Negizi men óte ıtjandy adammyn. Aınalamdaǵy ıttiń balalary meni osyǵan sendirip tastaǵan. Basynda sál-pál kúmándanyp, ózimdi az-maz yńǵaısyz sezinetinmin. Qazir qoıdym, senim kúshinde. Munyń bir sebebi dep aıtaıyn, ishimde ıtim bar. Bul álgi qazaqtyń tanymyndaǵy «ishte ólip jatatyn ıt» emes. Tiri ıt! Ózi sumdyq aqyldy. Aınalamdaǵy kóp shýyldaqtardan góri osyny kóbirek tyńdaımyn. Bul baıǵus men ólmeı ólmeıdi. Al meniń ólýim múmkin emes. Óıtkeni ıtim aıtady: «qojaıyn, sen máńgi jasaısyń» deıdi. Demek ıtim ekeýmizge «Ózekti janǵa..,» dep bastalatyn maqaldyń túk qatysy joq. Qazaqtar qarap turyńdar... biz ólmeımiz!
Bilesizder, qazir menen asqan danyshpan, menen ozǵan bilimdar joq. Qalasam, dúnıeniń tórt buryshyndaǵy halyqqa keńes beremin. Jaýlasqan jurt bolsa, basý aıtatyn da – men. Tyńdar, tyńdamas, onda meniń sharýam shamaly, aqyl aıtyp, jol kórsetýden jalyqpaımyn. Meni osyndaı deńgeıge jetkizgen kim deısizder ǵoı – aınalamdaǵy ıtter. Áýelgide solaı bolsa, solaı shyǵar, menen asqan qaısyń bar dep qoıa salǵam. Sosyn bular ertegi jazýǵa kóshti, bas keıipker – ózim. Áıteýir Qobylandy qusap, qarsy kelgenniń bárin jaıratam da júremin. Kitap jazdy... eskertkish soqty... kıno túsirdi... bárine kóndim.
Sóıtsem, bular... bular endi adamyń bylaı tursyn, meni aıýanǵa teńeıtindi shyǵarypty. Osyny alǵash baıqaǵanda selk etip, aınalama kóz jiberdim. Qarasam, adam dep júrgenimniń bári ıt eken. Mysaly mynaý – Turpannyń alypsoǵy. Taıaqtap jatsań, qyńq demeıtin kóksoqqan. Naǵyz ishinde ıt ólip jatatyn ıtińiz osy. Al anaý otyrǵan qumaı tazy. Qashan kórseń qanshardaı qatyp júredi. İshken-jegenin bildirmeıtin sumpaıy. Sondyqtan ózimnen alys ustaımyn. Mynaý – búldog. Tábetin kereqarys azýynan baıqaısyń. Áneý buryshta kózi syǵyraıyp otyrǵan – kándek. Al anaý – tóbet, onyń ar jaǵyndaǵysy – kúshik. Kileń ıttiń arasynda júrgen soń, olar da meni ıt dep oılaıtyn tárizdi. 
– Tórt aıaqtynyń jaratylysynda sizdiń turpatyńyz bólek, siz sekildi ıt buryn-sońdy bolmaǵan, endi bola qoıýy da neǵaıbyl, - dedi bir kúni alypsoq maǵan.
– Áı, ıttiń balasy, kózińe shel qaptaǵan eken seniń.., - dedim men ashýǵa býlyǵyp.
Osy sátte ishimdegi ıtim qyńsylap qoıa berdi: «Qaıtesiz, aıta bersin, neńiz ketedi?!».
– Sosyn, - dedim men alypsoqqa aıta ber degendeı yńǵaı tanytyp. Ol tosylmady.
– Siz ıtjandysyz, siz ólmeısiz, sizge bitken júrek arystanda da joq.
– Jolbarys pen qabylan qazir ıt bolmaǵanyna ókinip júr. 
Sońǵy sózdi qystyrǵan qara qanshyq.
Keýdem shymyr-shymyr etip, boıymdy bir jylylyq bıledi. «Aıttym ǵoı, neńiz ketedi, tyńdaı berińiz». Bul – ishimdegi ıttiń daýysy.
Bir kúni taza aýa jutaıyn dep taýǵa shyqtym. Qasyma alypsoqty alyp alǵam. Osynyń «ómir boıy ıtińiz bop óteıinshi» deıtin ótinishi unaıdy maǵan. Onyń ústine, ishimdegi haýannyń da osy degen de shyǵarǵa jany bólek. Baıaǵyda «ıt emespiz, bórimiz» deıtin bir-eki buzyq shyqqan elimizde. Ittigime salyp alysqym-aq kelip edi, ishimdegi ıtim aqyl aıtty: «qaıtesiz, júıkeńizdi juqartyp, tizimin ıtatqyshtarǵa bere salmaısyz ba!». Men oryndadym... qazir bóriler joq, kileń ıtter qaldyq. 
Sonymen qoıshy, alypsoq ekeýmiz taýda júrmiz. Baıqaımyn, ıt bolǵan adam bolǵanǵa qaraǵanda áldeqaıda jaqsyraq ári qyzyqtyraq sekildi. Shyny kerek, bir mezet ıt bolǵym keldi. Qazaqtyń alabaıy qusap, esikpen tórdeı jerge sozylyp, Alataýǵa qaradym. Sala-qulash quıryǵymdy arqama asa salǵam. Kózimdi ottaı jandyryp, búkil álemdi baqqan ıttiń usqynyna aýysqan túrim. Az turdym ba, kóp turdym ba, bilmeımin, kenet quıryǵymnyń astynan jylymshy birdeńe júgirip ótkendeı boldy. Jalt qaradym. O, naısap, alypsoq quıryǵymdy jalap tur. 
– Táıt ary, kórgensiz! «Ash ıttiń k-tin suq ıt jalaıdy» degen. Sońǵy sózdiń aýzyma qalaı túskenin ózim de ańǵarmaı qaldym.
– Siz ash ıt emessiz, toq ıtsiz. Toq ıtiń boǵy dári degen.
Dárisin qaıdam, biraq anaýsy unap barady. İshimdegi de ulyp qoıa berdi: «Qudaı úshin, tımeńizshi!».
– ¬Al, dári bolsa, emdel!
Sylp-sylp. Sylp-sylp. O Qudaı, mundaıda ǵajap bolady eken-aý. Adam kezimde kórgen lázzatym mynanyń bir shıregine tatysashy! Tula boıym ıip sala berdi. Sosyn... sosyn ana báleni ańdydym, sý ishken bolyp aýzyn shaıqaı ma eken degenim ǵoı. Ol meniń oıymdy kózimnen túsindi:
– Sizdiń quıryǵyńyzdyń dámi aýzymnan ketpes úshin endi bes kúnge deıin tamaq ishpeımin.
Al kerek bolsa! Qyzyǵy, osynyń bárin basqa ıtter buta-butanyń qýysy men arsha-arshanyń arasynan kórip turǵan ǵoı. Endi olar ashyq ketti: «Sizdiń quıryǵyńyzǵa týǵannan ińkármin», «Sizdiń artyńyzdyń ıisi búkil álemde joq», «Bir jalasam bola ma..?»
Meniń nem ketedi, esikpen tórdeı jerge sozylyp, Alataýǵa qaraımyn da tura qalamyn... 
Mine, meniń ómirim osylaı ótip jatyr. Basqaǵa qaıdam ózime unaıdy. Boq jegenderdiń qansha jasaryn kim bilsin, bireýi ketse, ekinshisi keler, odan meniń artym sýyp qalmaıdy. Qýanatynym, bul lázzat maǵan máńgilikke berilgen. Qazaqtar qarap turyńdar, men ólmeımin!

Sansyzbaı Nurbaba