Abai.kz portalynda jaryq kórgen «Orys áıeli: Meniń qyzyma qazaqsha sóılegen qazaq – kórgensiz, bilimsiz, tárbıesiz» degen maqalany kórip jaǵamyzdy ustadyq. Ottaǵan eken! Eger kez kelgen qazaqtyń balasyna ózge tilde sóılegen ult ókilin kórgensiz, bilimsiz, uıatsyz dep eseptesek, onda orystan asqan uıatsyz ult bolmas edi... Qazaqtyń nanyn jep, sýyn ishken atyń óshkirlerdiń aıtpaıtyny bolsashy! Esimi belgisiz essizdiń atyn «Orys áıeli» dep atamasqa shara joq. Óziniń kórgensizdigi arqyly búkil orys halqynyń betine shirkeý keltirip otyrǵanyn bile me eken sol sorly! Qarada tursyn, erteń kez kelgen qazaq balasy onyń qyzyna qazaq tilinde sóılegeni bylaı tursyn, kóne túrik tilin úıretetin bolady! Qazaq jerinde jasap jatqan dıaspora ókilderi osyny bilgeni jón. Adam bolǵan soń shańyraqqa qarap júrý kerek qoı!
«Abaı» portalyna Aqtóbeden hat jazǵan Oralbek Óteǵulovtyń maqalasynyń tolyq mátini:
2013 jyldyń 17 aqpany kúni «Mega Aqtóbe» saýda oıyn-saýyq ortalyǵynyń úshinshi qabatynda ornalasqan «Taksim food» kafesinde ózime kartop alýǵa kezekte turǵanmyn. Sol kezde shashyn saryǵa boıaǵan 30-40 jas shamasyndaǵy bir áıel «Gde vasha admınıstrator?» dep kele sala barlyq adamdardyń nazaryn ózine aýdaryp, aıqaıǵa basty. Sóıtsek jaǵdaı bylaı eken: Sál ǵana ýaqyt buryn kishkentaı qyzyn áldebir zat alýǵa jumsapty. Qyzdyń túri qazaqtan aınymaıtyn bolǵan soń, qazaq dep oılasa kerek, satýshy qyzdardyń biri oǵan qazaqsha sóılepti. Álgi kishkentaı qyz sol boıda «Maǵan qazaqsha sóıledi» dep sheshesine baryp shaǵymdanypty. Bar daý sodan bastalǵan eken. Ashýǵa býlyqqan álgi áıeldiń aýzynan aq ıt kirip, kók ıt shyǵyp jatty. «Bilimsiz, kórgensiz, tárbıesiz. Nege ondaı adamdardy qyzmetke alady? Ultshyldyq másele kóterip jatsyńdar. Meniń qyzyma qazaqsha sóılemeseń qyzmet kórsetpeımin dep aıtypty. Qazaqstanda turyp eki tilde sóıleý kerek» dep aýzyna kelgenin kókip, qazaqtyń namysyna tıetin sózderdiń neshe túrin aıtyp, jaý japqandaı qylyp jatty. Qazaq qyzdar bolsa «biz olaı dep aıtqan joqpyz» dep aqtalyp álek. Jaǵdaıǵa aralaspasam bolmaıtynyn túsindim. Sebebi álginiń jalǵyz ózi birneshe qazaq qyzyn tútip jep bara jatyr. «Ózińiz aıtqandaı Qazaqstanda turyp eki tilde sóıleý mindet bolsa, sizdiń qyzyńyz nege qazaqsha sóılemeıdi?», dep suraqty tótesinen qoıdym orysshalap. «Sebebi ol - orys», dep orysshalap jaýap berdi. «Orys bolsa ne bolypty? Ol da Qazaqstannyń azamaty emes pe?» dep suraǵymdy qaıyra qoıyp edim ol meniń suraǵyma týra jaýap berýden qashqaqtap, «Men muny televıdenıede kóteremin. Bul ne degen masqara!», dep álgi «qazaq tilinde qyzmet kórsetken» qazaq qyzynyń aty-jónin surap, ústinen shaǵym jazamyn dep qolyna qaǵaz ben qalam alyp jazýǵa kirisip ketti. Sol aralyqta álgi orys áıeldi sýretke túsirip te úlgerdim. «Sen sıaqtylardyń kesirinen soǵys bastalady» dep meniń ózime sózben tıise bastady. Men da shamam kelgenshe bar biletin orysshamnyń basyn qurap jaýap berip jatyrmyn. «Qazaqstan kóp ultty memleket» dep soǵady. Sondaǵy aıtpaǵy, sender ulttyq memleket qura almaısyńdar degeni. Iá, rasymen da 16 mıllıonnan astam halqy bar Qazaqstanda 130 dan astam ult ókili turady. Al 7 mıllıon halqy bar bir ǵana London qalasynda 400 den astam ult ókili turady. Biraq «kóp ultty London» degendi qaıdan kezdestirdik? Táýelsizdik alǵanymyzǵa 22 jyl bolsa da óz elimizde óz tilimizde sóılegenimiz úshin jazyqty bolatyn jaǵdaıǵa jetkenimiz be sonda? Mundaı ultqa qater tóndiretin arandatýshylyq, qazaqtyń namysyna tıetin áreketter qashanǵa deıin jalǵasa bermek?
Sonymen ne kerek, álgi áıel shaǵym hatyn jazyp, qazaqsha sóılegen qyzdyń aty-jónin kórsetip shaǵym jáshigine salyp ketti. «Sen meni sýretke túsirgende meniń seni túsirýge haqym joq pa?», dep meni de uıaly telefonyna sýretke túsirip aldy. «Molokosos» dedi, basqa dedi, áıteýir meniń de ulttyq namysyma tıetin sózderin aıtyp jónine ketti. Men «Qazaqsha sóılep jazyqty bolǵan» álgi satýshy qyzǵa áreketiniń durystyǵyn aıtyp, ózimshe qoldaý bildirdim. Aıtpaqshy, álgi «Qazaqstanda turyp qazaqsha sóılegeni úshin jazyqty bolǵan qazaq qyzynyń esimi - Elmıra. Boıynda ulttyq namysy saqtalǵan osyndaı qazaq qyzdary kóp bolsyn.
P.S. Eń janyma batqany, sol jerde qanshama qazaqtyń qyz-jigitteri, aǵa-apalary tursa da birde-bir adam meni qoldap sóılemedi... Álgi áıelge de qoldaý kórsetken eshkim bolmady. Munnan túıgenim qazaqtyń áli de bolsa ult máselesine selqos qaraıtyndyǵy. Mundaı selqostyq bizge abyroı ápermeıdi...
Pikir qaldyrý