Múmkindigi shekteýli balalar úshin mektepter men balabaqshalarda tıisti jaǵdaı jasaý, kámeletke tolmaǵandardy býllıngten qorǵaý, sýısıdtiń aldyn alý jáne saılaýaldy ýádelerdi oryndaý. Jol kartasyn iske asyrý aıasyndaǵy osy jáne ózge de ózekti máseleler «Nur Otan»-nyń Otbasy, áıelder jáne balalar quqyǵyn qorǵaý máseleleri jónindegi respýblıkalyq qoǵamdyq keńesiniń otyrysynda talqylandy, dep habarlady partıanyń baspasóz qyzmeti. 

Elde erekshe bilim berilýine qajettiligi bar 160 myńǵa jýyq kámeletke tolmaǵan bala bar, onyń 108 myńy – qalalarda, 53 myńy – aýyldarda. Bilim jáne ǵylym vıse-mınıstri Sholpan Karınovanyń aıtýynsha, osyndaı balalarǵa elimizdegi balabaqshalardyń 60,8%-ynda jáne mektepterdiń 79,4%-ynda jaǵdaı jasalǵan. 348 ınklúzıany qoldaý kabınetteri jumys isteıdi, erekshe balalarmen jumys isteý úshin 36 myńnan astam pedagog biliktilik arttyrýdan ótken. 

Alaıda Keńes tóraǵasy, májilis depýtaty Dınara Zakıeva atap ótkendeı, bilim berý mekemesinde ınklúzıany qoldaý kabınetin ashqanmen, ol jerde balalarǵa qanshalyqty jaǵdaı jasalyp, kedergisiz orta qurylǵandyǵyna eshkim nazar aýdarmaıdy.

– Biz osy jyly ınklúzıa jaǵdaılary jasaldy dep Bilim mınıstrligi usynǵan mekemelerdiń tizimin zerttedik. Onda erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalar birneshe jyldan beri bilim alyp kele jatqan mektepter men kolejder kórsetilgen. Sonymen qatar, olarda bıyl eshqandaı pedagogtardy qosymsha oqytý jáne olardyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn jaqsartý jumystary júrgizilmegen. Ekinshiden, arnaıy kabınetter buryn ashylǵan nemese endi ashylyp jatqan mektepterde kedergisiz orta jasalmaıdy. Mysaly, erekshe bilim berý qajettilikteri bar 77 bala oqıtyn elordalyq mektepte lıft joq, arbadaǵy balalardy bir qabattan ekinshisine kóterip aparýǵa týra keledi. Úshinshiden, tizimde tek 1-4 synyp aralyǵyndaǵy balalardy qamtıtyn ınklúzıany qoldaý synyptary jumys isteıtin mektepter kórsetilgen. 11-synypqa deıingi balalardy oqytý úshin kadrlar daıarlaý qamtamasyz etilmegen, – dedi Dınara Zakıeva.

Búginde balalar sýısıdi máselesi de óte ótkir bolyp tur. İshki ister vıse-mınıstri Qaırat Súntaevtyń aıtýynsha, osy jyldyń 5 aıynda kámeletke tolmaǵandar arasynda 84 ózin-ózi óltirý jáne 164 soǵan áreket jasaý faktisi tirkelgen. 

– Negizinen mundaı faktiler tolyq emes jáne áleýmettik jaǵdaıy tómen otbasylarda tirkeledi. Sondaı-aq, týyndaǵan janjaldar, balalarǵa qatysty zorlyq-zombylyq kesirinen de oryn alady. Bul jaǵdaıǵa vırtýaldy keńistiktiń áserin bólek qarastyrǵan jón. Mınıstrlik Internettiń qazaqstandyq segmentine turaqty túrde monıtorıń júrgizedi. Bıyl zorlyq-zombylyqty nasıhattaǵany úshin 5 myńnan astam, al byltyr 10 myńnan astam sheteldik ınternet-resýrs buǵattaldy, – dep atap ótti Qaırat Súntaev.

Balalar arasynda sýısıdti boldyrmaý maqsatynda aldyn alýdyń biryńǵaı ádistemesin engizgen jón. Ol úshin ómirlik qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan kámeletke tolmaǵandar men olardyń otbasylary ýaqtyly kómek alýy kerek deıdi Keńes músheleri. Olardyń pikirinshe, kámeletke tolmaǵandardyń isteri jónindegi komısıalardyń jumysyn kúsheıtý qajet.

– Komısıalar ózderiniń dármensizdigin kórsetip otyr. Olardyń jumysy kóp jaǵdaıda formaldy túrde atqarylady. Biz birde-bir komısıanyń otbasyna kómek josparynyń oryndalýyn naqty baqylaǵanyn kórmedik, al onyń artynda búkil otbasy men balanyń taǵdyry tur. Budan basqa, kadrlar jetispeýshiligi máselesi de ózekti. Otbasy men balalarǵa kómek kórsetý ınfraqurylymyn jasaýdyń mańyzy zor. Oǵan ótken jyly 45 myń otbasyna kómek kórsetken 2 324 jedel áreket etý tobynyń, sondaı-aq «Nur Otan»-nyń Jol kartasy aıasynda qurylǵan «111» qyzmetiniń jumysy mysal bola alady. Sondaı-aq, bes jyl ishinde ár qala men aýdanda 234 ortalyq ashylady, – dedi Dınara Zakıeva.

Onyń aıtýynsha, endi otbasy isteri basqarmasyn qurý qajet. Osyǵan baılanysty keńes óńirlerge osy jumystyń barlyǵyn úılestiretin, otbasylarǵa júıeli kómek kórsetý, otbasy ınstıtýtyn nyǵaıtý jáne, tıisinshe, balanyń ál-aýqatyn qamtamasyz etý úshin ózara is-qımyl jasaıtyn basqarma qurý boıynsha jumys isteýdi surady.

Óz kezeginde Keńes múshesi, Májilis depýtaty Álıa Ábsemetova Bilim mınıstrligi elimizdegi balalardyń quqyqtaryn qorǵaý jónindegi ýákiletti organ retinde tanystyrylymdardan, semınarlar men zertteýlerden naqty is-qımyldarǵa kóshý qajettigin atap ótti.

– Biz «BALA QORǴAU» aksıasy men chaty týraly BǴM-niń birdeı baıandamalaryn osymen ekinshi jyl qatarynan estip kelemiz. Mınıstrlik qabyldanyp jatqan sharalar týraly málimdeı kele, óz Jol kartasyn iske asyryp jatqany týraly aıtady, biraq onda da júıeli sharalar kórsetilmegen, – dep atap ótti ol.

Otyrys qorytyndysy boıynsha keńes músheleri atqarýshy organdarǵa birqatar usynymdar jasady. Atap aıtqanda, qorǵanshylyq jáne qamqorshylyq kadrlarynyń sanyn arttyrý, ınklúzıvti bilim berý sapasy men kólemine monıtorıń júrgizý, mektepterdegi psıhologtar sanyn arttyrý, «Sanaly ata-ana» kýrstaryn qurý jáne t. b. 

Sonymen qatar, Otbasy, áıelder jáne balalardyń quqyqtaryn qorǵaý máseleleri jónindegi óńirlik keńester bilim berý mekemelerine, otbasyn qoldaý, Otbasylyq janjaldardy sheshý jáne balalary bar áıelderge ýaqytsha turý ortalyqtaryna tekserý júrgizýi qajet.