Keshegi seısenbide mynadaı tosyn jaıǵa kýá boldyq: Shymkentte bir azamat qońyz satyp júr dep jazady "Qamshy" zamana.kz silteme jasap. 

Dene turqy 2 santımetrdeı bolyp qalatyn kókshil jáne sarǵysh tústi qońyzdardyń bir danasy 300 teńge turady eken. Álgi azamat onyń adamnyń ishki qurylysyn tazartýǵa taptyrmas dármek ekenin jáne kóptegen aýrýlarǵa em bolatynyn aıtady.

«Osyndaǵy bir emshi alamyn degesin ákelgen edim, ol úıinde bolmaı shyqty. Sosyn alatyn adam tabylsa, satyp keteıin dep árekettenip júrmin. Negizi satpaı-aq qoısam da bolady, óıtkeni bul qunyn joımaıdy, buzylyp, búlinip te ketpeıdi. Durys saqtasań, kópke deıin tura beredi. Qazir aqsha kerek bolǵasyn alyp shyqqan edim», – deıdi ol sirińke qorabyna toltyra salynǵan jándikterdi kórsetip.

«Bul qońyzdar bizdiń jaqqa kóktemde keledi, – deıdi ol. – Biraq qaıdan kelip, qaıda ketetinin bilmedim. Bar-joǵy bir aı shamasynda júredi de, keıin joq bolyp ketedi. Shynymdy aıtsam, munyń qalaı atalatynyn da bilmeımin. Ózimshe «kók qońyz», «sary qońyz» dep at qoıyp alǵanmyn.

Bul jándikterdi kez kelgen jerden tappaısyz. Qazir aty esime túspeı tur, bıik jerlerde ósetin bir aǵash bolady, olar soǵan qujynap qonady. Taldyń astyna birdeńe tósep, ony silkilep jiberseń, qońyzdar topyrlap túsedi, tek jyldam jınap alý kerek, áıtpese bytyrap, jan-jaqqa qashyp, ushyp ketedi.

Taǵy bir ereksheligi, ony bultty kúnderi tabý qıyn. Al aspan ashyq, aýa raıy jyly kúnderi olardy álgi aǵashtan mindetti túrde tabýǵa bolady».

Bul azamattyń sózderinen túsingenimiz, qońyz terýshiler bul jándikterdi jınap alǵasyn shyǵyp ketpesteı etip ydysqa salyp qoıady eken. Olar sonda sereıip qatyp qalady. Sosyn jándikterdi jel qaqtyryp, kún astynda keptiredi de, balalardyń qoly jetpeıtin, qus tıe almaıtyn, qumyrsqa jolamaıtyn jerde saqtaıdy.

«Óıtkeni ashyq jerge qoısańyz, bul qońyzdy qustar tez taýyp alady. Qaıdan sezetinin bilmedim, tipti qumyrsqalar da úımeleı qalyp, áp-sátte joq qylady. Sondyqtan ony qus, qumyrsqa tımeıtin jerde saqtaý kerek», – deıdi qońyz saýdalaýshy azamat.

Taǵy bir bilgenimiz, búginde keı táýipter mundaı qońyzben adam emdep júrgenge uqsaıdy. Olar ony emdelýshige 1000 teńgeden satady eken. Emdeý kýrsyn 20 kún dep belgileıtin kórinedi. Iaǵnı 10 kún qoldanyp, 10 kún úzilis jasaıdy, sosyn emdi taǵy da 10 kún jalǵastyrady.

«Muny sonda emge qalaı qoldanady?» – degen suraǵymyzǵa álgi azamat: «Ózim iship kórgen emespin. Aldymen muny taza spırtke salyp zalalsyzdandyryp alady, sosyn ýatyp, talqandap, sýǵa nemese sútke qosyp ishedi dep estidim. Kúnine bir márteden ǵana, emdelýshiniń ózine qolaıly kez kelgen ýaqytta ishedi deıdi. Biraq odan keıin jarty saǵat boıy eshteńe ishpeý kerek eken», – dep jaýap berdi.

Bul azamat óziniń qaıdan ekenin, mundaı jándikterdiń kóktemde qaı jaqta paıda bolatynyn aıtpady. «Jurttyń sózine qalǵym kelmeıdi», – dedi ol.

...Mine, bizdiń tosyn jaı dep tańqalyp otyrǵanymyz osy. Buryn-sońdy qońyz satyp tabys tapqandy kim kórgen? Al rasynda da dertke shıpa bolyp jatsa, mundaı jándikterdi qoldan ósirip, tipti ony kóbeıtýdi jolǵa qoıý kerek shyǵar.

Ǵalymdarymyz buǵan ne deıdi?

T. Turan