Burynǵy ámirshil-ákimshil júıe bolmysymyzǵa sińip, býynymyzǵa túskeni sonshalyq, biz bárimiz jaman bolýymyz bek múmkin, biraq patshamyz olaı bolýy tipten múmkin emes degen oı bar. Keshegi keńes adamy saıası bılikke (el basqarǵandarǵa) syn (shyn) kózqaraspen qaramaq turmaq, olar týrasynda alabóten oı oılaýdyń ózin ózderine keshirilmesteı kúná sanady.
Shirkin, saıasat jadylaǵan sana syrqatynyń ómirsheńdigi-aı dersiń... Biz ómir dep júrgenimiz – ótirikterdiń ózgergen (damyǵan) óńi ǵana eken (Bar bolǵany bólshevıktik ıdeıanyń betine az ǵana opa-dalap battastyryp, alqyzyl kıimdi kógildir túske aıyrbastaı ǵana salyppyz).
Shyndyq júzi tutylǵan qoǵamda donkıhottyq erliktiń dáýiri týyp, lypadan lashyq jasaýdyń ózi uly ónerge aınalady dep kim oılaǵan, toba?..
«Bir qaıǵyny oılasań, júz qaıǵyny qozǵaıdy», – depti Abaı jaryqtyq. Biz osy TÁÝELSİZDİKTİ elbasymen, MAHABBATTY maqtanmen almastyryp alǵanǵa uqsaımyz. Eldiń máńgiligin bir ǵana adammen elestetken eserligimizdi aıtpaǵanda, birer saǵattar emes, tutas táýlikter boıy tópelegen madaq pen odaǵa qaı jannyń salaýaty shydas beredi deısiń (Bul arada dindi saıası quralǵa aınaldyrǵan dúmshelerdiń usaq ýaǵyzǵa bókken madaǵy jaıyndaǵy sóz tipten basqa).
TEGİNDE, ELDİŃ SHYN PERZENTİNE DEGEN TİLEKTESTİGİ MEN SÚIİSPENSHİLİGİ BULAI BOLMASA KEREK EDİ.
Úreı men qorqynysh bılegen baqaı eseppen «jaqsy» kórý biz sóz etip otyrǵan bıik MAHABBATQA úsh qaınasa da sorpasy qosylmaıdy. Ras, rýhanı turǵydan ábden toqyradyq. Materıaldyq jaǵdaıymyz tipten kúlkili. Qazaqtyń kedeıligin muhıtta júzgen balyqtyń sýǵa shóldegenimen salystyrýǵa bolatyn shyǵar.
Tiride (kókbet opozısıanyń shaıpaý ǵaıbaty emes) aýyzy dýaly bir qarıamyz qazirgi halimizge (tek qarashanyń ǵana emes) hannyń da qatysy bar ekenin ashalap turyp aıtatyn ýaqytyn kóp kútken edik. Úmit aqtalmady. Bul – Buqar bolýǵa degen qazaq qulshynysynyń tolyqqandy semgenin kórsetedi. Árıne, mahabbat turǵysynan.
Han qaıtkende qatelesedi? Qytyqshyl saýalǵa berilgen alýan túrli jaýap kóp. Sonyń biri Shákárimniń tómendegideı óleńi. Qajy búı deıdi:
Naýsherýan ańda júrip kıik atqan,
Ań etin jemek bolyp asyp jatqan.
«Et piskenshe tez kel, – dep bir joldasyn,
Tuz ákel», – dep jumsapty bir qyshlaqtan.
Qaıtadan shaqyryp ap talaı jerden:
«Tuzdy tegin alma», –dep ámir bergen.
«Shymshym tuz bir tıynǵa tatymaıdy,
Bu qalaı?» – dep ýáziri tura kelgen.
Naýsherýan aıtqan sonda: «Eı, ýázirim,
Aıtaıyn, jaqsy tyńda munyń syryn.
Basshy alsa bir almany baǵa bermeı,
Qosshy qurtar almanyń túp tamyryn.
Men alsam eldiń jalǵyz jumyrtqasyn,
Kesersiń myń taýyqtyń sender basyn.
Súıte-súıte ashylyp arandaryń,
Aǵyzarsyń bul eldiń qandy jasyn».
Jebir ulyq halqyna qas qylady,
Kóńilin sherli, kózderin jas qylady.
Qıanat qyldaı isten bastalmaqshy,
Eskermese, az naýqas asqynady.
Mal, mansap, adamzatty mas qylady,
Meıirimdi et-júregin tas qylady.
Tákábbar, ádiletsiz zalymdardy
Baǵy qaıtqan sorly elge bas qylady.
Shyn atyn Naýsherýannyń el bilmeıdi,
Tili kelmeı «Musyraýyn ádil» deıdi.
Aqjúrek ádilderdiń qylyǵy anaý,
Jebir ulyq zarlatyp eldi jeıdi.
Muny aıtsań, alatyndaı tildi kesip,
Maqtanady menen kim ádil desip.
Teńdiktiń atyn estip, dámin tatpaı,
Ótemiz de júrekti qaıǵy tesip.
P.S. Ǵıbratty ǵazalǵa eshqandaı túsindirmeniń qajeti joq. Bir aıtpaǵymyz, mártebeli patshamyz ǵana emes, kez kelgen keme basshylary osy bir óleńdi jumys tórine (durysy júreginiń tórine) ilip qoısa, qandaı ǵalamat bolar edi, shirkin...
Yqylas Ojaıuly
Aqyn
