Qaraǵaıdyń butalarynda bir-birimen jarysa sekirgen tıinderge untaqtalǵan jańǵaqtar shashyp, olardyń talasa-tarmasa júgirgenderin qyzyqtaǵan Ajar, erkeleı jymyńdaǵan juldyzdar keshki aspanda jamyrap shyqsa da saıabaqtyń túkpirindegi oryndyqta tapjylmastan otyr.
Kaıdzıro. Kitaptarda jazyp, kınoda kórsetilgendeı bir kórgennen kóńili qulaı ketken joq. Jáı, qyzmettesterdiń arasyndaǵy syılastyq qana. Ajar soǵan senimdi edi. Sezimin alǵashqyda uıala bildirgen Kaıdzıro ǵana olaı oılamaǵan sıaqty. Dene bitiminiń náziktigine qaramastan, tabandy jigit bolyp shyqty. Uzyn boıly, ıyǵymen kók aspandy tiremese de boıshań, jaýyryny qaqpaqtaı, er tulǵaly, qasy-kózi qıylǵan hanzadany ańsap, qıaldap júrgende juqaltań óńdi, juqaltań deneli jigitti qalaısha unatyp qalǵanyn da bilmeıdi. İzettiligi me, bilimdiligi me, bolmasa mádenıettiligi me, áıteýir birtindep ózine tarta berdi. Ony bir kún kórmese, daýysyn bir kún estimese, tabıǵatynan sabyrly Ajardy taný múmkin bolmaı qalady. Osynshalyqty sezimge berilgishpin dep buryn-sońdy oılap kórmepti.
Kaıdzıro. Tili buratyla bergesin, qazaqshalap ony Kenje dep alǵan. At arytyp jete almaıtyn, qıan túkpirdegi teńizdiń shetinen kelgen jigit. Sypaıylyǵyn unatty ma, álde júrek qylyn taba bildi me, ol jaǵyn qyzdyń júregi túsinbeı-aq qoıdy. Kóne qorǵandardy zertteýmen aınalysatyn jannyń osynda kelgenine úsh jyl. Qyz-jigit bolyp, bir-birine sezimderin bildirip júrgenderine de úsh jyldaı bolypty. Jigit deıdi-aý, orda buzar jastan bes-alty shaqyrym asyp ketken azamat. Ózderi aralas-quralas qurby-dostarynyń arasynda sińise bastaǵan dástúrge saı, keshe júregin usynyp, ómirlik jary bolýyn ótingen. Ajar bastapqyda qýanyshtan bir orynda turaqtamaı, Kaıdzıro-Kenjeni shópildetip súıe bergen. Buǵan salsa, búgin-aq neke saraıyna baryp, ádemi, názik saýsaqtaryna neke júzigin salýǵa bar. Biraq... jaýyndy kúni tóbesi jabylmaı qalǵan úıdiń qabyrǵasynan aqqan tamshylardaı, qýanyshynyń sát saıyn seldireı beretinin sezbegen de, bilmegen de edi. Oǵan sebep, Kenje ekeýiniń arasynda bolǵan áńgime.
Qansha degenmen jasy otyzdarǵa kelip qalǵan boıjetken, qansha jerden ustamdy bolamyn degenimen, bir bútin bolamyz ǵoı degen oı qamshylady ma, bala jetektegen, sábılerimen shúıirkelesken qurbylaryna qarap, tún balasy armandap, qıalǵa berilip ketetini sebep boldy ma, úılený týraly Kenjeniń sóz salýyn atap ótken keshte «Bir qyzymyz, bir ulymyz bolady, ıá» dep qoıyp qalǵany. Bundaıdy bolashaq kúıeý kútpegen sıaqty, juqaltań óńi qyzaraqtap, sasqalaqtap qaldy.
«Júgendi Kenjeniń ózine bermeı, qyz basymmen qoıyp qalǵanym yńǵaısyzdaý boldy-aý» dep oılap ta úlgergen.
Jaldamaly páterge jetkenshe ekeýi de únsizdikte boldy.
- Ony, endi, keıinge qaldyrsaq,- páterge jetisimen bar aıtqany osy boldy bolashaq kúıeýdiń.
Ajar tańyrqaı qaraǵan. Nesine keıinge qaldyrady, álde, bóten eldemin dep, ózin senimsizdeý sezingeni me? Eline qaıtar ýaqyty da taıap qaldy, ózimen birge erte ketpekshi edi ǵoı Ajaryn.
Ajardyń kóktemniń alǵashqy kúnindeı jarqyrap turǵan kóńil-kúıiniń bir sátte qońyrqaı tartqanyn kórip, Kaıdzıro-Kenje súıiktisiniń bul qylyǵyn túsinbedi. Jumsaq kúlimsirep, Ajardyń betinen ópti. Kaıdzıro-Kenjeden qyshqyl sharaptyń ıisi seziledi.
- Bala degen ol- úlken jaýapkershilik,-dep bastady sózin.
Ajar basyn shulǵydy.
- Materıaldyq jaýapkershilik. Ony ósirip-jetkizýge, oqytýǵa qansha qarjy ketetinin eseptep kórdiń be?
Ajar basyn shaıqady.
- Oǵan óte kóp qarjy ketedi. Óte kóp. Osy jasqa deıin jıǵan-tergenniń túbi kórinip qalýy da múmkin.
Ajar tańyrqaı qarady. Túsinbedi.
- Úılengennen keıin bizdiń elge baryp turamyz dep sheship edik qoı.
Ajar basyn ızedi.
- Óziń bilesiń, bizde jumys senderdegi sıaqty emes, uzaqqa sozylady, ábden qarańǵy túskenshe. Tipti, jumysta túneýge de týra keletin kezder bolady.
- Olaı jumys isteýdiń ne qajeti bar? – Ajar tańdanysyn jasyrǵysy kelgenimen, bet-álpetinen bilinip-aq tur.
- Kóp jumys-kóp aqsha. Aqshań kóp bolsa, syıly-qurmettisiń.
- Jumysty jaqsy kóresiz be?
Endi Kaıdzıro-Kenje tańyrqaı qarady súıiktisine. Jumysty qalaısha jaqsy kórmeýge bolady?
- Kóp jumys-kóp aqshanyń kepili.
- Aqshany sonshalyqty jaqsy kóresiz be?
Kaıdzıro-Kenje kúlimsiredi.
- Tipti, baladan da artyq jaqsy kóresiz be?
- Ol jaǵyn oılap kórmeppin.
Ózin túsinetin, shynaıy jaqsy kóretin janǵa turmysqa shyǵyp, ana bolsam dep, uzaq jyldar boıy armandap kelgen Ajardyń júregin bireý aıaýsyz janshyp jatqandaı, syzdap ketti.
- Aqshany óz ómirińizden de artyq jaqsy kóresiz be?
Kaıdzıro-Kenje kúlimsirep, Ajardyń qýaryp ketken bet-álpetin kórip, basyn ızedi.
- Kenje, tipti, sol úshin baladan da bas tartpaqsyz ba? Al aqsha sizdi jaqsy kóre me?
-Ol jansyz dúnıe ǵoı, ol meni qalaı jaqsy kórýi múmkin?
- Endeshe, jylýy joq, sezimi joq jansyz dúnıeni nege jaqsy kóresiz?
- Ol kóptegen materıaldyq ıgilikter ákeledi, ony óziń de bilesiń.
- Kenje, conda siz aqsha úshin ómir súresiz be?
Onsyz da belgili nársege Ajardyń sonshama qadalyp qalǵanyna Kaıdzıro-Kenje qaıran qaldy.
- Al sen she? Sen ne úshin ómir súresiń?
-Urpaq órbitý úshin. Siz aıtqan sol materıaldyq ıgilikterdi balalardy ómirge ákelip, ósirip-jetkizýge, oqýyna, úılenýine jumsaýǵa bolmaı ma?
Úılený demekshi, qaryzǵa toı ótkizetin jigitke birde-bir japon qyzynyń turmysqa shyqpasy beseneden belgili jáıt. Osynda júrgeli Kaıdzıro-Kenjeniń bir uqqany, myna jaqtyń jurty qaıtarymy nesheme jylǵa sozylatyn qaryz alyp, toı ótkizgendi maqtan tutatyny, tipti, ózara básekelestik te bar syńaıly. Óz uǵymyna taǵy bir qaıshy keletin tusy, alpamsadaı erkektiń eki qolyn bos qoıyp, jumyssyz erbıip jatýy. Ony byltyr súıikti Ajary ápke-jezdesimen tanystyrǵanda kórgen. Jumyssyz erkek – súıkimsiz erkek. Birde-bir japondyq áıel jumyssyz erine bir jyldan artyq shydamaıdy. «Qosh bol, kókem kórgenshe» dep, irgesin birden aýlaq salady. Al, Ajardyń ápkesiniń jeti jyl boıyna tyrbanyp, tabys taýyp, jumyssyz sandalyp jatqan erin asyrap-baǵyp otyrǵany Kaıdzıro úshin jumbaq kúıinde qaldy. Eki qyzyn uzatqan eken, rahattanyp ómir súrýdiń ornyna masyl kúıeýdi nemenesine asyrap otyr dep qaıran qalǵany bar.
Kaıdzıro-Kenje Ajardyń ıyǵynan qushaqtap ózine tartty. Bir sátte muń torlaı qalǵan kózderinen ópti.
- Ajar, sen meni túsinetin shyǵar dep úmittenip edim.
- Bilesiz be, bizde bar baılyqty urpaqtyń ıgiligi úshin jıyp-teredi. Bizdiń elde, urpaqsyz jandy qýarǵan aǵashpen teńeıdi.
- Ózimiz úshin, óz qyzyǵymyz úshin ómir súrsek te eshteńeden qur qalmaımyz ǵoı.
Kaıdzıro-Kenje bir sát únsiz qaldy. Alysta, tym qashyqta qalǵan elindegi áriptesteriniń arasynda úılenip, otbasyly bolǵandary da barshylyq. Biraq, balaly bolýǵa asyqqandary neken-saıaq. Ajary, kórikti de súıkimdi súıiktisi buny bir aıtqannan, sál ǵana emeýrinnen túsinetin edi, buny jan-dúnıesimen jaqsy kóretinine senimdi edi. Qajyp-talyp, kúni-túni kompúterge tesilip, sharshaǵan mıyn sabalap, el qatarly ómir súrsem dep tirnektep jıyp, bar tapqan-taıanǵanyn qıalyndaǵy urpaqtarǵa qalaısha shashýǵa bolady? Ajarynyń nege ózin túsinbeıtinin, túsingisi kelmeıtinine bir sát qapalanyp ta qaldy..
Ómirlik serigim bolar, ıyq artar azamatym dep búkil taǵdyryn, jan-júregin ýysyna ustatatyn jannyń nelikten bulaı usaqtalǵanyn Ajar túsinbedi.
Kaıdzıro-Kenje as bólmesine baryp, tońazytqyshta turǵan jarty shólmek sharap pen eki bokal ákep, qyzyl sharapty syzdyqtata quıyp, bokaldyń birin Ajarǵa usyndy.
- Kenje, - Ajardyń daýysy tym muńdy shyqty.- Sizdiń elge barmaı, bizdiń elde qala bereıikshi.
Kaıdzıro-Kenje Ajardy tanyp-bilgen kezinen beri dál osynshalyqty muńaıǵanyn kórmegen edi. Daýysy da qashanda ashyq-jarqyn shyǵatyn. Al, qazir...
- Bul elde bizdegi sıaqty mol qarjy tabý múmkin emestigin óziń de bilesiń ǵoı.
- Meniń bala súıgim keledi.
Ajardyń jáýdireı qaraǵan kózderi jasqa toldy. Daýysy da dirildep ketken.
- Bálkim, bul jerde asa baıyp ketpespiz, biraq baqytty ǵumyr keshetinimiz anyq.
Baılyq bolmaǵan jerde qalaı baqytty bolmaqshy, bul Kaıdzıro-Kenjeniń sanasyna jetpedi.
Balasy joq, qabyrǵalary qańyrap turǵan úıde qalaı baqytty bolmaq, buny Ajardyń sanasy qabyldaı almady.
Japondyq júrek Ajarǵa, qazaq qyzyna, súıiktisine degen ystyq seziminiń serpilgenine elitip, tátti lázattyń tuńǵıyq tylsymyna boılaı enip, qulashyn sermeı qalyqtaı júzip, mahabbattyń jupar aýasyn qushyrlana jutyp, júrek túkpirine adamı sáýle túsip, ózine buıyrǵan osynaý baqtan basy aınalǵanymen, kapıtalısik sanasy júregim urpaǵym dep soǵatyn, sol urpaǵy úshin jınaǵan malyn shashatyn qyr eliniń tanym-túsinigin qabyldaı almady.
Kaıdzıro-Kenje kúrsinip, bokaldaǵy sharaptan únsiz ishti.
Ajardyń ádemi boıalǵan kirpikterinen tamǵan móldir tamshylar betin aıǵyzdap, óńirine tamyp jatty.
Baqyt Baıtybaeva
