Senat Tóraǵasy Qasym-Jomart Toqaev Astanadaǵy Qazaq ulttyq akedemıalyq kitaphanasynda zańǵar jazýshy, Qazaqstannyń Eńbek Eri Ábish Kekilbaevtyń 80 jyldyǵy qarsańynda qalamger atyndaǵy oqý zalynyń ashylý saltanatynda sóz sóılep, “Kekilbaevtaný ádebıettaný ǵylymyndaǵy negizgi pánderdiń biri bolyp qalyptasýy qajet” dep atap kórsetti.
«Ult rýhanıatyna ólsheýsiz úles qosqan tulǵanyń esimi, shyn máninde, halqymyzdyń eń joǵary qurmetine laıyq. Sondyqtan osyndaı ıgi bastamalardyń ǵumyry uzaq bolary sózsiz. Jańa jyldan bastap bul jumysqa kirisýimiz kerek. Úkimet, tıisti ákimdikter qajetti josparlardy daıyndap, tıisti is sharalardy qolǵa alady dep oılaımyn. Bul búkil halyqqa kerek mańyzdy jumys» ,- dedi Q.Toqaev.
Senat Tóraǵasy «Ábish Kekilbaevtyń oılary, fılosofıasy jáne jalpy rýhanı álemi muhıttaı tereń. Ábish Kekilbaevtyń ádebı álemi sheksiz dúnıe, kópqyrly, maǵynaly mura. Biliminiń kókjıegi sheksiz, biregeı tulǵa, ári jazýshy, ári ádebıettanýshy, ǵalym, tarıhshy, oıshyl, fılosof qana emes, memleketimizdiń damýyna eleýli eńbek sińirgen kórnekti memleket qaıratkeri. Bul - uly jazýshylardyń arasynda óte sırek kezdesetin qubylys», - dep atap ótti.
***
6 jeltoqsan - Ábish Kekilbaevtyń týǵan kúni. Qamshy.kz aqparattyq portaly jazýshynyń mereıtoıy qarsańynda Qazaqstannyń halyq jazýshysy, Qazaqstannyń Eńbek eri, memleket jáne qoǵam qaıratkeri Ábish Kekilbaevtiń danalyq sózderin yqshamdap oqyrmandarǵa usynady:
- Ómir qubylystaryna psıhologtiń kózimen qaraıtyn adam eń aldymen sol qubylystyń barsha ozyǵyny men tozyǵynyn, kemeldigi men keleńsizdigin kóre biletin keıipkerdi tabýy, tanýy qajet.
- Jazýshynyń, aqynnyń qoǵamdyq bolmystyń tuńǵıyǵyna da, asqaryna da birdeı umtylǵan ózgeshe eńbeginiń jalǵyz-aq ólshemi bar. Ol – onyń adam júregine qanshalyqty jaqyndaı alǵany.
- Ótkenge ártúrli qaraýǵa bolady. Ótkenge óskendi dáleldep qaraý bar da, óshkendi dáleldep qaraý bar. «Tarıhqa ótkende mynandaı keremet edik» dep qaraıtyn kóz ultshyldyqtyń syrqaty. Al, endi ótkenniń bárin qý taqyrǵa joryp, qýratyp qoıatyn bir kózqaras taǵy bar. Ol adamzattyń ejelgi tarıhyn aınalasy bes-alty ulttyń enshisine berip, ózgeni shómishten qysatyn shovınıserdiń janyna maıdaı jaǵady. Tarıhqa degen shyn kózqarasqa bulardyń ekeýi de atymen jat.
- Ónerde shákirttik sezimin joǵaltqan adam ustaz bola almaıdy
- Tarıh qanmen jazylyp qanmen túzetiledi.
- Ómir boıy alysyp-julysyp júrip pysyqaılyqpen tabylatyn ótirik dańq araǵa jyl túspeı jatyp, kóshken jurttaǵy kúl tókken tómpekteı jermen-jeksen shógip, jutap shyǵa keledi.
- Ómir súıgen aqyn azamattyq aqtyq demi taýsylar sáttiń ózin ázireıil kórgendeı shoshyna sýrettep, kúńirene kúızelmeı, qanshalyqty qanshalyqty parasatty beıneleıdi. Bul qubylys – onyń dara talanty.
- Adamdar ádil bolsa, ómir árqashan ádil.
- Arly adam – eń kúshti adam. Óıtkeni, ol ótkinshi baqyttyń, ótkinshi qaıǵynyń yrqyna moıyn usynbaıdy. Sondyqtan da onyń taǵdyry qıyn bolýy, aýyr bolýy múmkin, ókinishti bolýy múmkin emes.
- Maqtaý men masattaný — daýsyz moıyndaýdyń kúngeı beti de, kúndeý men qyzǵanysh — kóleńke beti.
- Zamanǵa tań qalma − adamǵa tań qal.
- Shyn azamattyq baqyt pen shyn azamattyq qasiret, eń aldymen, ómirlik problemanyń qalaı sheshilgenine baılanysty.
- Ónerde shákirttik sezimin umytqan adam – ustaz da bola almaıdy.
- Aqyn úshin eń zymyran tuńǵıyq ta — júrek, eń shyrqaý bıik te — júrek.
- Jalpaq álemdi aýzyńa qaratý úshin − rýhanı erlik kerek, jalpaq álemge qysylmaı, qymtyrylmaı qaraý úshin − rýhanı baılyq kerek.
- Adamzat aqyl-oıy talaı ǵajaıyptardy oılap taýyp jatyr ǵoı. Alda da nebir ǵalamat jańalyq ashylar. Báribir eń uly jańalyq — jazý. Odan asqan jańalyq bolǵan emes. Jazýdyń oılap tabylýy máńgiliktiń birjola moıyndalýy. Jazý Adam násilin aqyldy, aılaly etip qana qoıǵan joq, ımandy da ıbaly, parasatty da etti. Shyn máninde Ǵylym, Din, Mádenıet jazýdyń arqasynda paıda boldy. Osy arqyly ótken urpaqtardyń qundylyqtarymen sýsyndady, kemeldendi.
- Adamdy adam etken – kitap, adamzat etken – kitaphana.
- Ádebıettiń mindeti — sergeldeń júrekti basý, beıqam júrekti oıatý.
- Senbegennen qıanat kórgennen − senip turyp qıanat kórgen jaman.
- Adam ań da bolyp ómir súre alady.
- Namys — kózdiń de, kóńildiń de tomaǵasyn alady.
- Keshegilerdiń eńbegin elemesek, búgingimizdiń kóńiline qaramasaq − erteńgilerdi qaıdan qaryq qylamyz?!
- Mańdaı ashylý úshin táýekeldi talap kerek.
- Táýekelsiz qaýym – táýelsiz bola almaıdy, alaýyz qaýym - azat bola almaıdy.
- Ózine senbeıtin kisi tóńiregindegilerdiń boıynan eshqandaı jaqsy sıpat, jaqsy qasıet kórmeıdi.
- Kóńil sabasyna túspeı − ómir sabasyna túspeıdi.
