Kezinde qazaqtyń Syrtqy ister mınıstrliginde jumys istegen, vıza berý men sheteldik azamattardyń kelýi máselesin kásibı deńgeıde biletin eks-dıplomat Qazbek Beısebaev birazdan beri dabyl qaǵyp keledi:

Qazaqstan álemniń kóptegen damyǵan elderi úshin óz tarapynan birjaqty vızasyz rejım engizip qoıǵan. Eýropa elderi, AQSH, Kanada, Saýd Arabıasy, Kýveıt, Sıngapýr syndy elderdiń azamattary úshin. Óıtkeni ondaı damyǵan, halqynyń turmysy joǵary, erkin elder Qazaqstan úshin eshqandaı zańsyz mıgrasıa qaýipin tóndirmeıdi. Bul elge bıznes tartyp, týrızmdi damytý maqsatynda jasalǵan shara ekeni túsinikti.

Al damýy bizden de artta qalǵan, aýyr ekonomıkalyq problemalary bar, halqy kedeı elder árıne, Qazaqstan úshin zańsyz mıgrasıa qaýipin, odan týyndaıtyn kóptegen jaısyzdyqtar tóndiredi.

Deni durys kez-kelgen memleket ózin zańsyz kelimsekterden qorǵaýy tıis.

Afrıkadaǵy ash-jalańash elderdiń azamattary Qazaqstannyń konsýldyq bólimderinen jappaı týrısik vıza surap jatyr. Al bizdiń elshilikterdiń qyzmetkerleri suraǵan vızalaryn op-ońaı berip jatyr. Sońǵy jyldary Qazaqstanda Afrıkadan kelgen týrıserdiń qaptap ketkenin basqasha túsindirý qıyn.

Zań boıynsha, Qazaqstanǵa vızamen kelgen sheteldikterdiń bári vıza merzimi ótkennen soń Qazaqstannan ketýi kerek. Biraq Qazaqstanda júrgen afrıkalyq týrıser eshqaıda ketpeı, osynda qaldy. Ótkende BAQ-ta Afrıkadan zańsyz kelgen azamattardyń ustalǵany týraly aqparat tarady.

Naqty jaǵdaıǵa kelsek, Almatyǵa Afrıka elderinen jappaı týrıser keldi. Olardyń bir toby qalaı ekeni belgisiz, kelýin zańdastyryp alyp, jumys taýyp alǵan. Taǵy birazy Qazaqstannan ketip, Reseı asqan bolýy múmkin, óıtkeni afrıkalyqtardyń kóbiniń túpki maqsaty Eýropa. Azıa men Afrıka elderiniń mıgranttary orys pen fın shekarasynda topyrlaǵany týraly aqparat taraǵan. Olar Qazaqstan men Reseı shekarasynan qalaı ótti degen suraq týyndaıdy.

Endeshe, Qazaqstanda bireýler zańsyz mıgranttardy týrıs dep elge kirgizýmen aınalysady. Týrısik vıza berý isine memlekettik organdardyń qatysy bar. Olar muny belgili bir maqsatpen istep otyr. Ýaqyt óte alystaǵy elderden kelgen sheteldikterdiń kóbeıýi Qazaqstanda áleýmettik shıelenis týdyrady. Tıisti organdardyń osyny nege oılamaıtyny taǵy bir suraq.

– Biz Qazaqstanǵa zańdy keletinderge esh qarsy emespiz. Biraq dál osy Afrıka elderinen kelgen qonaqtar nege kózge shyqqan súıeldeı kórinedi? Óıtkeni olar tym bólek, azıa men eýropalyq bizdiń násildiń janynda olar alabóten.

Qonaq degen shaıyn iship, qaıtyp ketýi kerek. Vızalyq rejım degen sol. Qonaqty shaqyrýǵa bolady, qonaqtap bolǵan soń ol ketedi. Qazaqstanda týrıs bolǵysy kele qalǵandar sanynyń kúrt kóbeıgeni alańdaıtyn jaǵdaı. Túri de, jaǵdaıy da týrıske kelmeıtinderdi úıimizge kirgizip jatyrmyz. Olar kelip alyp, osynda qalaıyq, endi ketpeımiz dedi. Bul bizdiń vızaǵa jaýapty tulǵalarymyzdyń ult qaýipsizdigine jasaǵan qastandyǵy. Olardy endi ne isteımiz? Bul dabyl qaǵatyn jaǵdaı, bizge birdeńe qylý kerek, – deıdi ol.