇشىن مۇمكىندىكتەر كەڭەيتىلۋدە. ولار وقۋ مادەنيەتى، بالالاردىڭ بىلىمگە دەگەن ۇمتىلىسى، ساباقتاردى فورمالدىلىققا ەمەس، ءتىرى پروسەسكە اينالدىرۋ تۋرالى كوبىرەك ايتادى.
ساندىق پلاتفورمالار مەن ينتەراكتيۆتى تاپسىرمالاردان باستاپ پاندەرگە قىزىعۋشىلىق پەن ءمۇعالىم ماماندىعىن قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرىنە دەيىن كوپتەگەن وزگەرىستەر بۇگىندە سەزىلۋدە. سونىمەن قاتار، ءبىلىم بەرۋدەگى رەفورمالار تەك ستراتەگيا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار مەكتەپ تاقتاسىندا تۇرعانداردىڭ كۇندەلىكتى جۇمىسى.
ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ جاڭارتۋلارى وقۋشىلارعا، مۇعالىمدەرگە جانە مەكتەپتەگى اتموسفەراعا قالاي اسەر ەتەتىنى تۋرالى تولىعىراق اباي وبلىسىنىڭ تاريح ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى مارات ىدىرىسوۆپەن سويلەستىك.
- پەداگوگ رەتىندە ءسىز قازاقستاندا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى – باعدارلامالار، تاسىلدەر، وقىتۋ ادىستەرى بەلسەندى تۇردە جاڭارتىلىپ جاتقانىن سەزەسىز بە؟ ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، بالالارعا قىزىعۋشىلىقپەن جانە راحاتپەن وقۋعا نە كومەكتەسەدى؟
– قازاقستانداعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى شىنىمەن دە جاڭارىپ وتىرعانىنا كەلىسەمىن-سوزبەن ەمەس، ءىس جۇزىندە. سوڭعى جىلدارى كوپ نارسە وزگەردى: باعدارلامالار پراكتيكالىق، ادىستەر زاماناۋي، وقۋشىلارعا دەگەن كوزقاراس سەرىكتەستىككە اينالدى. ءبىز "ءمۇعالىم سويلەيدى – بالالار تىڭدايدى"فورمۋلاسىنان باس تارتتىق. ءقازىر ساباق-بۇل ديالوگ. جاڭا وقۋلىقتاردا ويلانۋعا، سالىستىرۋعا، اقپارات ىزدەۋگە بولاتىن كوپتەگەن تاپسىرمالار بار.
ءبىز سيفرلىق پلاتفورمالارمەن جۇمىس ىستەيمىز، ينتەراكتيۆتى ماتەريالداردى قولدانامىز، كەيدە ءتىپتى TikTok بەينەلەرىن تاقىرىپتى تالقىلاۋعا نەگىزدەيمىز. مۇنىڭ ءبارى بالالارعا تاياقتىڭ استىنان ەمەس، قىزىعۋشىلىقپەن وقۋعا كومەكتەسەدى.
- ءسىز كۇن سايىن بالالاردىڭ ءوسىپ، دامىپ جاتقانىن كورەسىز. ولاردىڭ وقۋ مەن بىلىمگە دەگەن كوزقاراسى وزگەرە مە؟ وقۋ مادەنيەتى قايتادان مەكتەپ ءومىرىنىڭ ماڭىزدى بولىگىنە اينالادى دەپ ايتا الامىز با؟
- ارينە، بالالار باسقاشا. ولار اينالاداعى اقپارات ءارقاشان ونى قالاي ءتۇسىنۋ كەرەكتىگىن بىلەتىن ماسەلە بولاتىن الەمدە وسەدى. مىنە، مەكتەپتىڭ ءرولى وراسان زور. مەن وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتىڭ قايتا ورالعانىن كورەمىن. ەگەر بۇرىن كلاسسيكالىق ادەبيەت "مىندەتتى مىندەت" رەتىندە قابىلدانسا، ءقازىر بالالار تىلەكپەن وقي باستايدى – ءاردايىم اباي، اۋەزوۆ نەمەسە تولستوي بولماسىن، ءبىراق بارعان سايىن ماعىنالى. ءبىز ماتىندەردى ولاردىڭ ءومىرىنىڭ وبەكتيۆى، زاماناۋي مىسالدار، فيلمدەر ارقىلى تالقىلايمىز.
تەك وقۋعا ماجبۇرلەۋ ەمەس، كىتاپتىڭ اينا ەكەنىن كورسەتۋ ماڭىزدى. بالا مۇنى سەزىنگەندە، وقۋ جاۋاپكەرشىلىككە ەمەس، قاجەتتىلىككە اينالادى.
- پەداگوگ ماماندىعى تەك ءبىلىمدى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ۇلكەن ىشكى كۇشتى دە تالاپ ەتەدى. ءسىزدىڭ بيزنەسىڭىزگە شابىت پەن سەنىمدى ساقتاۋعا نە كومەكتەسەدى؟
- ءمۇعالىمنىڭ جۇمىسى، ارينە، وڭاي ەمەس. ءبىراق شابىت قايتارىمدى كورگەندە كەلەدى. كەيدە بۇرىن ارتتا قالعان ءبىر وقۋشى كەنەتتەن كەرەمەت ەسسە جازادى-جانە ءسىز مۇنىڭ جاقسى سەبەپپەن ەكەنىن تۇسىنەسىز. مەملەكەت مۇعالىمدەرگە مۇقيات بولدى دەگەن سەزىمدى ساقتايدى: جالاقىلار كوتەرىلەدى، باعدارلامالار قۇرىلادى، "بولاشاق ءمۇعالىمى" تەزيسىنە كۋرس قابىلدانادى، وقىتۋ مەن تاجىريبە الماسۋعا گرانتتار ەنگىزىلەدى. ءبىزدى جاي عانا ەستىپ قانا قويماي، تىڭداي باستاعانداي سەزىم بار.
- مەكتەپ پەن مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋدەگى سوڭعى رەفورمالاردى قالاي باعالايسىز؟ ءسىزدىڭ تاجىريبەڭىزدە جاڭا تاسىلدەر ايتارلىقتاي ناتيجە بەرگەن مىسالدار بار ما؟
سوڭعى رەفورمالاردىڭ ىشىندە مەن مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم مەن ەرتە دامۋعا ەرەكشە نازار اۋدارامىن. بۇگىنگى كۇنى بالاباقشالاردا بولىپ جاتقان نارسە-بۇل مۇلدەم باسقا دەڭگەي. بالالار مەكتەپكە دايىندىقپەن كەلەدى جانە بۇل ءبارىنىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتەدى. مەنىڭ تاجىريبەمدە ينتەگراسيالانعان ساباقتار جاقسى ناتيجە كورسەتتى – مىسالى، مادەنيەت پەن ونەر وبەكتيۆى ارقىلى تاريح. بالالار زاتتاردىڭ جەكە-جەكە جوق ەكەنىن جانە الەمدەگى بارلىق نارسە ءوزارا بايلانىستى ەكەنىن تۇسىنە باستايدى.
- بۇگىن ماماندىق تاڭدايتىن جاستارعا نە ايتار ەدىڭىز؟ نەلىكتەن پەداگوگيكانى قازاقستانداعى ماڭىزدى جانە پەرسپەكتيۆالى باعىت رەتىندە قاراستىرعان ءجون؟
- ماماندىق تاڭدايتىن جاستارعا مەن جاي عانا ايتار ەدىم: ەگەر سىزگە قاجەت بولعىڭىز كەلسە – مەكتەپكە كەلىڭىز. بۇگىن قازاقستاندا ءمۇعالىم تاعى دا قۇرمەتتى تۇلعاعا اينالۋدا. بۇل "ستاۆكا بويىنشا جۇمىس" ەمەس، بولاشاققا ناقتى اسەر ەتەتىن جول – ءسىزدىڭ اۋىلىڭىز، قالاڭىز، ەلىڭىز. ەڭ باستىسى-جۇيەمەن بىرگە وزگەرۋدەن قورىقپاۋ. سەبەبى ءقازىر قازاقستاندىق ءبىلىم بەرۋدە قىزىقتى ءداۋىر باستالادى.
