Búgin, 6 maýsymda Almatyda opozısıa belsendileriniń mıtıńi ótedi delingen "Abaı" eskertkishine qaraı baratyn kóshelerdiń barlyǵy temirmen qorshalyp, polısıa sol mańdy torýyldap turdy. Eskertkishke qaraı barmaqshy bolǵan azamattardy polısıa ol mańǵa jibergen joq. 

Kúshtik qurylymdar men jergilikti bıliktiń qarsylyǵyna qaramastan mıtıńige kelgen azamattar óz narazylyqtaryn bildirip, talaptaryn aıta aldy. Biraq belsendiler "mıtıń ótkizemiz" dep bastapqyda josparlaǵan "Abaı" eskerkishiniń qasynda emes, ózge jerlerde narazylyq tanytty. Oǵan sebep – kúshtik qurylymdardyń eskertkishke baratyn barlyq joldy jabýy.

Kúshpen tarqatylǵan top

Narazy azamattardyń bir toby Abaı men Nazarbaev kósheleriniń qıylysynda jınaldy. Bul mańǵa jınalǵandar negizinen shetelde turatyn opozısıaner Muhtar Áblázov jetekshilik etetin "QDT" qozǵalysy (Qazaqstan soty "ekstrımıstik" dep tanyǵan, al Eýroparlament "beıbit opozısıalyq uıym" dep ataǵan) men jýyrda ǵana osy qozǵalysqa "qatysy bar" dep tanylyp, Qazaqstanda tyıym salynǵan "Kóshe" partıasyn jaqtaýshylar. Aldymen olar "Abaı" eskertkishine aparatyn jolǵa qoıylǵan temir qorshaýdy ashyp, ózderin mıtıń ótedi degen jerge ótkizýdi talap ete bastady. Narazy topty tarqatýǵa tyrysqan jergilikti bılik, prokýratýra, bıliktegi "Nur-Otan" partıasynyń ókilderi "Abaı" eskertkishiniń mańyna koronavırýsqa qarsy dezınfeksıa jumysy júrgizilip jatqanyn aıtyp, jınalǵandarǵa "Zańsyz mıtıńige ruqsat joq, tarańyzdar" degen eskertý jasady. Bılik ókilderiniń eskertýin narazy top elegen joq. Qarsy ýáj aıtqandar da boldy.

Jınalǵandarmen  sóıleskenimizde, olar negizinen úsh talaby baryn aıtty. 

"Bizdiń eń negizgi talabymyz – jer satylmasyn, sheteldikterge jalǵa da berilmesin. Odan keıin osy jer úshin, el úshin basyn báıgege tigip, búginde túrmede otyrǵan saıası tutqyndardy túgel bosatsyn deımiz. Buǵan qosa, bılik halyqtyń kredıtın keshirip, bir ret nesıelik amınıstıa jarıalasyn" dedi belsendiler. 

Bılik ókilderiniń birneshe eskertýinen keıin polısıa qoldaryna túrli-tústi shar ustaǵan, jýrnalıserge suhbat berip turǵan azamattardy ustaı bastady. Degenmen bastapqyda narazylar polısıaǵa boı bermeı, bir-birin qapsyra qushaqtap, biraz qarsylyq tanytty. Osy kezde polısıaǵa omondar qosylyp, jappaı ustaýlar bastaldy. Narazy top ishinen belsendiligimen kózge túsken azamattardy omondar kúsh qoldana (qol-aıaǵyn qaıyryp) otyryp, jol jıeginde turǵan avtozaktarǵa salyp áketti. Qamshy tilshisi sol mańda kemi 40 adamnyń ustalǵanyn baıqady. Ustalǵandar arasynda byltyr kóktemde Almatydaǵy ortalyq kóshelerdiń birine "Shyndyqtan qasha almaısyń" degen baner ilip, 15 táýlikke qamalǵan belsendi Ásıa Tóleshova da bar. 

Narazy toptyń birazy ustalap ketken soń Almaty qalasy Medeý aýdanynyń ákimi Sultanbek Mákejanov bastaǵan birneshe sheneýlik azamatardy dıalogqa shaqyrdy. Sheneýnikter "Bulaı zańsyz jınalyp qajet emes, máselelerińiz bolsa, jeke-jeke qabyldaıyq" dedi. Biraq narazy top sheneýnikterdiń sózine qulaq asqan joq. Senbeıtinderin aıtyp, tek mıtıńige shyǵý arqyly ǵana óz talaptaryn oryndatatyndaryn jetkizdi. Bılik ókilderine qarsy ýáj aıtqandar artynsha ustalyp ketip jatty. Osylaısha, bul mańdaǵy narazy toptan eki saǵatqa jýyq ýaqyttan  keıin eshqaısysy qalǵan joq. 

Mamaı da jaqtastarymen birge qarsylyqqa ushyrady

Dál osy 6 maýsym kúni mıtıń ótkizýge eń birinshi bolyp bastama kótergen Dempartıa (áli qurylmaǵan partıa) belsendisi Janbolat Mamaı da ózi josparlaǵan "Abaı" eskertkishiniń mańyna jete alǵan joq. Mamaı bastaǵan top "Abaı" eskertkishine jete almaı ózge jerlerde jınalǵan jaqtastaryna barmaqshy boldy, biraq Almaty qalasy ákimniń orynbasary Erjan Babaqumarov bastaǵan sheneýnikter men "Nur-Otan" partıasynyń ókilderi, kúshtik qurylymdar olardy Qurmanǵazy men Dostyq kósheleriniń qıylysynda qorshap, basqa jaqqa qaraı qozǵalýǵa múmkindik bergen joq. 

"Tóbeles kerek pe, tóbelesemiz"

Bılik ókilderi sol mańda jınalǵan azamattardy taratý úshin túrli áreketke bardy. Máselen, adamdar toptasyp turǵan jerge dezınfeksıa jasaıtyn jumysshylar qaıta-qaıta dári shashty. Al endi birde buǵan deıin bılikshil kózqarasymen tanylyp, mıtıńige shaqyrǵan, barǵan opozısıa belsendilerine qarsy shyǵyp júrgen "Jeltoqsan rýhy"  uıymynyń tóraǵasy Talǵat Rysqulbekti ortaǵa saldy. Rysqulbek ákimdik ókiliniń "Bul jıyndaryńyz jańa qabyldanǵan beıbit jıyndar" týraly zańǵa qaıshy. Tarańyzdar!" degen sózin qoldap, jınalǵan jurtty mıtıńige kelesi joly shyǵýǵa shaqyrdy.

"Myna ákimshilik ruqsat beremiz dep jatyr ǵoı. Beretin bolsa, búgin ótinish bereıik te, kelesi joly shyǵaıyq. Meniń baýyrym Qaırat qurban bolǵan. Sondyqtan qazir tarqaıyq, biraq kelesi jolǵa zańdy túrde keleıik" dedi ol.

Al Mamaı bastaǵan top ózderi josparlaǵan mıtıńini keıinge qaldyrmaıtyndaryn aıtyp, jınalǵandardy taraýǵa shaqyrǵan Rysqulbekti "arandatýshy" dep atady.

Qasyna bir top adam ertken Rysqulbek "janynda jıyrma jigit baryn" aıtyp, "tóbeles kerek pe, tóbelesemiz" dedi. Al onyń buzaqylyqqa shaqyrǵan bul sózderine polısıa qyzmetkerleri men ákimdik ókilderi estip tursa da, eshqandaı ýáj aıtqan joq.

Rysqulbekten bólek, bıliktegi "Nur Otan" partıasynyń ókilderi de Mamaı bastaǵan topty birneshe ret dıalogqa shaqyrdy. Bılik partıasyn ókilderi jınalǵandardy "Nur Otan halyqtyń barlyq máselesin zańdy sheship beredi" degenge sendirýge tarysyp baqty, al narazy top "Nur Otannyń artynda eshqandaı halyq joq. Mıllıondaǵan múshesi bolsa da, bul partıany tek kúshtik qurylymdar ustap tur" degen ýáj aıtty. 

Shamamen bes saǵatqa jýyq bir-birimen taıtalasqan qos tarap – bılik ókilderi men narazy top dıalogqa kele almady. Sol mańdaǵy bılik ókilderi men kúshtik qurylymdar narazylardy tartýǵa tyrysty, biraq jappaı ustap áketken joq. Osylaısha, túski saǵat tórtke qaraı bul mańdaǵy narazylyq jıyny da tarqady. 

Opozısıa belsendileri, onyń ishinde Janbolat Mamaı "6 maýsym kúni mıtıń ótkizemiz" degen bastamany bir aıdan buryn kótere bastaǵan. Bastapqyda onyń bastamasyn synap, "Mamaı shaqyrǵan mıtıńige barmaımyz" dep málimdegen Muhtar Áblázov ta keıin óz jaqtastaryn dál osy 6 maýsym kúni bılikke qarsy narazylyqqa shyǵýǵa shaqyrǵan. 

Qazaqstannyń bas prokýratýrasy opozısıalyq kúshter shaqyrǵan bul mıtıńilerdiń "zańsyz" ekenin aıtyp, halyqty alańǵa barmaýǵa, narazylyqqa shyqpaýǵa úndegen.