Búgin Almatyda Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy alańda Demokratıalyq partıa bastamashyl toby jaqtastarynyń Qazaqstanda Qytaı zaýyttarynyń salynýyna qarsy ruhsat etilgen mıtıńi ótti. Qamshy tilshisi alańǵa shyqqan keı belsendiler men qarapaıym azamattardy sózge tartyp kórdi.
Arýjan Dúısebaeva, Demokratıalyq partıa bastamashyl tobynyń belsendisi:
Búgingi mıtıńtiń "ruqsat etilgenin" kózboıaýshylyq dep aıtýǵa bolady. Sebebi zań boıynsha ruqsat bergen. Degenmen bir kún qalǵan kezde Bekshın mıtıń ótkizilmeýge tıis dep hat joldady. Biraq halyq oǵan qaramaı alańǵa shyqty.
Bılik joldardy jaýyp tastaǵan. Kele jatqanymyzda bizdiń kózimizshe polıseıler "barýǵa bolmaıdy, mıtıń ótip jatqan joq" dep, birneshe adamdy mashınaǵa salyp alyp ketkenin óz kózimizben kórdik.
Munyń bári bıliktiń, Nazarbaev pen Toqaevtyń halyqtyń birigýinen ólerdeı qorqýy dep bilemin. Biz rasymen de táýelsiz elde ómir súrsek, adamnyń quqyǵyn olaı shektemeıtin edi. Al olar qoryqqandary sonsha, myna “qarabetterin”, “ıtterin” úrgizip qoıdy. Men olardy polısıa dep aıtqym kelmeıdi. Adamdardyń oıyn ashyq aıtýyna múmkindik bermeıdi. Júıe ábden irip-shirip bitti. Biraq ózgeris mindetti túrde bolady.
Bul mıtıńte tek kettlıng ádisi bolmady. Sóıleýge múmkindik bergenimen, ınternet baılanysyn úzip tastaǵan. Óıtkeni mıtıńke adamdar taǵy qosylyp ketýi múmkin dep qorqady. Kelgenderdiń ózin qaıtaryp jiberip jatyr.
Bizde mynadaı ustanym bar: zań boıynsha biz eskertýdi beremiz. Eskertýdi qabyldasyn, qabyldamasyn, ózderiniń tilinshe aıtqanda, “ruhsat bersin, bermesin”, bizge qyzyq emes. Ózimizdiń oıymyzdy aıtqymyz kele me, alańǵa shyǵamyz, eshkim shekteý qoıa almaıdy.
Basbaq Tórehan, mıtıń qatysýshysy:
Burynnan beri mıtıń ótkiziletin bolsa, joldy jaýyp tastaıdy, ınternet baılanysyn úzedi. Bul – bılik halyqty qoldamaıdy, oıyn bildirgenin qalamaıdy, qorqady degen sóz. Bıliktiń eshqandaı isin qoldamaımyn. Qytaıdy kirgizip jatqany, azyq-túliktiń qymbattaýy, jumystyń joqtyǵy múldem durys emes. Bılikten eshqandaı kómek joq.
Maqsat Tolyqbaı, mıtıń qatysýshysy:
Qytaı ekspansıasyna, jerdiń satylýyna qarsymyn. Men mıtıńke erikkennen kelmedim. Arym, taǵdyrym, bolashaǵym úshin keldim. Ákimshilik ruhsat bergen soń keldim. Elim, jerim degen er jigitter bolsa, mıtıńke shyǵady ǵoı. Qorqaq bolmaý kerek.
Áset Muqyshev, mıtıń qatysýshysy:
Bılik qarańǵy, oqymaǵan adamnyń áreketin istep otyr. Internet baılanysyn qazir óshirgenimen, osy jerde aıtylǵandar báribir halyqqa jetedi. Men astanadan osy mıtıń úshin kelip turmyn. Ol jaqta bulaı shyǵarmaı jatyr. Halyq qalaı jınalady, solaı "jaýyp" tastaıdy.
Men jerimdi Qytaıǵa berip qoıǵym kelmeıdi. Balalarymdy olarǵa qul etkim kelmeıdi. Jasym 54-ke kelse de, kúresýge daıynmyn. Jerimizdi Qytaıǵa satyp jiberse, qańǵyp ketemiz. Ózimiz 18 mln ǵana halyqpyz. Bárimiz úıde jatyp alsaq, el bolashaǵy úshin kim shyǵady?!
Leıla Murathanova, mıtıń qatysýshysy:
Men Aqtóbe qalasynan kelip turmyn. Balalarym úshin janym ashıdy. 3 qyzym bar, 10 jyldan keıin olardy qytaıǵa turmysqa bergim kelmeıdi. Ulymnyń olardyń zaýytynda jumys istegenin qalamaımyn.
Úkimet halyqty qorqytyp tastaǵan. Myna mıtıńten baıqap otyrmyn, bizdiń múddemizdi, zańymyzdy qorǵaıtyn azamattar osy jerge kelip otyr. Al jan-jaǵymyz tolǵan polısıa qyzmetkerleri. Biz soǵysýǵa kelgen joqpyz ǵoı. Nelikten bulaı bolyp jatqanyn túsinbedim. Qazaq halqyna janym ashıdy. Nelikten men bul elden ketýim kerek? Men bolashaqta balalarymnyń osy eldi bilim alǵanyn, jumys istegenin qalaımyn.
Aınabaı Mádı, "Aral teńizi – Turan oıpaty" qoǵamdyq birlestiginiń múshesi:
Qytaıdyń 56 zaýytyn Qazaqstanǵa salǵaly jatyr. Qyzylorda oblysynyń ekologıalyq epısentri Aral qalasyna kálsılengen soda zaýytyn ornalastyryp qoıdy. Jumysyn áli bastamady. Bul zaýyt Pavlodar qalasynan kóshirilgen degen sybys bar. Ne sebepti mundaı zalaly zor zaýytty ekologıalyq aımaq – Aralǵa alyp keldi?! Búgingi mıtıńke týǵan jerimniń osyndaı máselesin aıtý úshin keldim.
