"Han Keneniń qazasy - Alashymnyń azasy" dep atalatyn kitap Muhan Isahan, Rashıd Orazov sekildi zertteýshilerdiń avtorlyǵymen jaryq kórmek. Jınaqqa Kenesary hannyń qazasy týraly ǵylymı ekspedısıa, maqalalar, tolǵaýlar engizilgen. Jáne bir aıdyń kóleminde jaryqqa shyǵýy múmkin. Avtor Muhan Isahan oqyrmandaryna kitap týraly oıyn bylaı jetkizdi:
"HİH ǵasyrdyń alǵashqy jartysynda kúnbatystaǵy kórshimiz otty qarýymen saıyn dalamyzǵa basyp kirip, qazaqtyń boz betege, sur soqpaǵyn meldeginen qanǵa batyrdy. Qadym zamannan ózgeniń ozbyrlyǵyna kónip kórmegen asaý halyqtyń taqymyna qyl-buraý salyp qınap, basyna temir buǵaý kıgizip, birjolata baǵyndyrǵysy keldi. Osy syn sátte qasıetti atamekendi jattyń tabanyna bastyrmaımyn dep, Alashqa saýyn aıtyp, qalyń qol jıyp, jaýyna qarsy turǵan, basyn báıgege tigip, bar ǵumyryn at ústinde ótkizgen nar tulǵa – Qasymuly Kenesary han bolatyn. Alash balasy Abylaıdyń aq týynyń astynda qaıta basy birigip, Kenesary hannyń sońynan erip, jaýyna búıideı tıdi. Qońyraýly naıza qolǵa alyp, qoramsaqqa qol salyp, dushpanyna qarsy on jyl boıy atoı saldy. Han Keneniń tóseginen túńilip, halqynyń táýelsizdigi jolyndaǵy júrgizgen qasıetti kúresi túgel qazaqtyń rýhyn kóterip, kóńilin tutastandyrdy. Alaıda, qan maıdan, kúrkireýik soǵystyń naǵyz qyzǵan shaǵynda tileýi bólek...tireý bolýǵa jaramaǵan aǵaıynnyń álsizdiginen hanymyz qapıada qaza tapty. Han Kenege qosshy bolǵan batyr babalarymyz da aqtyq demi shyqqansha jaýynyń aldynda tize búkken joq. Allanyń aldynda aq ólimmen shahıd boldy. Iá, Han Keneniń hám oǵan ergen erjúrek batyrlardyń qaısar rýhy, kúreskerlik ǵumyry – azat elge aıbar beretin rýhanı kúsh, namystyń jelbiregen baıraǵy, jigerimizdiń muqalmas tataýsyz qaıraǵy desek qatelespeımiz. Óıtkeni, olar qara orman halqynyń qamy úshin janyn sadaqa qylǵan, sóıtip erliktiń qas úlgisine aınalǵan aqberen almas, naǵyz alyp-erender edi. Áıtkenmen, eli úshin qylsha moıny talsha kesilgen Han Keneniń taǵdyrda ketken talaıynyń ornyn toltyrýda Qazaq jurtshylyǵy áli dármensizdik tanytyp keledi. Han Keneniń basy men súıegin elge ákelip arýlap jerlemesek, eldik atymyzǵa syn ekendigi qanshama ret ashyna aıtylsa da, bul máseleniń basy áli kúnge deıin ashyq qalyp otyr. Osy olqy tusymyzdyń ornyn toltyrý maqsatynda osydan bes jyl buryn Kenesary han hám Naýryzbaı batyrdyń súıegin izdep Qyrǵyz eline ǵylymı ekspedısıa jasaǵan bolatynbyz. Sapar barysynda Han Keneniń kegin qýǵan ǵalymdarymyzdyń osy kúnge deıingi birsypyra ǵylymı izdenisterin saralaýdan ótkizip, tyńnan oı-qorytyp, jańa baılam jasaýǵa tyrysyp kórdik. Sondaı-aq, kóp jylǵy zertteýdiń jelisinde jazylǵan birneshe ǵylymı maqalalarymyzdy da izdenisimizdiń tıanaqtylyǵyn arttyra túser degen oımen kitapqa kirgizip otyrmyz. Endeshe, zertteý barysyndaǵy kóńilge túıgen oı-tujyrymyzdy oqyrmanmen bólispekpiz. Qabyl alyńyz qurmetti oqyrman!
Muhan Isahannyń fb-paraqshasynan
Pikir qaldyrý