«Qamshy» portaly «Alash Ordanyń» 100 jyldyq mereıtoıyna oraı Alash arystarynyń eńbekterin jarıalaýdy jalǵastyrady. Búgin oqyrman nazaryna Qoshmuhamet Kemeńgeruly shyǵarǵan «JAS AZAMAT» gazetiniń 1918 jylǵy 30 shildedegi alǵashqy sanyn usynamyz. «Alash seriktigi» bastyrǵan «JAS AZAMAT» gazetiniń qazaq baspasózinde alar orny aıryqsha. 1918 jyly 30 shildesinen 1919 jyldyń 8 aqpany aralyǵynda barlyǵy 22 sany jaryq kórgen «Jas azamat» gazetiniń shyqqanyn bıyl 99 jyl tolyp otyr. Alty mıllıon Alashtyń, jaryq oıly jastary arasyndaǵy Tuńǵysh qazaq jastary gazeti «JAS AZAMAT» Qyzyljarda shyqty. 

Daıyndap usynǵan Alash ardaqtylarynyń biri Qoshke Kemeńgerdiń tikeleı urpaǵy, Omby óńiriniń týmasy - Qaıyrbek Kemeńger.

JAS TİLEK

Jastar seziniń tilegi oryndaldy: ómir tájirıbesiniń, bilim azdyǵynyń kemdigine qaramaı, tórt túligi saılanbaı, «Jas Azamat» táýekel kemesine minip, turmystyń talasatyn, kúresetin maıdanyna shyqty. 

Keleshektiń qarańǵylyǵy, saıası aýanyń kún saıyn qubylýy, qalyń órtteı, keseldi dertteı apaty kúshti kúnderdiń týýy, dúnıe bolý-bolmaý sol áliniń maıdanǵa qoıylýy, ulttyń ómirlik quqyqtary aıaq astyna taptalyp, zorlyqtyń úkim súrýi, «Jas Azamattyń» ústine aýyr júk salyp otyr, qoǵamdasyp-qoltyqtasyp kúsh berip, aýyr júkti tıisti ornyna jetkizý - jastardyń basty mindeti, úlken boryshy.

«Jas azamattyń» altyn ıdeıaly, áýlıe maqsaty, negizgi joly – ult bostandyǵy, ult teńdigi.

    Bul tilekke jetý úshin «Jas Azamat» Alashtyń altyn týyn jaıqaldyra alatyn, dushpanǵa kúıinish, dosqa qýanysh salatyn, irgeli er qylatyn birlikti qoldanady. Álsizdi kúsheıtetin, aýyrdy jeńildetetin tabıǵattyń qojasy bolǵan sharýa mindetin qoldanady. Ar-ımannyń, taza adamshylyqtyń túpki tamyry ádildikti qoldanady.

Osy aıtylǵan joldarda qarsy kúsh - qalyń jaý tursa da, taýdan úlken turmystyq kedergiler tursa da, «Jas Azamattyń» bet alǵan saparynan qaıtpaıtynyna ımanymyz berik.

«Jas azamat» qajysa, talsa, qaterden qoryqsa, ot ekpindi ultshyl jastardyń rýhynyń sóngeni, ult úshin «ystyq qan, jas jan qurban!» degen pikirden qaıtqandyǵy joq...

Bul múmkin emes, óıtkeni, júrekterine nyq baılanyp, ystyq qandaryna sińgen zat - bir býynnan bir býynǵa kóship otyratyn qasıetti mura.

Alty mıllıon Alashtyń, jaryq oıly jastary arasyndaǵy jalǵyz «Jas Azamatty» alyp shyǵyp, asyraı almasa, tuǵyrǵa qondyryp baýlı almasa, pulǵa muqtaj qylsa, jas ataýlynyń súıegine tarıhı uıat tańbasy basylady.

Jastar! Keleshektegi býyndardan alǵys, ıa qarǵys alatyn dáýirge kezdestińder! Ulttyń gúldenýi kórkeıýi, «Alash Ordanyń» abyroıy, aıbyndy bolýy senderden. Kári býynnan qaıyr az. Kári býyn (birazyn shyǵarǵanda) qajyǵan, qaıraty qaıtqan býyn, erligi sónip, jaýynger babalaryn umytqan býyn, «tórelerge» quldyq uryp jatyr. Túımege tabynǵan býyn, saılaý, partıasymen mılaryn shiritip, ult namysyn, jurt jumysyn kúndik tamaǵyna aıyrbastaǵan býyn.

Mádenıeti joǵary ulttardyń jastary uzaq jyldar ot ómirdi ǵaryp qylyp, kóz jasyn, júrek qanyn sel darıa qylyp, oılaǵan maqsatyna jetip otyr. Kóz aldymyzdaǵy orys stýdentteri alpys jyldan astam azattyq jolynda eski úkimetpen kúresip keldi.

Bizdiń Alash jastary 1905 jyldan ǵana bastap, áleýmet qozǵalysyna kirisip, saıası kúreske at salysa bastap edi. Endi minekı, az jyldyń ishinde óz mindetin kózdegen nysanaǵa tıgizip otyr. Alash uranynyń úkimeti «Alash Orda» quryldy.

Az beınetpen tabylǵan dáýletti salaqsyp, usaq jumysqa kirisip, qoldan shyǵaryp jiberý - keshilmeıtin kiná.

Jastar! «Alash Ordaǵa» mádenı kúsh beretin kúnderiń týdy! Jer-sý, birlik-berekeden aıyrylǵan kári býynnyń osy ýaqytqa deıin istegen zor qateleri, jeter!

Bılik tizginin qolǵa alatyn kúnderiń týdy.

El úshin, jer úshin: «Alashtap!» Aq tý kóterip naıza salyp, sadaq tartatyn kúnderiń týdy.

Jastar! Júrek tolqytqan sherdi, mı tolqytqan oıdy jaryqqa shyǵaryp, maıdanǵa salyńdar!

Alda júrgen Alash jolynda aıanbaı qyzmet qylǵan adal júrek aǵalardan úlgi, ónege alyńdar!

Eldikten, erlikten aıyrylyp, eki júz jyldaı eńsesi túsken eldi oılańdar!

Kúndi - tún, jaqyndy - jat, paıdany - zıan dep júrgen, tolyq saıası quqyqtaryn izdep alýǵa er jetip, esi kirmegen eldi oılańdar!

Tún qarańǵy, daýyl qatty. Biraq, ult baqyty jastarǵa – nurly sáýle!!!

Jasasyn, «Alash Orda!»

Jasasyn, Alash kóshbasshylary!

Jasasyn, Alashtyń jaýjúrek, ultshyl jastary!

ALASH AZAMATTARYNA!

180 mıllıon Rossıa halqyn 300 jyldan astam bir shybyqpen aıdaǵan Roman tuqymynyń taǵy kúırep, is basynan qulaǵandaı, jeti aıdaı zorlyqpen, qanisherlikpen bılik júrgizip dáýren súrgen bólshevık úkimeti de, Sibir jerinde jyǵyldy.

«Din úshin, týǵan jer úshin, patsha úshin!» dep Nıkolaı úkimeti halyqtyń qanyn qandaı sorsa, sosıalızm úshin, jumysker krıstıan úshin, Sovet úshin!» dep bólshevık úkimeti de halyqtyń qanyn sondaı sordy.

Qoldan mal, bastan erik ketti. Bostandyq, teńdik armany aramtamaq, qany buzyqtardyń tepkisine tústi. Halyqty qarańǵydan jaryqqa shyǵarý jolynda aıýdaı úkimetpen alysyp, abaqtyda bıt-búrgege jem bolyp, qyrshyn ómirlerin qorlyqta, tarshylyqta ótkizgen saıası sabazdar, olardyń beıneti, qany men mıynan tabylǵan olja da zorlyqshyldardyń aıaǵynyń astynda qaldy.

El talandy, shabyldy, ashyqty, er-azamat qanǵa batty, alystaǵy alysqan jaý bylaı qalyp, aıaq astynan jaýlasyp, aǵaıyn jurt biriniń etin biri jedi.

Qara halyqtyń ózi saılap qoıǵan mekemeleri tas-talqan boldy. Ury-qary, ıt minezdi azǵyndar halyqtyń qasıetti taǵdyryna ıe boldy. Halyq qazynasy ustaǵannyń qolynda, tistegenniń aýzynda ketti.

300 jyldaı qorlyq kórgen 180 mıllıon halyqtyń atan báıge at jarysy, uly dúbir úlken toıda bas qosatyn quryltaıy (ýchredıtelnoe sobranıe) basqan izi qan sasyǵan, júgensiz toptyń, qara kúshtiń qaharyna ushyrady.

Buratanalardyń bıliginiń óz qolynda degen arman-úmiti qapyda aqqan qan boldy.

Qyrym, Kavkaz, Bashqurtstannyń, Túrkistannyń... qandy oqıǵalary, bólshevıkterdiń qanqumarlyqtaryna aıdaı aıqyn dálel. Alty mıllıon Alash halqy kóz jasyn tógip, qudaıdan tilegen Aq ordasyn tige almady. Alash azamattarynyń qaısysy qarańǵy tar abaqtyny kórdi, qaısysy bult jamylyp, muz tósenip, qashyp júrdi, qaısysy jasyldanyp janǵan otqa, shapqan qylysh, atqan oqqa qarsy júrdi.

Alash úshin ajaldan taıynbady, basqa jurttyń bolshevıgi bireý bolsa, Alashqa degen ekeý boldy. Ózimshildigin ult paıdasyn satqan jaqynnan jat shyqty.

Qashan da bolsa, aqtyq shyndyq ústige shyqpaq, jaýyzdyq joǵalmaq – turmys zańy. Bólshevıkterdiń hám bolshevıkshilderdiń jeti aıdyń ishinde istegen zorlyqtary ózderine jendet boldy.

Qar sýyndaı, qazannyń kúıesindeı bólshevıkter joǵaldy.

Bólshevık bulty basqan bostandyq kúni jarqyrap, jańadan shyqty, nuryn tókti.

Azamattar!

Qudaı Alashtyń tilegin berdi. Dushpan keýdesi basyldy, úni óshti. Qozǵalmastaı kúıge tústi.

«Alash Orda» tigildi, Aq tý kóterildi. Kúni erteń turmys tonyn pishetin, keleshekke úlgi jón salatyn Alash quryltaıy bolmaq.

Aıaqtan áýire, qoldan kisen, aýyzdan qaqpaq ketken Alash balasy óz quryltaıyńdy kórip ólseń, armanyń joq!

Ótken ómirdegi aýyr jaǵdaıǵa qalyń qaıǵy, kóz jasy - bári de endi umyt boldy.

Qara shańyraq «Alash Ordanyń» tigilgeni - bir ýaqytta qazaqty alǵa shyǵardy.

Aqsaqaldar, aǵalar!

Aqyl aıtyp, jol bastańdar! Baıaǵy erkin dáýrennen sóz qozǵap, jastardyń júrekterine qyzýlyq jalynyn salyńdar!

Qazaq-qyrǵyz bir kezde kemeline kelgen, óz aldyna handyq quryp bılik júrgizgen el emes pe edi? Top bastaǵan kósemi, sóz bastaǵan shesheni, qol bastaǵan batyry bar emes pe edi!?

Dáýletti baılar, myrzalar!

Kisilik malda emes, áste búgin bar dúnıe, erteń joq. Árkim shamasyna qaraı ultyna qyzmet qylýy tıis.

Bólshevık zamanynda jurt aldaǵy maldy sadaqa qylyp edi. Kún jadyraǵan soń qudaıdy umytpaý kerek. Bólshevık bulty aıyqqanmen, aldymyzda qaterli kúnder kóp. Qara bulttyń ońnan bolsa da, soldan bolsa da kóterilip ketýi ǵajap emes. Alaspyran kúnderde mal aıap qalý aqylǵa da, arǵa da, sharıǵatqa da teris.

Jastar!

Atqa min! Basqa jurttar kórsin!

Oral, Altaı, Ertis, Esil-Nura, Edil-Jaıyq boıynda sharq urǵan arystandaı aqyrǵan Alashtyń rýhynyń sónbegenin kórsin!

Iapyrmaı! Keshe ǵana emes pe edi, alty mıllıon Alash balasynyń basy quralmaı, jer-sýdan aıyrylyp, pendege pende bolyp júrgeni, meıirimsiz tas baýyrlardan rahym tilep júrgeni. Mine, «Alash Ordaǵa» járdem qylmasańdar, uranǵa qyzbasańdar, sol kóńilsiz kúnderiń aldaryńda daıar.

Ardaqty azamattar!

Alash týy Qaǵbamyz bolsyn, bárimiz soǵan qaraıyq.

Alash tilegi ımanymyz bolsyn, bárimiz soǵan uıyıyq.

Inshalla Alash jasaıdy!

Jasasyn Alash Avtonomıasy!!!

Ombydaǵy Alash partıasynyń bas komıteti.