Almatyda keshe 2016 CFO Idea Exchange-Networking Event» samıti ótip, oǵan birqatar ekonomıser men qarjygerler, Ulttyq bank ókilderi, basqa da qarjy uıymdarynyń jetekshileri qatysty. Samıt otyrysy men ondaǵy qatysýshylardyń sóılegen sózderin, usynys, pikirlerin túrli aqparat quraldary óz saıasattaryna yńǵaılap jarıalap ta jatty.

Samıt barysynda negizgi áńgime ózegi qarjy naryǵy, munaı baǵasy men valúta baǵamy bolǵan. Qatysýshylar da árqıly. Buryn Ulttyq banktiń tizginin ustaǵan Oraz Jandosov, Qadyrjan Dámıtov, Qaırat Kelimbetov, Ánýar Sáıdenov syndy beldi qarjygerler e boldy. Olardyń samıt barysynda ózderi basshylyq etken tustaǵy valútalyq saıasat týraly, Qazaqstannyń qarjylyq keleshegi jaıly oılaryn aqparat quraldary jarysa jazdy. Tipti, bas banktiń tizginin ustaǵandar qatelikterin moıyndap, ózderi qyzmet etken jyldardaǵy «áttegen-aılardy» jasyrmaǵany da aıtyldy.

Máselen, 1996-1998 jyldary Ulttyq bankti basqarǵan Oraz Jandosov: «Ulttyq qordy jasaǵan kezde munaı salyǵynyń qubylmalylyǵyn joıýdy qarastyrmadyq. Erkin baǵamǵa jiberilgenniń ózinde ony aldyn ala boljaý múmkin emes. Meniń usynysym, munaıdan túsetin salyqtyń búdjet tolyqtyratyn úlesin umytý kerek», - dep, bas bank basshylyǵynyń sol kezdegi kemshiligin moıyndaǵan.

Byltyrǵy jylǵy devalvasıalar legin bastap bergen eks-tóraǵa Qaırat Kelimbetov te strategıalyq qatelikterge boı aldyrǵanyn jasyrmapty.

«Meniń basqarýym kezindegi qateligim  budan da jetildirilgen kommýnıkatıvtik strategıaǵa bet burý kerek edi. Qazir álemde túrli qaterlerge jaýap beretin kóp áleýmettik tehnologıalar bar. Memlekettik qurylym halyqpen uzaq merzimdi ýaqytta baılanys ornatýy kerek edi», - deıdi ol.

Ánýar Sáıdenov bolsa ózi basshylyq etken jyldary Ulttyq bankte halyqaralyq qarjy júıesine ený, úzdik tehnologıalardy ımporttaý syndy bastamalardyń aıaqsyz qalǵanyn aıtqan.

Alaıda, aqparat quraldarynyń deni sarapshylardyń Ulttyq bank pen úkimettiń jetistikterin aıtqan tustaryn ǵana iriktep jarıalaǵan. Ol aqparat quraldarynyń aıtqandaryna qarasaq, tipti, Oraz Jandosovqa deıin Bas banktiń ustanymyn jaqtap shyqqan bolyp shyǵady. «Jandosov teńge baǵamynyń saılaýǵa qatysy joqtyǵyn aıtty» degen habar aqparat legin tolassyz kezip júr.

«Teńge baǵamy men munaı baǵasy quldyraý tereńdiginen jetti. Odan ári quldyraýy múmkin emes», - degen O. Jandosov sózin bılikshil BAQ-tar jarysa jazyp jatyr.

Osy jerde bılikten tysqary júrgen jáne onyń kemshilikterin aıtýdan jalyqpaıtyn Jandosovtyń myna bir sózi biraz baspasózdiń nazarynan tys qalǵan sıaqty.

Samıt qonaqtary Orazǵa «Ulttyq banktiń saıası táýelsizdigi týraly ne oılaısyz?» degen suraq qoıady. Jandosovtyń buǵan bergen jaýaby mynaý:

«Bizde saılaýlardyń qalaı ótetitinin unata qoımaımyn... Shynaıy táýelsiz Ulttyq bank shynaıy damyǵan, onyń ishinde ekonomıkasy ártaraptanǵan elde bolýy múmkin. Bizde, Ulttyq bank týraly men aıtqan jaıttardan bastap, banktik retteýge deıin... búgingi qalyptasqan ekonomkıalyq qurylymda jáne kapıtaldardy jınaqtaý qurylymynda, bılik qurylymynda ol (Ulttyq banktiń táýelsiz bolýy – red.) múmkin emes. Ulttyq banktiń táýelsizdigine eldiń basqasha damý deńgeıinde ǵana qol jetkizýge bolady». Mine! Kóptiń kókeıinde júrgen jáne bıik minberden estigisi keletin oı osy edi. Ony Oraz Jandosov aıtty.

Ulttyq bank memlekettik qarjy retteýshi basty organ retinde shynaıy táýelsizdikke ıe bola almaı otyryp, qandaı da bir tıimdi qarjylyq-ekonomıkalyq saıasat júrgize almaıdy. Óz betinshe sheshim qabyldaýǵa da qaýqarsyz. Demek, Ulttyq bank pen Úkimet basshylyǵynyń da qarjy naryǵyndaǵy sońǵy ózgeristerdiń (dollar baǵamynyń quldyraýy) alda kele jatqan saılaýǵa nemese basqa da saıası jaǵdaılarǵa esh qatysy joq degen ýáji de senimsiz estiledi.

Darhan Muqan