Adamzat tarıhynda qanshama kitaptar jazylyp, onyń qanshasy óz eńbegin aqtaı aldy eken. Jazylyp, jaryq kórýine on shaqty jyl ketken shyǵarmalar, áńgimeler de qanshama. Keıbir shyǵarmalar tom-tom bolyp, oqıǵa jelisimen birneshe kitap jazylyp, qanshama danamen shyqty deseńshi.
Al, Siz tek bir sóılemnen, tipti bir-eki sózden ǵana turatyn áńgimeler de bar ekenin bilesiz be? Endeshe, nazarlaryńyzǵa avtorlary belgili-belgisiz álemdegi eń qysqa shyǵarmalardy usynamyn.
Bul shyǵarmalardyń barlyǵy «eń qysqa» bolǵandyqtan, túsinýge qıyndyq týdyrýy múmkin. Álbette, túpki maǵynasy astarynda jatqany anyq.
Áıgili Hemıngýeı “Kez kelgen adamnyń júregine jetetin áńgime jazamyn jáne ol 6 sózden ǵana turatyn bolady”,- dep sóz bergen eken. Jazýshy aıtqanynda turdy, maǵynasy tereń týyndy jazdy. Aǵylshynshasy «For sale: baby shoes, never used». Qazaqsha maǵynasy: «Balanyń aıaq kıimi satylady. Kıilmegen».
***
Dúnıedegi eń qysqa áńgime:
(Bul áńgime Anglıanyń «Búginniń aınasy» gazeti ótkizgen «Úsh sózdik áńgime» baıqaýynda júlde alǵan).
Aǵylshyn tilinde: God is diyng.
Maǵynasy: Qudaı óleıin dedi.
***
Dúnıedegi eń qysqa ótirik áńgime:
Kóshede ketip bara jatqan qasqyr qarny qatty ashqan soń ózin jep qoıypty.
***
Dúnıedegi eń qysqa fılosofıalyq áńgime;
Ol óldi, kezinde ómir súrgeni haq
***
Álemdegi eń qysqa qorqynyshty áńgime:
Shoshyp oıanǵan ol janynda óziniń múrdesi jatqanyn kórdi
***
Ǵalamdaǵy eń qysqa mysal áńgime:
Qumyrysqa zoryǵyp óldi, qumyrsqa patshasy (analyq qumyrysqa) áli semiz.
***
Dúnıedegi eń qysqa shabyt beretin áńgime:
Álgi aıaǵy shirigen ıt aqyrynda Amerıka prezıdenti boldy.
***
Eń qysqa yqpaldy mahabbat hıkaıasy: Taqyryby: «Kún saıyn meni arbap, bala taýyp, onyń úılenýine deıin boryshty bop ózińniń ana kári shesheń sıaqty áıelge aınaldyramyn deme!» Shyǵarmanyń tolyq mátini: Shart!.. (shapalaq daýysy)
* * *
Frederık Braýnnyń eń qysqa qorqynyshty áńgimesi de oqyrman esinde bar. «Jer betindegi eń sońǵy adam bólmede otyrǵan. Esik qaǵyldy…»
* * *
Amerıkalyq jazýshy O. Genrıdiń myna áńgimesi qanshalyqty qysqa bolsa da, kólemdi shyǵarmalar sıaqty kirispesi, negizgi bólimi, qorytyndysy bar. «Aýzyna temeki qystyrǵan júrgizýshi janarmaıyn tekserý úshin janarmaı bagine úńildi. Marqum jıyrma jasta edi».
* * *
Eń qysqa bıografıalyq áńgime jazý baıqaýynda jeńiske jetken fransýz áıeli bylaı dep jazǵan eken: «Buryn meniń betim tegis, al beldemshem qyrtys-qyrtys bolǵan, qazir bári – kerisinshe».
* * *
«Qajet emes! Men ózim!». Bul oqyǵanyńyz álemdegi eń qysqa roman. Ony jazǵan Vladımır Blınov. Roman “Nobeldik Býka” syılyǵyn jeńip alǵan.
* * *
Spartalyqtardyń Makedonıa hany Fılıpp ekinshiniń hatyna jazǵan jaýaby da tarıhtaǵy eń qysqa jazbalarǵa jatady. Hat almasý tómendegideı bolǵan:
«Tez arada berilýge keńes beremin. Sebebi, eger meniń áskerim senderdiń jerlerińe kiretin bolsa, men senderdiń baqtaryńdy qurtyp, adamdaryńdy qul etemin, qalany joıamyn».
Spartalyqtar jaýaby: «Eger».
* * *
Vıktor Gúgo óziniń “Alastatylǵandar” romanyn baspaǵa jibererde janyna «?» jazylǵan hatty qosyp jibergen. Baspanyń jaýaby «!» bolǵan eken. Synshylardyń pikirinshe avtor suraq belgisin jiberý arqyly týyndysyna baǵa berýdi suraǵan eken. Baspa sáıkesinshe lep belgisimen “Keremet” degen baǵa bergen.
* * *
Valerıı Brúsovtyń 1895 jyly jazylǵan monoóleńi de nazardan tys qalmady.
«Bop-boz aıaqtaryńdy japshy» (“O zakroı svoı blednye nogı”).
Jınaqtap, usynǵan: Maqpal Sembaı
