Kóshede ár jerde ilinip turǵan jarnamalarǵa kózsiz senbeńizder! Joǵary jalaqy alasyń, az ýaqytta qaryq qylamyz degenderdiń kóbiniń túbi shıki. Tipti, olarǵa ımandaı ılanyp, aqyr sońynda quldyqqa qalaı túsip qalǵandaryn bilmeı qalǵan boıjetkender de bar kórinedi. Mundaı jarnama berýshilerdiń kóbine stýdentter men boıjetken qyzdardy izdeıtinderi, ol azdaı de sýret suratatyndary da kúmán týdyrady deıdi mamandar. Bul týraly Eýrazıa birinshi arnasy habarlaıdy.
«Ártúrli jarnamalar bar. Árbir aqparatty mynandaı sóz bar ǵoı. Myń estigenshe, júz estigenshe, óziń naqty bir zertteý kereksiń».
Bazardyń ár buryshynda túrli jarnamalar ilinip tur. Barlyǵy da jumys usynady. Eýrazıa arnasy birnesheýine habarlasyp kórýdi jón kórdi.
- Alo. Alo, sálemetsiz be?! Men jumys týraly zvondap tur edim habarlandyrýdy kórip.
- Qandaı jumys? Ózińizge izdedińiz be?
- Iá ózime izdedim. Qandaı jumys?
- Aa, jasyńyz neshede?
- Jasym 25-te.
Osylaısha, tergep alyp, birden sóılesýge shaqyrǵan jumys berýshi jumystyń ózi týraly naqty málimet bermedi. "Qandaı jumys?" dep san ret suraǵanymmen, jarytqan jaýap joq. Tek keńsege kelgende ǵana tolyq aqparat beretinin aıtty. Alaıda, kóshe boıynda tizilgen jarnamalardyń eshqaısysynda naqty mekenjaı kórsetilmepti. Tek anyǵy stýdentter men jumys izdegen boıjetkenderge joǵary jalaqy tólenetindigi alǵa tartylǵan. Bundaı, habarlandyrýlardyń kóbi qyzdarǵa arnalǵan. Tek kóshelerde ǵana emes, ǵalamtordy ashsań da bundaı habarlandyrýlar "men mundalap" tur. Jalaqysy 1 mıllıonǵa jýyq. Adam sengisiz bolǵan soń, telefon soqtyq.
- Zdravstvýıte!
- Zdravstýıte!
- Hotela ýznat naschet raboty.
Skolko vam let? Kak vas zovýt?
- Mená zovýt Marjan. 25.
- S opytom raboty?
- Kýda prıdtı nýjno?
- Na vasap fotografıý otpravte pojalýıtva.
Jumys týraly sóılesýge shaqyrmas buryn sýretti suraý kúmán týdyrady. Al, zańgerlerdiń sózinshe, mundaı jarnamalardyń barshasy jalǵan. Óıtkeni, resmı aqparat bermeı sezikti qadamdarǵa barady. Tİpti, bul adam saýdasyna saıady. Mamannnyń sózinshe, sońǵy jyldary jalǵan jarnamanyń jeteginde ketemin dep shetel asqan qyzdar jeterlik. Quldyqqa qalaı satylǵanyn sezbeı qalǵan. Sondyqtan, asa saq bolǵan jón.
«Alaıaqtyq túrde jarnamalar jasalsa olardyń aty men zaty saı bolmasa, ıaǵnı ol QR-nyń quqyqtyq organdaryna shaǵymdanyp, jekeshe túrde nemese ondaı faktiler kóp bolyp jatsa shaǵymdana otyryp, óziniń quqyqtary buzylǵany jaıly jazýǵa mindetti, quqyly» - deıdi zańger Arman Dúısenbaı.
Al, bas qalaǵa basqa aımaqtardan aǵylatyn arýlardyń kóbisi jumyspen qamtylǵan. İzdep kelgenniń qolyn qaıtarmaımyz deıdi jumyspen qamtý ortalyǵynyń ókili.
«Eger bilimi joq bolsa, biz qaıta daıarlaý oqýǵa oqýdy usynamyz. Olar ártúrli mamandyǵy boıynsha ózekti mamandyq boıynsha oqýdy usynamyz. Ol qysqa merzimdi 3 aıǵa deıin stependıa tólenetin oqý. Adamdarǵa biz aqparatty ár júıelermen jetkizemiz», - deıdi Astana qalasy ákimdigi halyqty jumyspen qamtý ortalyǵynyń dırektory Oljas Omar.
Alaıaqtar da kún kórýleri kerek. Al olar úshin eń baǵaly bıznes – adam saýdasy. Sondyqtan, olar qoldan kelgendi jasap, qarmanady deıdi áleýmettanýshylar. Sondyqtan, kúmán týdyratyn habarlandyrýlardy teksermeı jatyp, aldanyp qalýǵa jol bermeý kerek -deıdi.
«Kez-kelgen ýaqytta halyqtyń senimin paıdalanatyn alaıaqtar tabylady. Sondyqtan, mán-maǵynasy adam mıyna qonbaıtyn habarlandyrýlardan aýlaq bolǵan jón. Menińshe, joǵary jalaqysy bar jumystardy usynatyn habarlandyrýlardyń barlyǵy kúmándi. Eger, adam nazaryn aýdaratyn jarnama bolsa ol belgili bir resmı mekememen rastalýy tıis dep oılaımyn» - deıdi áleýmattanýshy Jánibek Seıitbattalov.
Búginde jalǵan jarnamadan keletin túrli qaýip kóp. Ásirese, oǵan urynatyndar jas qyzdar men jasóspirimder eken. Sondyqtan, kóshedegi jarnamalardan arylý men ǵalamtordaǵy habarlandyrýlarǵa tosqaýyl qoıý qajet deıdi mamandar.
