5 qyrkúıekte Aq Jaıyq óńirine jumys saparymen kelgen «Nur Otan» partıasy tóraǵasynyń birinshi orynbasary Muhtar Qul-Muhammed óńir basshysy Altaı Kólginovtiń bastaýymen mańyzdy memlekettik baǵdarlamalardyń júzege asý jaıymen tanysty. Sonyń ishinde memleketten qoldaý-kómek alǵan eki sharýa qojalyǵynda jáne jıhaz fabrıkasynda  bolyp, eńbek ujymynyń tynys-tirligimen tanysty. Odan keıin memlekettik baǵdarlama boıynsha boı kótergen turǵyn úı qurylysyn kórip, sapasyn tekserdi.  

Bıyl óńirimizge agrobıznesti damytýǵa res­pýb­lı­kalyq búdjetten 7 mıllıard teńge bólindi. Muhtar Abraruly memlekettiń qomaqty qarjy jumsaýynyń tıimdiligin Zelenov aýdanyn­daǵy «Matevosán» jáne «Shkanov» sharýa qojalyq­tarynyń tirlikterinen kórip bildi. 

«Matevosán» sharýa qojalyǵynyń jetekshisi Aleksandr Matevosánnyń aıtýynsha, bıylǵy egin ádettegiden bitik, alqaptardan jazdyq dándi daqyldardy jınaý jumystary aıaqtalǵan. Jazdyq dándi daqyl­dardyń ár gektarynan 23-24 sentnerden, kúzdik daqyldardyń ár gektarynan 50-52 sentnerden ónim alǵan. Muny estigen M. Qul-Muhammed: «Ózge aımaqtarda gektaryna 27 sentnerden ónim alý rekord bolyp sanalady. Qazaqstan boıynsha ortasha kórsetkish 14-15 sentner, oza shapqanda 16-17 sentnerden bolady. 50 degenińiz absolúttik rekord!», – dep súısindi. «Jelaev astyq ónimderi kombınatynyń» aksıoneri bolyp tabylatyn A. Matevosán óz alqabynda ósirgen daqyldardy óńdep, 20 túrli makaron ónimi, 10 uzyn makaron túri jáne eki «Jaıma» túrinde ónimder shyǵary­la­tynyn, ónimderdiń Aýǵanstan, Armenıa, Qyrǵyz­stan, Túrikmenstan elderine eksporttalatynyn áńgi­meledi. 
«Nur Otan» partıasy tóraǵasynyń birinshi orynbasary QHR-da ótken G20 samıti barysynda Memleket basshysy álemniń alpaýyt elderiniń kóshbasshylarymen kezdesip, Qazaqstanǵa mıllıardtaǵan ınvestısıa tartý boıynsha kelisimge qol jetkizgenin atap ótti. – Qytaı eliniń kóshbasshysy qol qoıǵan tek tórt kelisim boıynsha bizdiń elge qomaqty qarjy tartylady. Osy qarjynyń barlyǵy eldiń damýyna baǵyttalady. Budan bólek, jyl saıyn «Bıznestiń jol kartasy – 2020», «Nurly jol» baǵdarlamalary boıynsha otan­dyq bıznesti damytýǵa qomaqty qarjy bó­linýde. Batys Qazaqstan óńirindegi «Matevosán» sharýashylyǵynyń egin alqabynan bıyl rekordtyq ónim alynǵan. Ár gektarynan 50 sentnerden, mundaı joǵary kórsetkish bul oblysta eshýaqytta bolmaǵan. Dándi daqyldar sharýashylyǵy da memleket tarapynan sýbsıdıalanady. Maıly daqyldardy ósirý de sýbsıdıalanady. Mynadaı «Djon Dır» kombaınyn buryn kórmegenbiz. Bular da lızıńke  beriledi nemese memleket tarapynan sýbsıdıalanady. Ult kóshbasshysynyń, Memleket basshysynyń kúshti qoldaýymen búginde aýyl sharýashylyǵy salasynyń ekinshi tynysy ashyldy. Qazaqstan iri agroónerkásiptik memleketke aınala bastady. Ónimderimizdi shetelderge eksportqa shyǵarýdamyz. Bul óńirdiń jeri qunarly. Aımaqtyń aýmaǵy boıynsha sýy mol, arnasy keń Jaıyq ózeni aǵýda. Bıyl jańbyr mol boldy, sonyń nátıjesinde kúzdik  daqyldar alqabynyń ár gektarynan 50 sentner bıdaı jınaldy. Bul – absolúttik rekord. Aýyl sharýashylyǵy salasynyń myqty damýy agroónerkásip salasyn damytyp qana qoımaı, aýyldaǵylarǵa jumys beredi, jaqsy jalaqymen qamtıdy. Osynyń barlyǵy Memleket basshysynyń udaıy qamqorlyǵynyń arqasynda», – degen  Muhtar Qul-Muhammed  sharýashylyq basshysy A. Matevosánnyń sharýashylyqta — 70, kombınatta 700 adamdy jumyspen qamtyp otyrǵanyna nazar aýdartty. Odan ári ol Memleket basshysynyń daqyldardy ósirip qana qoımaı, ony óńdeý qajettigin aıtqanyn eske saldy. «İrgede ónim ótkizetin úlken naryq – eshqandaı kedendik kedergiler joq Reseı eli tur. Tek qana erinbeı, jeńdi túre iske sybana kirisý kerek», – dedi sharýalarmen ótken kezdesý barysynda. 
Partıa tóraǵasynyń birinshi orynbasary Mahambet aýyldyq okrýgindegi «Shkanov» sharýa qojalyǵynda boldy. Bekbolat Shkanov jetekshilik etetin sharýashylyqta 100 qara ala tuqymdy iri qara mal ósirilýde. Sútti baǵyttaǵy asyl tuqymdy malǵa bıyl sýbsıdıa berilgen. Maldyń qońy jaqsy. Sharýashalyqtyń tynysy birqalypty. 
Budan keıin M. Qul-Muhammed  óńirdiń damýyna ólsheýsiz úles qosyp otyrǵan mańyzdy baǵyttardyń biri «Bıznestiń jol kartasy – 2020» baǵdarlamasynyń iske asý barysymen tanysty. Atalmysh baǵdarlama aıasynda ótken jyly Oral qala­syndaǵy Zashaǵan kentinde «Kvant» jıhaz fabrı­kasy iske qosyldy. Jobaǵa bir mlrd.-tan astam qarjy jumsaldy.  Qazirgi kúni qarqyndy jumys­qa kirisken kásiporyn 14 myń birlik jıhaz óndirgen. «Kvant» kompanıasynyń basshysy Mıhaıl Pshe­nıchnyıdyń aıtýynsha, fabrıkadan shy­ǵa­rylǵan ónimder suranysqa ıe. Ónimder elimiz­diń barlyq óńirlerinde, ishinara Reseıde ótedi. 
Kásiporyn jumysshylarymen kezdesýde M. Qul-Muhammed óńirde bıznes-bastamalardy jandandyrý qajettigine nazar aýdartty. «Elimizde 2010 jyldan bastap prezıdenttik «Bıznestiń jol kartasy – 2020» baǵdarlamasy boıynsha elimiz­diń kásipkerlerine bir jarym trıllıon teńge bólingen. Salystyrmaly túrde alsaq, bul – 2001 jylǵy Qazaqstannyń respýblıkalyq búdjetinen úsh ese artyq qarajat. 2010 jyldan beri qaraı «Bıznestiń jol kartasy – 2020» baǵdarlamasy boıynsha respýblıkamyzda 80 myńnan astam kásiporyn «dúnıege» keldi.  Solardyń biri osy – jıhaz fabrıkasy. Mundaǵy barlyq qural-jabdyq Italıadan alynǵan, demek, shyǵarylyp jatqan ónimniń tehnologıalyq múmkindigi sol ıtalıandyq deńgeıde. Qazaqstannyń batysynda orta jáne shaǵyn bıznes jaqsy damyp keledi. Elbasymyz ekonomıkadaǵy orta jáne shaǵyn bıznestiń úlesin 40 paıyzǵa, 60 paıyzǵa, 70 paıyzǵa kóterýimiz kerek dedi. Germanıada osyndaı deńgeıde. Sonda ekonomıka álemdegi shıkizattyń baǵasyna táýeldi bolyp qalmaıdy», – dedi «Nur Otan» partıasy tóraǵasynyń birinshi orynbasary.
Muhtar Qul-Muhammed «Nurly jol» baǵ­dar­la­masy aıasynda jańa qurylys ala­ńyna aınalǵan Arman shaǵynaýdanynda boldy. Ondaǵy jaqyn arada paıdalanýǵa berilýi tıis 144 páterlik kóp­qabatty turǵyn úıdiń qurylysyn kórip, sapasyn tekserdi. Úı qurylysy ótken jyly qazan aıynda bastalǵan, bıyl osy aıdyń aıaǵynda tapsyrylýy tıis. Qazir qurylysta 200 adam eńbek etýde. Qurylysty «SV plús» JSHS kompanıasy salýda.Oblystyq qurylys basqarmasynyń basshysy Arman Óksikbaevtyń aıtýynsha, bul jalǵa beriletin baspana qala ákimdiginde úı kezeginde turǵandarǵa, sońynan satyp alý quqymen berilmek. 
«Elbasynyń «Nurly jol» baǵdarlamasy boıynsha bıyldyń ózinde 770 mlrd. teńge qarajat bólindi. Sonyń 26 mlrd. teńgesi Batys Qazaqstan oblysynda ıgerilýde. Bul jańadan salynyp jat­qan óndirister, jańa zaýyttar, fabrıkalar, úlken qurylys alańdary. Myna salynyp jatqan bes úı «Nurly jol» baǵdarlamasymen salynýda. «Nurly jol» baǵdarlamasynyń el ekonomıkasyn damytýǵa qosyp otyrǵan úlesi óte zor. Álemdegi ekonomıkasy myqty elderdiń ózin jahandyq daǵdarys sharpyp otyrǵan kezde Elbasynyń jyl saıyn Qazaqstan ekonomıkasyna bir baǵdarlama boıynsha 700 mlrd.-tan trıllıonǵa deıin qarajat bólip,  elimizdi úlken qurylys alańyna aınaldyrýy – úlken nátıje, Batys Qazaqstan oblysyna jáne jalpy barlyq óńirlerge jasap otyrǵan qamqorlyǵy dep baǵalaý kerek», – dedi partıa tóraǵasynyń birinshi orynbasary. 

Gúlbarshyn ÁJİGEREEVA,
Batys Qazaqstan oblysy