29 tamyzda Astanada Semeı ıadrolyq synaq polıgonynyń jabylýyna 25 jyl tolýyna arnalǵan «Iadrolyq qarýsyz álem qurý» atty halyqaralyq konferensıa bolyp ótti. 
Onyń jumysyna Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev qatysyp, sóz sóıledi.

Qurmetti konferensıaǵa qatysýshylar!
Hanymdar men myrzalar!

Qonaqjaı jáne beıbitsúıgish Qazaqstan jerine qosh keldińizder!
29 tamyz – barsha adamzat tarıhyndaǵy aıtýly kún.
25 jyl buryn, dál osy kúni meniń Jarlyǵymmen jer betindegi eń úlken ıadrolyq synaq alańdarynyń biri – Semeı polıgony jabyldy.

40 jyl boıy 500-ge jýyq ıadrolyq jarylys jasalǵan polıgon­nyń úni birjola óshti.
Osylaısha, halqymyz táýelsizdik tańy atar sátte beıbitshilik jolyn tańdaıtynyn barsha álemge pash etti.
Bul Qazaqstannyń jahandyq qaýipsizdik kóshin bastaǵan teń­dessiz qadamdarynyń bastaýy boldy.
Bıyl bizdiń elimiz Táýelsizdiginiń 25 jyldyq mereıli belesin atap ótýde.

Qazaqstan shırek ǵasyrdan beri tutas jer beti beıbitshilikke bólenýi úshin bar kúsh-jigerin salyp keledi.
Biz qýaty jóninen álemde tórtinshi orynǵa ıe ıadrolyq qarýdan óz erkimizben bas tarttyq.
Álemdik qaýipsizdikti nyǵaıtý jolynda kóptegen tyń bastamalar kóterdik.
Qazaqstannyń bul baǵyttaǵy san jyldyq erik-jigeri men usynǵan «Álem. XXI ǵasyr» manıfesinde kórinis tapty.
Bizdiń beıbit bastamalarymyzdyń bári de álem qaýymdastyǵynyń jappaı qoldaýyna ıe bolýda.
Sonyń nátıjesinde, Qazaqstan jahandyq ıadrolyq qarýsyz álem qozǵalysynyń kóshbas­shy­syna aınaldy.
Bizdiń usynysymyzben búginde jer júzi 29 tamyzdy Iadrolyq synaqtarǵa qarsy is-qımyldyń halyqaralyq kúni retinde atap ótedi.
Bul Qazaqstannyń beıbit bastamalary jer betindegi barsha elderdiń múddelerine saı keletinin kórsetedi.
Búgingi forým da bárimizdi ortaq maqsatqa jumyldyryp, jahandyq qaýipsizdikti nyǵaıta túsýge súbeli úles qosatynyna senimdimin.
1991 jyly 29 tamyzda bizdiń elimiz úshin de, búkil álem úshin de tarıhı mańyzǵa ıe oqıǵa boldy.
Bizdiń jerimiz ben halqymyzdy 40 jylǵa jýyq qasiret shektirgen mılıtarızmniń eń zulmat synaǵy shırek ǵasyr buryn zańdyq turǵydan toqtatyldy.
Osy oqıǵanyń qarsańyndaǵy birneshe on­jyl­dyq boıynda álem atom qarýyn qysqartý, ony synaýǵa moratorıı jarıalaý úderisteri ar­qyly ıadrolyq qaýip deńgeıin azaıtýǵa tyrysty.
Biz álemdegi eń úlken synaq polıgonyn jabý týraly Jarlyq qabyldaý arqyly Qazaqstanda «Gordıev túıinin» birinshi bolyp úzdik.
Bizdiń sheshimimizden keıin ıadrolyq derjava­lardyń polıgondary únsiz qaldy, biraq olardyń eshqaısysy áli jabylǵan joq.
Qazaqstan – osyndaı qadamǵa barǵan birinshi el.
Halqymyzdyń qalaýy osyndaı boldy.
Bul oqıǵanyń búkil planeta úshin ulyq máni de osynda jatyr.
Sondyqtan biz osy konferensıaǵa joǵary mártebeli sheteldik qonaqtardyń qatysýyn Qa­zaq­stannyń jahandyq antıadrolyq qozǵalys­taǵy qyzmetin (úlesin) halyqaralyq moıyndaý akti retinde qarastyramyz.
Men bizdiń konferensıa ıadrolyq synaqtarǵa tyıym salý, atom qarýyn taratpaý, adamdardy ıadrolyq essizdik qaýpinen aryltý úrdisin jandandyrý isine mańyzdy úles qosatynyna senimdimin.

Qurmetti hanymdar men myrzalar!

Atom energetıkasynyń ashylýy HH ǵasyr­daǵy ǵylymnyń eń aıtýly jetistikteriniń biri edi.
Biraq ony áskerı maqsatta paıdalaný adamzat tarıhyndaǵy eń qaýipti jáne eń úlken adasýshylyq boldy.
Atom qarýyn qoldanatyn soǵysta jeńý ánsheıin eles ekenin uly ǵalymdar, áskerı strategter men saıasatkerler ıadrolyq dáýirdiń qar­sańynda-aq dáleldedi. Bul soǵysta bári jeńiledi.
Jalpyǵa ortaq jeńilistiń quny –  álemdi qurtý bolmaq.
Iadrolyq apokalıpsıstiń udaıy tónip turatyn qylyshynyń astyndaǵy ómirge boı úıretý áseri álden-aq urpaqtan urpaqqa genetıkalyq turǵydan berile bastady.
Adamzat osy bir qaterli qursaýdy úze ala ma?
Semeı ıadrolyq synaq polıgony jabylýynyń 25 jyldyq mereıtoıy – «Tajal qarýyn» qysqartý jáne tolyq tyıym salý jónindegi kúrestiń jańa kezeńin bastaý úshin jaqsy sebep.
Planetanyń ózin ózi ıadrolyq joıý qaterin tolyq eńserýge umtylyp otyrǵan Qazaqstannyń biregeı tájirıbesi álemdik tarıhtaǵy birden-bir ári qaıtalanbaǵan qadam bolyp qalyp otyr.
Semeı ıadrolyq polıgonyn jabý týraly sheshim biz áli burynǵy KSRO-nyń bir bólshegi bolyp otyrǵan kezde qabyldandy.
Odaqtyq áskerı-komandalyq mashınanyń qýatty qarsylyǵyn eńserýge týra keldi.
Sol kezde, KSRO kúıregennen keıin, biz qýaty jóninen álemdegi tórtinshi zymyrandyq-ádrolyq arsenalǵa ıelik etip qaldyq.
Bizdiń terıtorıamyzda 104 qurlyqaralyq balıstıkalyq SS-18 («Satana») zymyrandary ornalasty.
Olarǵa 1400 ıadrolyq oqtumsyq ornatylǵan bolatyn.
Bizdiń aerodromdarymyzda 370 qanatty ıadrolyq zymyrandary bar 40 strategıalyq bombalaýshy TÝ-95 MS ushaqtary boldy.
Bul Fransıanyń, Ulybrıtanıanyń jáne Qytaıdyń ıadrolyq kúshterin qosa alǵandaǵy áleýetten artyq bolatyn.
Semeı polıgonynda ıadrolyq qarýdy óndirýge jáne jetildirýge daıyn turǵan qýatty ǵylymı-zertteý ınfraqurylymy qaldy.
Buǵan qosa, Qazaqstan tabıǵı ýrannyń álemdik qorynyń tórtten birin ıelene otyryp, ony baıytýdyń tolyq sıklyna, ıadrolyq otyn, reaktorlar men qondyrǵylar óndirisine ıelik etti.
Eldiń aýmaǵynda ıadrolyq otynmen jumys isteıtin 5 qondyrǵy boldy, sonyń ishinde Aqtaý qalasyndaǵy atom reaktory da bar.
Osyndaı qýatty áleýetten bas tartý úshin kúshti saıası erik-jiger kerek edi.
Ashyǵyn aıtaıyn, bizdiń qoǵamnyń bir bóligi ıadrolyq mártebeni saqtaýdy jaqtady.
Osy bir jalǵan arbaýǵa ılikpeý úshin zor kúsh-jiger qajet boldy.
Iadrolyq qarýdan jáne ıadrolyq derjava mártebesinen bas tartý bizdiń sanaly, shynaıy tańdaýymyz, Qazaqstannyń búkil halqy qoldaǵan erikti akt boldy.
Osy tarıhı sheshimniń gýmanıtarlyq ólshemi de aıtarlyqtaı mańyzdy edi.
Qazaqstan aýmaǵynda is júzinde 40 jyl boıy júrgizilgen úzdiksiz ıadrolyq qarý synaǵy jerimizge jáne ultymyzdyń densaýlyǵyna alapat zıanyn tıgizdi.
Barlyǵy 456 ıadrolyq jáne termoıadrolyq zarád synaldy, sonyń ishinde 116-sy aýada jasaldy.
Aýdany 300 myń sharshy shaqyrym polıgon­nyń aınalasynda shamamen bir jarym mıllıon adam turatyn!
Al keńestik áskerı basshylyqtyń Qazaqstan­nyń aýmaǵynda polıgon ornalastyrýǵa qatysty qujattyq negizdemesinde osy jerlerdiń «elsiz­digi» týraly jalǵan sózder bar.
Polıgon ǵana emes, oǵan japsarlas aýmaqtar da ıntensıvti radıoaktıvti lastanýǵa ushyrady.
Bul sol tóńirekte turatyn adamdardyń, sondaı-aq barsha tiri tabıǵattyń sáýlelik patologıaǵa ushyraýyna ákeldi.
Mamandardyń baǵalaýynsha, sáýlelik zaqym­danýǵa ushyraǵan azamattardyń jalpy sany 500 myń adamǵa deıin jetedi.
Áli birneshe qazaqstandyq urpaq óz densaýlyǵynan sol qaterli synaqtardyń saldaryn sezinetin bolady.
Álemdegi basqa birde-bir el Qazaqstan men qazaqstandyqtar sıaqty ıadrolyq synaqtan zardap shekpegen shyǵar, sirá.
Bizdiń ıadrolyq qarýdan azat álemge búgingi umtylysymyz –jalpy ulttyq Máńgilik El ıdeıa­synyń mańyzdy quramdasy.

Qurmetti konferensıaǵa qatysýshylar!

Qazaqstan úlgisinde shırek ǵasyr ishinde biz ıadrolyq qarýdan azat álem qurýdyń tıimdi modelin qalyptastyrdyq.
Osy modeldi biz álemniń barlyq elderine paıdalanýdy usynamyz.
Ol mynadaı arqaýlyq negizderdi quraıdy.
Birinshi – bul Semeı ıadrolyq synaq polıgonyn jabý, ıadrolyq qarýǵa ıelik etýden bas tartý men ony óz aýmaǵynda ornalastyrýǵa kez kelgen ýaqytta tyıym salý týraly keń aýqymdy jalpyulttyq konsensýs negizinde erkin qabyldanǵan sheshim.
Ekinshi. Biz Táýelsizdigimizge ıadrolyq polıgonsyz ıelik ettik!
Biz Táýelsiz elimizdi qurdyq jáne bekittik, onyń joǵary halyqaralyq bedeline ıadrolyq qarýsyz-aq qol jetkizdik!
2006 jyly Ortalyq Azıada ıadrolyq qarýdan azat aımaq qurý týraly Semeı shartyna qol qoıyldy.
Oǵan barlyq qatysýshylar – Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Tájikstan, Túrikmenstan men Ózbekstan – 2015 jyly arnaıy hattamamen resimdelgen ıadrolyq klýbtyń bes derjavasynan qaýipsizdik kepildigin aldy.
Osylaısha, 1994 jyly ıadrolyq derjavalardyń Býdapesht memorandýmyna qol qoıýyn esepke ala kelgende, elimiz qaýipsizdiktiń qosarlanǵan kepildemesine ıe bolyp otyr.
Úshinshi. Qazaqstan ıadrolyq qaýipsizdik salasyndaǵy barlyq irgeli halyqaralyq sharttardyń qatysýshysy bolyp tabylady.
Tórtinshi. Halyqaralyq kelisimder negizinde, transparentti rejimde, biz ıadrolyq qarýy joq el mártebesin alý boıynsha praktıkalyq is-qımyldyń tolyq sıklyn júzege asyrdyq.
Besinshi. Denýklearızasıanyń qazaqstandyq modeli elimizdiń Reseımen, AQSH-pen jáne basqa da birqatar eldermen, sondaı-aq, halyqaralyq uıymdarmen keń kólemdi halyqaralyq yntymaqtastyǵyna arqa súıeıdi.
AQSH senatorlary Semúel Nann men Rıchard Lýgardyń bastamasy boıynsha qabyldanyp, júzege asyrylǵan «Qaýip-qaterdi birlesip azaıtý» baǵdarlamasy orasan zor ról atqardy.
Onyń sheńberinde Qazaqstanda áskerı atomnyń barlyq nysandaryn joıý boıynsha júr­giziletin jumystar tolyqtaı qarjylan­dyryldy.
2012 jyly AQSH, Reseı jáne Qazaqstan Prezıdentteriniń burynǵy Semeı polıgonynda úshjaqty yntymaqtastyqty jalǵastyrý týraly Birlesken málimdemesi qabyldandy.
Biz halyqty jáne Semeı óńiriniń zardap shekken jerlerin ońaltý boıynsha birqatar qarar qabyldaǵan BUU kómegin árqashan sezinip keldik.
Qazaqstandyqtar birqatar donor-elder – Japonıa men Eýropalyq odaq memleketteriniń burynǵy polıgon aýmaǵynda ekologıalyq tepe-teńdikti saqtaý jáne qalpyna keltirý, radıasıadan zardap shekken adamdarǵa medısınalyq kómek kórsetý boıynsha úlesin erekshe baǵalaıdy.
Biz álemdik qoǵamdastyqtyń radıa­sıa­lyq lastaný saldaryn joıý boıynsha jumystarǵa kómegi kúsheıe túsedi dep úmittenemiz.
Altynshy. Elimiz, ıadrolyq mártebe­si­nen bas tarta otyryp, ıadrolyq energetıka men ıadrolyq otyn óndirisin qosa alǵanda, beıbit atomdy damytý múmkindigin saqtap qaldy.
Ulttyq ıadrolyq ortalyq pen «Qazatom­óner­kásip» Ulttyq atom kompanıasy qurylyp, jumys isteýde.
Biz Tómen baıytylǵan ıadrolyq otyn halyq­aralyq bankiniń depozıtarııi atandyq.
Bul fakt Qazaqstan qaýipsizdiginiń joǵary deńgeıi men bizdiń joǵary halyqaralyq bede­limizdi aıǵaqtaıdy.
Jetinshi. Búgingi álemde Qazaqstan jahandyq antıadrolyq qozǵalysta kóshbasshylyq shebin saqtap keledi.
Bizdiń bastamamyz boıynsha máni barlyq adamdardy ıadrolyq qarýǵa jappaı tyıym salý jolyndaǵy kúreske jumyldyrý bolyp tabylatyn ATOM jobasy júzege asyrylýda.
Álemdik qoǵamdastyq bolashaqta Qazaqstan­nyń ıadrolyq qarýdan azat álem qurý jolyna qadam basýdaǵy tájirıbesiniń osy jeti irgeli negizin laıyqty baǵalaıtynyna jáne paıdalanatynyna senimdimin.

Hanymdar men myrzalar!

HHİ ǵasyrda álemdi jahandyq ıadrolyq soǵys qaterinen aryltýdyń parasatty balamasy joq.
Jer órkenıetiniń damýy, ǵylymı-tehnıkalyq progrestiń jańa kezeńine tym taqap kelgen Tórtinshi ındýstrıalyq revolúsıa, ıadrolyq qarýdy taratpaý jáne joıý mindetin adamzattyń aman qalýy máselesine aınaldyryp otyr.
Qazirgi kezde álemdik ıadrolyq janjal aldyndaǵy jalpyǵa ortaq qaýip sezimi ishinara uıqyǵa ketkendeı.
Keıbireýler aldyńǵy onjyldyqtarda qalyptasqan halyqaralyq ýaǵdalastyqtar júıesine úmit artady.
Biraq shyndyq mynadaı, qabyldanǵan sharttar ıadrolyq klýb derjavalarynyń HH ǵasyrdyń eń sońynda keńeıýine kedergi keltire almady.
Halyqaralyq quqyqta, ókinishke qaraı, atomdy áskerı qoldanýǵa tyıym salatyn rejimdi aınalyp ótýge múmkindik beretin kóptegen ekiushtylyqtar bar.
Planetany ıadrolyq sýısıd qaterinen azat etýdiń joly jeńil bolmaıtyny aıtpasa da túsinikti.
Ol túbegeıli mentaldi ózgeristerdi, jańa kópjaqty saıası sheshimderdi, halyqaralyq qatynastarda senimniń joǵary deńgeıin talap etedi.
Muqıat daıyndalyp jasalǵan baǵdarlama men búkil álemdik qoǵamdastyq is-qımylynyń úılesimdi algorıtmderi qajet ekenin atap kórsetti.
Birinshiden, HHİ ǵasyrda adamzat damýdyń jahandyq qaýipsizdiktiń ajal qushtyrar syn-qaterleri tipti de planetada jınaqtalǵan ıadrolyq qarýdyń sany emes, onyń bar bolý faktisiniń ózi bolyp tabylatyn núktesine jetip otyr.
Onyń halyqaralyq terrorıster qolyna túsý yqtımaldyǵy áldeneshe ese qaýiptirek.
Jáne bul álemniń barlyq elderiniń taratpaý úderisine jappaı qatysýy úshin aıtarlyqtaı argýment bolyp tabylady.
Ekinshiden, ıadrolyq taratpaý jáne qarý­syzdaný úderisterindegi tabys nemese sátsizdik álemdik qoǵamdastyqtyń mılıtarısik anohranızmdi eńsere bilý qabiletine tikeleı táýeldi.
Arandatýshylyq pen maǵyna­syzdyq týyndatatyn áskerı bloktardy ótkenniń enshisinde qaldyrǵan jón.
Ózimniń jalpyálemdik soǵysqa qarsy sharalar týraly kózqarasymdy men álemdi birte-birte demılıtarıazasıalaý úshin negiz bola alatyn «Álem. HHİ ǵasyr» manıfesimde mazmundap berdim.
Men planetany ıadrolyq ózin ózi joıý qaterin sheshimdi túrde tómendetý múmkindigin osydan kóremin.
Úshinshiden, áskerı qýattardyń osyndaı túrlerine de-fakto ıe barlyq memleketterdiń qatysýymen ıadrolyq arsenaldy qysqartý úderisin kópjaqty qylý qajet.
Oǵan qazirgi tańda «tabaldyryqtaǵy» topqa jatatyn memleketterdiń ıadrolyq mártebelerin tolyq zańdastyrý alǵyshart qalaýy tıis.
Barlyq ıadrolyq derjavalar Iadrolyq qarý-jaraqty qysqartý týraly shart qalyptastyrý boıynsha kelissózderge kirisýi kerek.
Tórtinshiden, HHİ ǵasyrda ıadrolyq qaýip­siz­diktiń halyqaralyq quqyqtyq bazasy óz ne­gizin nyǵaıtty.
Qazaqstannyń bastamasymen BUU Bas Assambleıasy 2015 jyldyń 7 jeltoq­sanynda, adamzat tarıhynda alǵash ret, Iadrolyq qarýdan azat álem qurý týraly jalpyǵa ortaq deklarasıa qabyldady.
Qazirde ıadrolyq qaýipsizdik másele­leri jó­nindegi barlyq halyqara­lyq qu­qyqtardy kodı­fıkasıalaý­dyń mańy­zy zor.
Iadrolyq derjavalardyń atom qarýyna ıe bolýdan óz erkimen bas tartqan, sondaı-aq, ıadrosyz mártebesine ıe memleketterge kepildikteriniń zańdyq turǵyda mindetteıtin júıesin damytý qajet.
Iadrolyq qarýǵa ıe bolýǵa jáne taratýǵa qarsy qatań sharalar qoldanýdyń naqty jumys isteıtin mehanızmin qalyptastyrý kerek.
Mundaı kópjaqty kelisimderdi BUU Qa­ýipsizdik Keńesiniń qararlarymen bekitken oryndy.
Qazaqstan BUU-nyń ıadrolyq qarýǵa tolyq jáne jappaı tyıym salýyna qol jetkizý úshin is-qımyldar jasaýda.
Besinshiden, bizge iri derjavalarmen jáne kúsh­terdiń jańa ortalyqtarymen aradaǵy qarym-qatynastardy retteıtin jańa mehanızm qajet.
Onyń syrtynda daý-janjaldardyń aldyn alý úshin jańa halyqaralyq uıymdar qurý nemese qazirgi bar ınstıtýttardy reformalaý qajet dep esepteımin.
İri derjavalar arasyna qatysty daǵda­rys­tardy basqarý júıesin qurý kerek.
Sondaı-aq, qarý-jaraqtyń qarapaıym túr­leri men jańa áskerı tehnologıalardy taratýǵa baqylaýdy kúsheıtýdiń de mańyzy zor.
Men búkil úkimetterdi ıadrolyq qaýipsizdik negizin quraıtyn halyqaralyq sharttar men ınstıtýttardy odan ári nyǵaıtý boıynsha jańa min­dettemeler qabyldaýǵa shaqyramyn.
Men, sondaı-aq, búginde óz elderi men ha­lyq­tarynyń ókili bolyp tabylatyn barlyq parlamentshilerdi de osy iske belsendi atsalysýǵa shaqyramyn.
Qazaqstannyń BUU Qaýipsizdik Keńesiniń jańa múshesi retindegi qyzmeti halyqaralyq beıbitshilik pen qaýipsizdikti nyǵaıtý jó­nindegi osy jáne ózge de sharalarǵa arnalatyn bolady.
BUU Qaýipsizdik Keńesine turaqty múshe, ıadrolyq qarýdyń eń úlken arsenalyna ıe mem­leketterge búkil álem aldynda aıryqsha jaýap­kershilik júkteledi.
Biz dál sol memleketter osy jumysqa basshylyq jasap, úlgi kórsetýi tıis dep sanaımyz.
Altynshydan, ıadrolyq qaýipsizdikti kúsheı­týge, ıadrolyq qarýlardy synaýǵa jáne jetil­dirýge qarsy keń aýqymdy qoǵamdyq qozǵalys ıadrolyq qaterden arylý isine jańa serpin berýi tıis.

Qymbatty dostar!

HHİ ǵasyrda adamzattyń ıadrolyq qarýdan azat álemge qaraı laıyqty jol tabýǵa kúsh-qýatynyń jetetinine senimim mol.
Semeı ıadrolyq polıgony jabylýy­nyń 25 jyldyq mereıtoıyn saltanatty jaǵdaıda atap óte otyryp, biz álemdi ıadrolyq ózin ózi joıyp jiberý qateriniń eshqaıda joǵalyp ketpegenin taǵy da sezinýge shaqyramyz.
Álemdik qoǵamdastyqtyń baıypty ujymdyq is-qımyldar energıasyna ulǵaıtylǵan erik-jigeri men oı-sanasynyń bizdiń planetamyzdyń ıadrolyq apat shyńyraýyna qaraı qadam basýyna jol bermeıtinine senemin.
Búginde ony eń bir kúıretkish qarýdan azat ete otyryp, álemdi neǵurlym qaýipsiz etýge áli de múmkindik bar.
Búgin osy minberden aıtylatyn úndeýler men usynystardyń saıasatkerler men ǵalymdardyń, búkil izgi nıetti adamdardyń qulaqtaryna jeterine senimim mol.

* * *

Eń aldymen, Qazaqstan men onyń halqynyń atyna aıtylǵan jyly sózderi úshin búkil konferensıaǵa qatysýshylarǵa shynaıy rızashylyǵymdy bildirgim keledi.
Iadrosyz álemge qol jetkizýge baǵyttalǵan syndarly ıdeıalar men usynystar úshin alǵys aıtamyn.
Olar konferensıanyń qorytyndy qujat­taryn daıyndaýda eskeriledi jáne halyqara­lyq uıymdarǵa jiberiletin bolady.
Bizdiń konferensıanyń dál búgin – 29 tamyzda ótýiniń de sımvoldyq máni bar. Bes jyl buryn, 2011 jyly Halyqaralyq ıadrosyz álem úshin forýmynda Iadrosyz álem úshin Astana deklarasıasy qabyldandy.
Búginde eń bir belgili qaıratkerler shoǵy­rynyń qatysýy bizdiń forým problema­synyń meılinshe kókeıkesti jáne mańyzdy ekenin kórsetedi.
Adamzattyń ozyq bóliginiń ıadrolyq qarýǵa tyıym salýǵa jáne joıýǵa degen ujymdyq erik-jigeriniń kórinisi de osy bolyp tabylady.
Qazirde biryńǵaı úndeýlermen ǵana shektelmeı, planetamyzdy ıadrosyz bolashaqqa qaraı naqty istermen alǵa bastyrýdyń mańyzy aı­ryqsha zor.
Ol jer turǵyndarynyń bolashaq urpaǵynyń baqyty men órkendeýi úshin, búkil elder men ha­lyqtardyń múddesi úshin qajet.
Iadrolyq qarý týraly ortaq konvensıanyń taldanýy jáne qabyldanýy bul baǵyttaǵy naqty qadamdardyń biri bolyp tabylady. Sizder qoldaý kórsetedi dep úmittenemin.
Ol ıadrolyq qarýdy ornatýǵa tyıym salyp, onyń ishinde oǵan ıe elder úshin de, ony joıýdyń naqty merzimderin belgileýi tıis.
Sonymen birge, biz ıadrolyq qarýǵa zańnan tysqarylyq mártebesin beretin ózge de zańdyq turǵyda mindetteıtin qujattardyń qabyldanýyn joqqa shyǵarmaımyz.
Jahandyq ıadrolyq qarýsyzdanýǵa qosqan bizdiń elimizdiń úlesine jáne meniń jeke ózimniń qarapaıym úlesime berilgen joǵary baǵalar úshin taǵy da tereń rızashylyq sezimin bildirgim keledi.
Sondaı-aq, Qazaqstan Prezıdentiniń Jahandyq beıbitshilik jáne qaýipsizdik syılyǵyn taǵaıyndaý týraly bastama úshin alǵysymdy bildiremin. Bútindeı alǵanda, men bul bastamany qoldaımyn. Sirá, ony Iadrolyq qarýsyzdaný syılyǵy dep ataý neǵurlym durys bolatyn  sıaqty, onyń ataýyn áli de oılaný qajet. Biz oılasamyz jáne osyndaı syılyq taǵaıyndaý jóninde sheshim qabyldaıtyn bolamyz.
Qarashada Qazaqstannyń astanasynda me­niń bastamammen Astana beıbitshilik samıti shaqyrylatynyn habarlaǵym keledi.
Oǵan memleketterdiń, úkimetterdiń basshylary, belgili saıasat jáne qoǵam qaıratkerleri, kóptegen elderdiń ǵalymdary men bıznesmenderi qatysatyn bolady. Jańaǵydaı syılyqty taǵaıyndaý jáne ony alǵashqy laýreatqa tapsyrý týraly dál osy samıtte áńgime qozǵaýǵa bolar edi.
Konferensıaǵa qatysýshylardyń bárine taǵy da alǵys aıtamyn.
Sizderge óz qyzmetterińizde zor tabystar tileımin.
Nazar qoıyp tyńdaǵandaryńyz úshin rahmet!