Jańa ómir shyndyǵy únemi qosymsha sharalardy qarastyrýdy talap etedi. Soǵan saı atqarylar jumystardy naqtylap, alǵa qadam bekitý kerek. Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń tóraǵalyǵymen ótken Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda aǵymdaǵy  jalpy ahýal baǵamdalyp, ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý boıynsha josparlar pysyqtaldy.

Álemdegi ekonomıkalyq jaǵdaıdyń jaqsaratyndyǵy jóninde ázirge batyl boljam joq. Halyqaralyq valúta qory men Dúnıejúzilik bank álemdik ekonomıka úsh paıyzdyń tóńireginde ǵana bolatynyn alǵa tartty.  Munaı baǵasynyń qyryq qubylýy, sanksıalyq teketirester talaı elderdiń qadamyna tusaý bolyp, tózimderin sarqýda. Osyndaı kúrdeli de synaqty kezeńde tyǵyryqtan jol taýyp, keleshektiń qamyn jasaý – tóńirektegi tejelisterden tys qalmaǵan elimizdiń syndarly betalysy bolyp otyr. Qıyn jaǵdaıda Qazaqstan ózekti sheshimderdi der kezinde qabyldaǵanyna toqtalǵan Elbasy qolǵa alynǵan sharalardyń nátıjesinde ekonomıkalyq ósýdiń oń dınamıkasyn kórsetkenin atap ótti. Memlekettik qoldaý esebinen ınvestısıalyq ózektilikti saqtaı bildik. Sonymen qatar, jańa jaǵdaıda damý boıynsha aldaǵy mindetterdi jyldyń aıaǵyna deıin jáne kelesi jyly anyqtaýymyz kerek, dedi Memleket basshysy. 

Ekonomıkanyń oń ósimi daǵdarys dúmpýi sezilmeı turyp aldyn ala jasalǵan saqtandyrý sharalarynyń jemisi edi. Tamyz aıynda ekonomıkanyń 0,1 paıyzǵa bolsa da ósim kórsetýi osynyń dáleli. Bıyldyń 8 aıynyń kórsetkishi boıynsha Qazaqstannyń İJÓ ósimi 0,3 paıyzdy quraǵan. Keńeıtilgen otyrysta qazirgi ekonomıkalyq jaǵdaı jóninde esep bergen ulttyq ekonomıka mınıstri Qýandyq Bıshimbaev «Nurly Jol» baǵdarlamasy  men daǵdarysqa qarsy sharalar jumys isteı bastaǵanyn atap ótti. Ósim úlken bolmaǵanymen Qazaqstandaǵy ahýal áriptes elderdegi ahýaldan birshama jaqsy. Mysaly, osy kezeńde Reseı, Belarýs, Qyrǵyzstanda jáne taǵy birqatar elderde ishki jalpy ónim tómendegen. Ekonomıkany ártaraptandyrý men ındýstrıalandyrý baǵdarlamasynyń arqasynda búginde shıkizattyq emes sektor taý-ken ónerkásibindegi óndiristiń tómendeýiniń óteýi bolyp otyr. Ekonomıka ósimi qurylysta, kólik salasynda, aýyl sharýashylyǵynda, óńdeý ónerkásibinde, qyzmet sektorynda ónim kóleminiń ósýi esebinen qamtamasyz etildi. Tek taý-ken óńdeý ónerkásibinde munaı, kómir, temir kenderin óndirýdiń qysqarýyna baılanysty 4,8 paıyzǵa artta qalý baıqalady. Dese de, tabıǵı gazdy óndirý kólemi artqan, sondaı-aq, túrli-tústi metaldardy óndirý Bozshakól men Aqtoǵaı ken oryndarynyń iske qosylýy arqyly ósip otyr.
Mınıstrdiń aıtýynsha, jyl sońyna deıin «Nurly Jol» baǵdarlamasy boıynsha tolyq ıgerý qamtamasyz etilip, daǵdarysqa qarsy sharalar tolyq oryndalady. Taýarlar men qyzmetterge baǵanyń negizsiz ósýi toqtatylady. Jalpy, ekonomıkadaǵy oń ózgeristerge oraı, İJÓ ósimi josparlanǵan 0,5 paıyzda kútilýde.
Alqaly jıynda elimizdiń qarjylyq jaǵdaıy týraly baıandaǵan qarjy mınıstri Baqyt Sultanov bıyldyń 8 aıyndaǵy el búdjeti kólemi boıynsha rekordtyq kórsetkishke jetkenin atap ótti. Memlekettik qarjy turaqty, al kirister boıynsha alǵa jyljý bar, sondaı-aq, tapshylyq tómendep keledi.

Búdjettik quraldar ekonomıkany ártaraptandyrý men jumyspen qamtýdyń ósýin qosa alǵanda, birneshe mindetterdi sheshýge qaıta baǵdarlanady. Bul «Nurly Jol» baǵdarlamasy arqyly daǵdarysqa qarsy sharalardy qoldaýdy, jergilikti búdjetterge beriletin transfertter arqyly óńirlerdi damytýǵa járdem kórsetýdi qarastyrady. Barlyq áleýmettik mindetter oryndaldy.
Mınıstr jekeshelendirý, múlikti jarıa etý jáne memlekettik satyp alý úderisterin keńeıtý ekonomıkany jandandyrýǵa óz úlesin qosqanyna toqtala kelip, osy jyldyń búdjetin naqtylaýǵa jáne kelesi úsh jyldyq merzimge oń josparlardy daıyndaý úshin resýrstyq negiz qalyptasqanyn jetkizdi.

Esepti kezeńde memlekettik búdjettiń kirisi josparǵa qaraǵanda 25 paıyzǵa artyq júzege asyryldy, bul – 800 mlrd. teńgeden astam qarjy. Jalpy, 4 trln. teńgeden astam qarjy tústi. Daǵdarysqa qarsy sharalardyń arqasynda bul kórsetkish ótken jyldyń 8 aıymen salystyrǵanda 1,2 trln. teńgege nemese 40 paıyzǵa artyq boldy. 
Respýblıkalyq búdjettiń shyǵystary jóninde naqty kórsetkishterge toqtalǵan B.Sultanov osy jyldyń 8 aıynda respýblıkalyq búdjettiń shyǵystary 99 paıyzǵa jýyq, al jergilikti búdjet shyǵystary 96 paıyzǵa oryndalǵanyn jetkizdi. Nátıjesinde, memlekettik búdjet boıynsha kórsetkish 97,1 paıyzdy qurady. Bul 2015 jylǵa qaraǵanda 0,4 paıyzdyq pýnktke tómen boldy. Biraq bul úderisti kúzde qalpyna keltiremiz dep oılaımyn, dedi mınıstr. 
Sondaı-aq daǵdarysqa qarsy sharalardy júzege asyrýǵa baılanysty Ulttyq qordan bólingen 443 mlrd. teńge ıgerilip, onyń ishinde 278 mlrd. teńge «Nurly Jol» baǵdarlamasy boıynsha júzege asyrylǵany aıtyldy. 
B.Sultanov múlikti jarıa etý boıynsha atqarylyp jatqan jumystarǵa qatysty kórsetkishterdi jarıa etti. Atap aıtqanda, jyl basynan beri múlikti jarıa etýdiń kólemi 5 esege artqan. 

Ulttyq bank qysqa ýaqyttyń ishinde aqsha jáne valúta naryqtaryndaǵy jaǵdaıdy turaqtandyrsa, oǵan birneshe sebep yqpal etken. Buǵan, birinshiden, shıkizat naryqtaryndaǵy álemdik konúnktýranyń jaqsarýy sebep boldy. Ekinshiden, Úkimet pen Ulttyq banktiń daǵdarysqa qarsy birlesken jedel sharalary áser etti. Ulttyq banktiń altyn valúta rezervteri tamyzdyń sońynda 30,7 mlrd. dollardy qurady. Osy jyl basynan bastap 10 paıyzdy nemese 2,8 mlrd. dollardy kórsetti. Ulttyq qordyń valútalyq aktıvteri 64,9 mlrd. dollar bolsa, búginde onyń deńgeıi ózgermedi, ıaǵnı turaqtylyq bar. Bul jaǵdaı transfertterdi Ulttyq qordan josparly túrde alýǵa qaramastan oryn aldy. El rezervteriniń jalpy somasy búgingi tańda 95,6 mlrd. dollardy qurap otyr, dedi bas bankır D.Aqyshev.
Ulttyq bank tóraǵasy otandyq taýar óndirýshilerdiń básekege qabilettiligin teńestirýdiń arqasynda taýar ǵana emes, qyzmet kórsetýge qatysty ımporttyń ósýi baıqalatynyn aıtyp ótti. 

Bas bankır 2016 jyldyń ekinshi jartyjyl­dyǵynda bıznesti nesıelendirý úderisi birtindep qalpyna keletinin, qazirdiń ózinde oń úderister baıqalyp kele jatqandyǵyn jetkizdi. Máselen, ekonomıkanyń jalpy nesıesi 0,5 paıyz bolǵa­nymen, ekonomıkanyń budan basqa sektorlarynda ósim bar. Shaǵyn kásipkerlikke bólingen nesıe 13 paıyz, qurylysqa bólingen nesıe 3 paıyzdy qurap otyr. Al jalpy, ekonomıkanyń barlyq kredıttik qurylymynyń 83 paıyzy bir jyldan astam ýaqytqa berilgen nesıe bolyp esepteledi.
Jınalǵandarǵa arnaǵan sózinde Nursultan Nazarbaev búginde memleket aldynda turǵan ne­gizgi mindet – halyqtyń turmys deńgeıin kóterý ekenin basa aıtty. Osy rette Memleket basshysy otyrysty qorytyndylaı kele, Úkimetke birqatar tapsyrmalar júktedi. 
Kúrdeli kezeńde qazaqstandyqtardyń ómir sapasyn tómendetpeý úshin tıisti sharalar qolǵa alyndy. 2016 jylǵy 1 qańtardan bastap búdjettik qyzmetkerdiń ortasha jalaqysy 30 paıyzǵa, stıpendıalar men járdemaqylar 25 paıyzǵa artty, zeınetaqy 9 paıyzǵa ındeksasıalanyp, áleýmettik járdemaqylar kólemi 25 paıyzǵa ulǵaıdy. Elbasy álemdik ekonomıkanyń qazirgi qolaısyz ahýalyna qaramastan, el Úkimeti halyqtyń jaǵdaıyn tómendetpeýi tıis ekendigin atap kórsetti. Ózgerister jaǵdaıynda tosyn qıyndyqtarǵa tótep berý úshin qosymsha sharalar qaperde bolýy kerek. Osyǵan baılanysty Memleket basshysy aldaǵy kezeńdegi baǵyttar boıynsha birqatar naqty mindetter qoıdy.

Jaqsylyqtyń eń úlkeni –  jumyspen qamtý

Qazaqstan Prezıdenti jappaı kásipkerlik máseleleri Úkimet jumysynyń basty baǵytynyń biri bolyp tabylatynyn atap ótip, tıisti baǵdarlamalardy odan ári damytýdy jáne qoldaý tetikterin jetildirýdi tapsyrdy.
Úkimet búginde shaǵyn nesıe berý aıasyn odan ári keńeıtý jóninde sharalar qabyldaýǵa tıis. Ózin-ózi jumyspen qamtıtyndardyń 60%-y aýylda turady. Osyǵan baılanysty, «Jumyspen qamtý jol kartasy» aıasynda biz 5 óńirde pılottyq rejimde «Aýylda jumyspen qamtý» atty jańa jobany iske asyrýdy qolǵa aldyq. Oǵan 10 mıllıard teńge bólindi. Bul jumysty júrgizý barysynda kooperasıalardy damytý isine aıryqsha kóńil bólý qajet. «Kooperasıalar týraly» tıisti zań qabyldandy. Endi jergilikti jerlerdegi aýqymdy uıymdastyrý jáne túsindirý jumystary kútip tur. Úkimetke ákimdermen birlesip, eldi mekenderde aýyl sharýashylyǵy ónimderin ótkizý men óńdeýdi qamtamasyz etetin kooperatıvter uıymdastyrý jónindegi sharalar qabyldaýdy tapsyramyn, dedi Nursultan Nazarbaev.
Memleket basshysy «Barshaǵa tegin kásibı-tehnıkalyq bilim berý» jobasy aıasynda jumysty jalǵastyrý qajettigine toqtaldy.

Budan bólek, Elbasy Úkimet pen ákimderge eńbekke jumyldyrý jáne jumys berýshiler men eńbekkerlerdiń birin-biri izdep tabýyna yqpal etý jónindegi jumystardy baqylaýda ustaýdy tapsyrdy.

Sonymen birge, Nursultan Nazarbaev kásip­ker­ler qyzmeti men memleket-jekemenshik serik­testiginiń tetikterin belsendi qoldaný aıasyn keńeı­týdiń mańyzdylyǵyn atap ótti.

Ósimge jeteler jol –  ekonomıkany ártaraptandyrý

Jyl sońynda memlekettik qazyna 830 mıllıard teńge qosymsha kirispen tolyǵady dep josparlanyp otyr. Bul bıyldyń ózinde daǵdarysqa qarsy jospardan jáne aǵymdaǵy problemalardy sheshýden strategıalyq damý mindetterin oryndaýǵa kóshýge múmkindik beredi.
Osyǵan baılanysty, Memleket basshysy negizgi úsh mindetke toqtaldy.
Birinshisi, agroónerkásip kesheni. N.Nazarbaev «Agrobıznes-2020» baǵdarlamasy aıasynda jyl sońyna deıin agroónerkásip keshenin damytýdyń memlekettik baǵdarlamasyn ázirleýdi usyndy.

Naryqqa neǵurlym qajetti ónim túrlerine nazar aýdara otyryp, aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń kólemin ulǵaıtý jáne ártaraptandyrý, óńdelgen aýyl sharýashylyǵy ónimderin eksporttaý, aýyl sharýashylyǵy ónimderin óndirýshiler úshin eń aldymen uzaqmerzimdi qoljetimdi nesıe berý, qyzmet kórsetý-daıyndaý kooperatıvterin, bastapqy qaıta óńdeýdiń, ónimdi saqtaý men ótkizýdiń ınfraqurylymyn qalyptastyrý, sondaı-aq sýarmaly jerdiń aınalymyn engizý baǵdarlamanyń basymdyqtary bolýǵa tıis. Aldaǵy bes jyl ishinde keminde 600 myń gektar sýarmaly jerdi aınalymǵa engizý kerek. Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi men ákimder aýyl sharýashylyǵy jerlerin tıimdi paıdalanýǵa qatań baqylaý júrgizýge tıis. Bul jerlerdi apatty jaǵdaıdaǵy sý qoımalaryn jóndeý jáne jańasyn salý esebinen qajetti sý kólemimen qamtamasyz etý kerek, dedi Nursultan Nazarbaev.
Prezıdent agroónerkásip keshenindegi sýbsıdıalaý júıesin jetildirý, tıimsiz sýbsıdıalaýdy doǵarý jáne ónimdilikti arttyrýǵa nazar aýdarý qajettigin atap ótti.
Veterınarlyq qaýipsizdik máselelerin qozǵaı otyryp, Elbasy Úkimetke bıyl agroónerkásip keshenin qoldaýǵa qajetti qosymsha 97 mıllıard teńge qarajat bólýdi tapsyrdy.
Ekinshisi, eksporttyq áleýetti ındýstrıalan­dy­rýdyń jańa kezeńindegi ártaraptandyrý máse­lesi. Bul rette Prezıdent búkil ekonomıka men eksporttyń ártaraptandyrylýy onyń turaqtyly­ǵynyń kepili ekenin, Úkimet pen ákimder eksportty jandandyrý men  damytýǵa den qoıýǵa tıis ekenin aıtty.

Biz ındýstrıalyq baǵdarlamanyń ekinshi bes­jyldyǵyna kóshtik. Tańdalatyn jobalardyń sapasyn arttyrý óte mańyzdy. Jańa besjyldyqta shıkizattyq emes eksporttyq ónimge basymdyq berilý qajet ekenin basa aıtqym keledi. Eksporttyq áleýet, joǵary ónimdilik, jańashyldyq tańdalatyn jobalardyń negizgi ólshemderi bolýǵa tıis. Úkimetke osy baǵdarlamany qoldaýǵa qajetti qosymsha 112 mıllıard teńge kóleminde qarajat bólýdi tapsyramyn, dedi Memleket basshysy.

Budan bólek, Nursultan Nazarbaev Qytaımen «Jibek jolynyń ekonomıkalyq beldeýi» bastamasynyń aıasyndaǵy kelisimdi iske asyrý ekonomıkany ártaraptandyrýdyń mańyzdy baǵyty bolyp sanalatynyn atap ótti.
Úshinshisi, kólik ınfraqurylymyn damytý jaıy. Búginde «Nurly Jol» memlekettik baǵdarlamasy kólik ınfraqurylymyn damytý men ekonomıkany qoldaýdyń basty tetigi bolyp otyr. Osylaı degen Elbasy alda kólik áleýetin damytý men óńirlik kólik-logıstıka habyn qurý mindeti turǵandyǵyna toqtaldy. 

Azıa – Eýropa baǵytyndaǵy konteınerlik kólik tasymalynyń kólemi qarqyndy túrde ósýde. Bıylǵy jeti aıdyń ishinde ǵana ol byltyrǵy osy kezeńmen salystyrǵanda 2,5 ese artty. Bul jumysty bıyl jalǵastyryp, jyl sońyna deıin Almaty – Shý temirjol jelisiniń alǵashqy iske qosylatyn keshenin, Quryq portyndaǵy parom keshenin, uzyndyǵy 920 shaqyrymdyq avtomobıl jolynyń qurylysyn jáne ony jóndeý jumysyn aıaqtaý qajet, dedi Nursultan Nazarbaev.

Osy rette kólik ınfraqurylymyn damytý jónindegi qolǵa alynǵan jobalardyń iske asyrylýyn jedeldetýge bıyl qosymsha 74 mıllıard teńge bólý tapsyryldy.

Mańyzdy qadam – makroekonomıkalyq turaqtylyq

Memleket basshysy Úkimet pen Ulttyq bankke aldaǵy ýaqytta eń aldymen iske asyrylýǵa tıis birqatar mindetter qoıdy. Máselen, Nursultan Nazarbaev Ulttyq qordan alynatyn transfertterdi qatań reglamentteýdi tapsyrdy.
Taǵy bir másele – búdjetaralyq qatynastar. Sońǵy 10 jylda respýblıkalyq búdjetten maqsatty transfertter esebinen qarjylandyrý kólemi edáýir artyp, qarjylandyrylatyn salalar da aıtarlyqtaı kóbeıdi.  Onyń mólsheri 2016 jyly jergilikti búdjetterden túsetin qarajattyń 36%-yna  jetti. Jergilikti mańyzy bar jobalardy respýblıkalyq búdjet esebinen qarjylandyrýdy toqtatý qajet. Bul máseleni ákimdikter ózderi derbes sheshýge tıis. Úkimetke búdjetaralyq qatynastardy jetildirý jóninde kelisilgen usynystar ázirlep, engizýdi tapsyramyn, dedi Memleket basshysy.
Sondaı-aq ol 2016 jáne 2017 jyldary ınflásıa deńgeıin 6-8%-ǵa deıin tómendetý makroekonomıkalyq turaqtylyqty qamtamasyz etý úshin qajetti mańyzdy shart ekenin atap ótti.
Erkin aıyrbas baǵamyna kóshý arqyly biz ónim óndirýshilerimizdiń básekege qabilettiligin arttyrýǵa qol jetkizdik. Óńdeý ónerkásipterindegi ósim qarqyny qalpyna kele bastady. Biraq teńge baǵamyna túzetý engizý ınflásıalyq úderisterdiń beleń alýyna ákep soqtyrdy. Bizge ınflásıa deń­geıin  bıylǵy jyldyń sońyna deıin bir tańbaly sanǵa deıin tómendetýge qol jetkizý mańyzdy. Halyqtyń áleýmettik baqýattylyǵy úshin bul asa qajet. Sondyqtan baǵanyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etý úshin men tıisti sharalar qabyldap, bıyl tabıǵı monopolıalar qyzmeti tarıfteriniń ósýine jol bermeýdi tapsyramyn, dedi Nursultan Nazarbaev.
Qazaqstan Prezıdenti valúta naryǵyndaǵy ahýaldyń turaqtalýy qazirdiń ózinde oń nátıje bere bastaǵanyn aıtty.

 
Dollarsyzdaný úderisi bastaldy. Teńgemen sa­lynǵan depozıtter ósip keledi, bul bank qoryn tolyqtyrýdyń teńgelik bazasyn ulǵaıtýǵa múmkin­dik beredi. Teńgemen salynǵan depozıtter úlesi 2016 jyldyń basyndaǵy 31%-dan 1 tamyzda 41%-ǵa deıin artty. Soǵan oraı nesıe berý mólsheri qaıtadan kóbeıe túsýde. Bıylǵy jeti aıda shaǵyn bızneske berilgen nesıe jıyntyǵy 2,1 trıllıon teńgeden 2,8 trıllıon teńgege deıin ulǵaıdy, ósim 740 mıllıard  teńge nemese 36% boldy. Degenmen, qarqyndy ekonomıkalyq damý úshin bul jetkiliksiz, dedi Memleket basshysy.

Osy rette Nursultan Nazarbaev Ulttyq bankke Úkimetpen birge uzaq merzimdi nesıelik belsendilikti qalpyna keltirýdiń qosymsha sharalaryn qabyldaýdy tapsyrdy.
Ekonomıkaǵa ınvestısıa tartýdyń tıimdi joldarynyń biri  – halyqaralyq qarjy uıymdarynan qarajat alý. Halyqaralyq qarjy uıymdarymen yntymaqtastyq jónindegi baǵdarlama  2014 jyly maquldanǵan bolatyn. Sol sebepti, osy baǵdarlama boıynsha halyqaralyq qarjy uıymdary, onyń qatarynda Dúnıejúzilik bank, EQDB, ADB, IDB 5 jylda Qazaqstanǵa 7 mıllıard dollar bólýdi josparlap otyr. Osyǵan oraı Úkimet pen ákimder osy baǵdarlamanyń aıasyn keńeıtý jáne ekonomıkaǵa qosymsha qarajat tartý múmkindigin qarastyrýy qajettigi aıtyldy.

Budan bólek, Nursultan Nazarbaev turǵyn úı máselesine arnaıy toqtaldy. Turǵyn úı qury­lysyn damytýǵa biz zor kóńil bólip otyrmyz. Byl­tyrdyń ózinde respýblıkada 9 mıllıon sharshy metr turǵyn úı paıdalanýǵa berildi. Bul – elimiz úshin rekordtyq kórsetkish. Turǵyn úı qurylysynyń kólemi 2016 jyl qorytyndysynda 10 mıllıon sharshy metrden asady dep boljanýda. Halyqty qoljetimdi turǵyn úımen qamtamasyz etý mindetin oryndaý úshin 2005 jyldan beri tıisti memlekettik baǵdarlamalar júzege asyrylyp keledi. Degenmen, kópshiliktiń turǵyn úıge muq­tajdyǵy áli de aıtarlyqtaı joǵary. Jurtty tur­ǵyn úımen qamtamasyz etý mindetin oryndaý isi ke­shendi jańa sharalardy talap etedi, dedi Prezıdent.

Osy oraıda Memleket basshysy Úkimetke biryńǵaı «Nurly jer» turǵyn úı qurylysy baǵdarlamasyn ázirleýdi, oǵan qazirgi qoldanystaǵy baǵdarlamalardyń barlyq máselesin kiriktirýdi tapsyrdy. 

Jańa baǵdarlamada myna máselelerdi eskerý kerek. Turǵyn úı qurylysyn tikeleı qarjylan­dyrǵannan góri jekemenshik qurylysshylardy yn­talandyrý isine basa den qoıǵan jón. Memleket olardyń turǵyn úı salý kezindegi shyǵyndaryn azaıtyp, óz resýrstaryn ınjenerlik jáne áleýmettik ınfraqurylymdar ázirleýge jumyldyrýy kerek. Bul búdjetten qarjylandyrýdyń úlesin azaıtyp, jeke ınvestısıany kóbirek tartýǵa múm­kindik týǵyzady. Sondaı-aq tólemge múmkindigi bar turǵyndardyń suranysyn yntalandyrý kerek. Komersıalyq bankterdiń ıpotekalyq nesıe berýin jandandyryp, paıyzdyq mólsherlemeni sýbsı­dıalaýǵa qosa ózge de arzandatý sharalaryn oılastyrý qajet, dedi Nursultan Nazarbaev.

Qazaqstan Prezıdenti baǵdarlamanyń taǵy bir bóligi turǵyn úı qurylysynyń jınaq júıesi ar­qyly nesıelik turǵyn úı qurylysyn jalǵasty­rýǵa arnalýy tıis ekendigin atap ótti. 
Nursultan Nazarbaev ákimderge Aýyl sharýa­shy­lyǵy mınıstrligimen birge qolda bar jer qory jóninde taldaý júrgizip, bas josparlardy tıisinshe ózgertý jóninde usynys berý mindetin qoıdy.

Sonymen qatar, ákimderge memleket muqtajy, sonyń ishinde jeke turǵyn úı qurylysy úshin jer satyp alýǵa qosymsha quqyq berý kerek. Kólikke qatysty sheshimderdi jáne qandaı áleýmettik ınfraqurylym qajettigin aldyn ala oılastyrý qajet. Bul baǵdarlamanyń eleýli áleýmettik tıimdiligi bolatynyna senimdimin. Jańa jumys oryndaryna qosa, mıllıondaǵan qazaqstandyq turmys jaǵdaıyn aıtarlyqtaı jaqsarta alady. Jańa baǵdarlamanyń mańyzdy áleýmettik mánin eskere otyryp, Úkimetke «Nur Otan» partıasymen birlesip, halyqpen, jurtshylyqpen jáne bıznes ókilderimen birge egjeı-tegjeıli talqylaýdy tapsyramyn, dedi Prezıdent.
Otyrys qorytyndysynda aıtylǵan mindetterdi oryndaý úshin Úkimetke bıylǵy respýblı­kalyq búdjetti naqtylaý tapsyryldy.

 
Basymdyǵy bar jobalar men is-sharalardy jú­zege asyrýǵa qosymsha 380 mıllıard teńge, onyń 280 mıllıard teńgesin men búgin aıtqan sharalardy iske asyrýǵa, al 100 mıllıard teńgesin qaýipsizdikti qamtamasyz etýge, Astanadaǵy bilim berý jáne ın­fra­qurylym nysandary qurylysyna jáne ózge de shyǵystarǵa bólý qajet. Ulttyq qordyń qara­jatyn saqtap, odan ári jınaqtaý maqsatymen 2016 jyly kepildendirilgen transfert kólemin 400 mıllıard teńgege qysqartýdy, sondaı-aq maqsatty transfertti 50 mıllıard teńgege azaıtýdy tapsyramyn. Úkimet meniń tapsyrmalarymdy júzege asyrý úshin 2017-2019 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq búdjet jobasynda aldaǵy úshjyldyq kezeńniń shy­ǵystaryn qarastyrýy qajet, dedi Nursultan Nazarbaev.

• Úkimet búginde shaǵyn nesıe berý aıasyn odan ári keńeıtý jóninde sharalar qabyldaýǵa tıis. Ózin-ózi jumyspen qamtıtyndardyń 60%-y aýylda turady. Osyǵan baılanysty, «Jumyspen qamtý jol kartasy» aıasynda biz 5 óńirde pılottyq rejimde «Aýylda jumyspen qamtý» atty jańa jobany iske asyrýdy qolǵa aldyq. 
• Oǵan 10 mıllıard teńge bólindi. Bul jumysty júrgizý barysynda kooperasıalardy damytý isine aıryqsha kóńil bólý qajet. «Kooperasıalar týraly» tıisti zań qabyldandy. Endi jergilikti jerlerdegi aýqymdy uıymdastyrý jáne túsindirý jumystary kútip tur. 
• Úkimetke ákimdermen birlesip, eldi mekenderde aýyl sharýashylyǵy ónimderin ótkizý men óńdeýdi qamtamasyz etetin kooperatıvter uıymdastyrý jónindegi sharalar qabyldaýdy tapsyramyn.

• Bizge ınflásıa deńgeıin  bıylǵy jyldyń sońyna deıin bir tańbaly sanǵa deıin tómendetý­ge qol jetkizý mańyzdy. Halyqtyń áleýmettik baqýattylyǵy úshin bul asa qajet. 
• Sondyq­tan baǵanyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etý úshin men tıisti sharalar qabyldap, bıyl tabıǵı monopolıalar qyzmeti tarıfteriniń ósýine jol bermeýdi tapsyramyn.

Botagóz ÁBDİREIQYZY, Ekonomıka gazeti