İİ dúnıejúzilik soǵysta mergendigimen tanylǵan Ybyraıym Súleımenovke "Halyq Qaharmany" ataǵy berilýi kerek. Bul týraly senator Muhtar Qul-Muhammed "Óshpes erlik" atty maqalasynda jazdy.

Qańtar aıynyń sońynda respýblıkalyq "Egemen Qazaqstan" gazetine "Óshpes erlik" atty maqala jarıalandy. Avtory – memleket qaıratkeri, senator Muhtar Qul-Muhammed. Osy materıalda İİ dúnıejúzilik soǵysta mergendigimen tanylyp, jaýdyń 289 jaýyngerin jaıratqan dańqty snaıper Ybyraıym Súleımenovke "Halyq Qaharmany" ataǵyn berý máselesi kóterilgen eken.

Maqalada batyr babamyzdyń maıdan dalasyndaǵy erlikteri jipke tizgendeı bastan-aıaq baıandalǵan. Úsh birdeı iri shaıqasqa qatysqany, Velıkıe Lýkı qalasyn azat etý joryǵyndaǵy qaısarlyǵy, qaı kezde qandaı marapatqa usynylǵany týraly derekter oqyrmanǵa naqty qujattarmen birge usynylǵan. Avtor barlyq málimetti Reseı Federasıasy Qorǵanys mınıstrliginiń Ortalyq muraǵatynan aldyrǵanyn da aıta ketken.

Negizi Ybyraıym Súleımenov kózi tirisinde-aq, ıaǵnı 1943 jyldyń 9 shildesinde Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyna usynylǵan. Marapat qujatyna úshinshi ekpindi armıanyń qolbasshysy, general-leıtenant K.N.Galıskıı, armıa Áskerı keńesiniń múshesi, general-maıor A.I.Lıtvınov jáne armıanyń shtab bastyǵy, general-maıor F.Ia.Zýev qol qoıǵan. Biraq onyń ornyna deńgeıi bir dárejege tómen Lenın ordeni beriledi.

Onyń ózinde tıisti jarlyq dańqty mergen erlikpen qaza tapqannan keıin birneshe aıdan soń, ıaǵnı 1944 jyly maýsym aıynda shyqqan. Al Ybyraıym Súleımenov 1943 jyly 15 qazanda Izocha stansasyn azat etý úshin bolǵan urysta qaza bolǵan edi. Sol shaıqasta qazaqtyń qaısar qyzy, Keńes Odaǵynyń Batyry Mánshúk Mámetova da erlikpen kóz jumǵany maqalada aıtylǵan.

Osy rette qazir sol kezdegi olqylyqtardyń ornyn toltyryp, tarıhı ádilettilik ornatýǵa tolyq múmkindigimiz bar ekenin aıta ketkimiz keledi. Sol sebepti, Ybyraıym Súleımenovke "Halyq Qaharmany" ataǵyn berý óte oryndy dep esepteımiz. Óıtkeni Otan úshin otqa túsken erjúrek, batyr babalarymyzdyń rýhyna taǵzym etý – perzenttik boryshymyz.

Kezinde Altyn Juldyz esimi ańyzǵa aınalǵan batyr Baýyrjan Momyshulyna, Reıhstagqa Jeńis týyn qadaǵan Raqymjan Qoshqarbaevqa, dańqty partızan Qasym Qaısenovke de buıyrmaǵany belgili. Muhtar Qul-Muhammed osy jaıtqa toqtala kele: "Mundaı ádiletsizdikke ár qazaqtyń ishi qazandaı qaınaǵanymen, ol zamanda aqyryp teńdik suraıtyn múmkindigi bolmady. Ádildik Qazaqstan basshylyǵyna N.Á.Nazarbaev kelgen soń ǵana ornyǵa bastady. Ol óziniń zor bedelin sala júrip, 1990 jyly Baýyrjan Momyshulyna Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyn áperdi. Kóp uzamaı qolymyz táýelsizdikke jetti. Eliniń eki tizgin, bir shylbyryn erkin ustaǵan elbasy áýeli Reıhstagqa Jeńis týyn birinshi bolyp tikken Rahymjan Qoshqarbaevqa "Halyq qaharmany" ataǵyn berip, keıin partızan jazýshy Qasym Qaısenovtiń keń keýdesine Batyr Juldyzyn óz qolymen taǵyp, bar qazaqtyń rýhyn asqaqtatty", – deıdi.

Sonymen qatar maqalada nanaı halqynyń mergen uly, bir ózi 237 nemisti atyp túsirgen Maksım Passardyń erligi bar bolǵany "Qyzyl Tý" ordenimen marapattalǵany aıtylǵan. Degenmen, nanaı jurtynyń ádildik izdep, úzdiksiz suraý salýynyń nátıjesinde Reseı prezıdenti V.Pýtınniń 2010 jylǵy 16 aqpandaǵy jarlyǵymen M.Passarǵa "Reseı batyry" ataǵy berilgen.

Osyǵan qarap otyryp, biz de bir ózi 289 jaýdy jer jastandyrǵan Ybyraıym Súleımenovke táýelsiz Qazaqstannyń eń joǵary nagradasy "Halyq Qaharmany" ataǵy beriledi dep senemiz.

Batyr halyqpyz, dep kúpsingende, kúpimizge syımaı ketemiz. Sony is júzinde de kórsete bilgenimiz jón. Sondyqtan maqalada aıtylǵan qorytyndy oıǵa tolyq qosylamyz. Ol jerde bylaı delingen:

"Osydan eki jyldaı ýaqyt buryn elimizdegi joǵarǵy bılik aýysty. Q.K.Toqaev búkilhalyqtyq saılaýda el prezıdenti bolyp saılandy. Qasym-Jomart Kemeluly "Sabaqtastyq. Ádildik. Órleý" degen ár qazaqtyń júregine jaqyn urandarmen Qazaq elin jańa bıikterge bastady. Ózi de jeńimpaz áke, maıdanger jazýshynyń uly qolyndaǵy bıliktiń pármenimen esimderi árdaıym el júreginiń tórinen oryn alǵan joǵarydaǵy qaharmandar qataryna óshpes erlik jasap, ólmes dańqqa bólengen Ybyraıym Súleımenovti qosar bolsa, ata dástúriniń tamasha sabaqtastyǵy jarasymdy jalǵasyn taýyp, el ańsaǵan ádildik saltanat qurar edi. Bul táýelsizdigimizdi kóziniń qarashyǵyndaı qorǵaýǵa umtylǵan jas urpaqty jańasha órleýge bastar edi".

Jámılá Saqtaǵan