Sońǵy jyldary Qazaqstan azamattardy tabıǵat pen qorshaǵan ortaǵa qamqorlyq jasaýda biriktiretin ekologıalyq patrıotızm ıdeıasyn belsendi túrde nasıhattaýda. Osyndaı bastamalardyń jarqyn mysaldarynyń biri "Taza Qazaqstan" ("Taza Qazaqstan") respýblıkalyq aksıasy bolyp tabylady, ol ekologıalyq problemalardy sheshý úshin qozǵaýshy kúshke aınalyp qana qoımaı, halyq arasynda birlik pen jaýapkershilik sezimderiniń ósýin yntalandyrdy, dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparattyq agenttigi.

Qazaqstandaǵy ekologıalyq jaǵdaı: syn-tegeýrinder men perspektıvalar

Qazaqstan Tán-SHan men Altaıdyń keremet taýlarynan bastap sheksiz dala men shólderge deıingi erekshe tabıǵı sulýlyqqa jáne Landshafttardyń alýan túrliligine ıe. Alaıda, ondaǵan jyldar boıy respýblıka eleýli ekologıalyq syn-qaterlerge tap boldy. Shóleıttený, aýa men sýdyń lastanýy, baqylaýsyz ormandardy kesý, ónerkásip qaldyqtary men qoqystar sıaqty belgili máseleler eldiń ekologıalyq qaýipsizdigine qaýip tóndiredi.

Aral teńizindegi jaǵdaı, álemdegi eń úlken ishki kólderdiń biri adam qyzmetiniń nátıjesinde is júzinde joǵalyp ketken kezde, osy ekologıalyq syn-qaterlerdiń sımvolyna aınaldy. Mundaı problemalar halyq pen memlekettiń belsendi qatysýynsyz ekojúıelerdi qalpyna keltirý jáne saqtaý kúrdeli mindetke aınalatynyn kórsetti.

"Taza Qazaqstan" - eko-patrıotızmniń sımvoly retinde jalpyulttyq aksıa

2019 jyly iske qosylǵan "Birge - Taza Qazaqstan" respýblıkalyq aksıasy qorshaǵan ortanyń tazalyǵy men el ekologıasyn qoldaý úshin kúreste mańyzdy qadam boldy. Bastama azamattardy, memlekettik jáne jeke uıymdardy aýmaqtardy tazalaýǵa, sý aıdyndaryn tazartýǵa, polıgondardy joıýǵa jáne ekologıalyq habardarlyqty arttyrýǵa belsendi tartýǵa baǵyttalǵan.

Aksıanyń alǵashqy kúnderinen bastap ol kópshiliktiń kóńilinen shyqty. Birneshe jyl ishinde oǵan búkil el boıynsha 650 myńnan astam adam qatysty. Resmı málimetterge sáıkes, tek 2021 jyly aksıaǵa 1,2 mıllıonnan astam adam qosyldy. 2024 jyly "Taza Qazaqstan" ekologıalyq aksıasy aıasynda birneshe mıllıon tonna qaldyqtar jınalyp, kádege jaratyldy, myńdaǵan gektar jerler men ondaǵan ózender tazartyldy.

Aksıa sonymen qatar halyqtyń ekologıalyq saýattylyǵyn arttyrýǵa baǵyttalǵan bilim berý jáne aqparattyq is-sharalardy qamtıdy. Mańyzdysy, ol tek memlekettik deńgeıde ǵana emes, sonymen qatar jergilikti qaýymdastyqtar, kásiporyndar men eriktiler tarapynan qoldaý tabady, bul azamattardyń jalpyulttyq maqsatqa qatysý sezimin kúsheıtedi.

Eko-patrıotızm jáne onyń ult birligindegi róli

Eko-patrıotızm-týǵan jerdi súıý men qurmetteýge jáne ony qorǵaýǵa degen umtylysqa negizdelgen patrıotızmge jańa kózqaras. Bul azamattardyń tabıǵı baılyqty saqtaý úshin bolashaq urpaq aldyndaǵy jaýapkershiligin túsinýdi qamtıdy. Osy turǵyda "Taza Qazaqstan" aksıasy dál osyndaı sananyń damýyna yqpal etedi, óıtkeni mundaı is-sharalarǵa qatysý ekologıalyq sanany ǵana emes, sonymen birge birlik sezimin de nyǵaıtady.

Aýmaqtardy tazartý jáne sý aıdyndaryn tazartý boıynsha jappaı aksıalar ortaq maqsatqa jetý úshin birlesip jumys isteýdiń mańyzdylyǵyn bildiredi. Mundaı sátterde áleýmettik, jas jáne kásibı aıyrmashylyqtar bulyńǵyr bolady jáne barlyq qatysýshylar tabıǵatty qorǵaý mindetine teń bolady. Dál osy birlesken is-qımyl arqyly qoǵamnyń birigýi eko-patrıotızmdi ulttyq biregeılikti qalyptastyrýdyń mańyzdy bóligine aınaldyrady.

"Taza Qazaqstan" aksıasy árbir qazaqstandyqqa óziniń mańyzdylyǵyn jáne eldiń damýyna qosqan úlesin sezinýge múmkindik beredi. Adamdar ózderiniń kúsh — jigeriniń nátıjelerin — tazartylǵan ózen jaǵalaýlaryn, jınalǵan qoqystardy jáne taza saıabaqtardy kórgende, bul óz eline qanaǵattaný men maqtanysh sezimin týdyrady. Tabıǵat aldyndaǵy jaýapkershilik-árbir azamattyń paryzy.

Eko-patrıotızm ár adamnyń qorshaǵan ortany qorǵaýǵa belsendi qatysýyn boljaıdy. Qazaqstannyń tabıǵı resýrstary-bul bir urpaqtyń ǵana emes, elimizdiń bolashaq azamattary úshin de mura. Bul faktini bilý jaýapkershilik sezimin týdyrady, bul óz kezeginde ekologıalyq bastamalarǵa qatysýdy yntalandyrady.

Munda ekologıalyq mádenıetti erte jastan tárbıeleý mańyzdy ról atqarady. Mektep baǵdarlamalaryna ekologıa sabaqtaryn engizý jáne balalardyń tabıǵatqa degen súıispenshiligin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan is-sharalar ótkizý osy baǵyttaǵy mańyzdy qadamdar bolyp tabylady. "Taza Qazaqstan" aksıasy qorshaǵan ortaǵa qamqorlyq jasaýdyń mańyzdylyǵyn is júzinde kórsete otyryp, osyndaı bastamalardy tanymal etýge yqpal etedi.

Qazaqstandaǵy tabysty ekologıalyq bastamalardyń mysaldary

"Taza Qazaqstan" aksıasynan basqa, elimizde ekologıalyq jaǵdaıdy jaqsartýǵa baǵyttalǵan basqa da mańyzdy jobalar iske asyrylýda. Sonymen, shóleıttenýden zardap shekken aımaqtarda ormandardy qalpyna keltirý jáne aǵash otyrǵyzý baǵdarlamasy klımattyń ózgerýine qarsy kúreste mańyzdy qadam bolyp tabylady. 2022 jyly Qazaqstan prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev 2025 jylǵa qaraı 2 mıllıardtan astam aǵash otyrǵyzý josparyn jarıalady. Bul bıoártúrlilikti saqtaýǵa jáne eldegi aýa sapasyn jaqsartýǵa mańyzdy úles bolady.

Tabysty ekologıalyq bastamanyń taǵy bir mysaly-jańartylatyn energıa kózderin damytý baǵdarlamasy. Qazaqstan eldiń jalpy energıa teńgerimindegi "jasyl" energetıkanyń úlesin ulǵaıtý boıynsha belsendi jumys isteýde. Bul qorshaǵan ortaǵa teris áserdi azaıtyp qana qoımaı, eldiń ekonomıkalyq damýyna yqpal etedi.

Eko-patrıotızm Qazaqstan úshin biregeı tujyrymdama bolyp tabylmaıdy. Álemdik tájirıbe kórsetkendeı, mundaı bastamalar qoǵamdy biriktirýdiń jáne onyń tabıǵat aldyndaǵy jaýapkershiligin arttyrýdyń qýatty quraly bola alady. Mysal retinde Fınlándıany keltirýge bolady, munda tabıǵatty qorǵaý jónindegi qoǵamdyq bastamalar ejelden kele jatqan dástúrge ıe jáne ulttyq sanamen tyǵyz baılanysty.

Qazaqstan da tabysty halyqaralyq tájirıbe alýǵa umtylady. El jahandyq klımattyq kelisimder men bastamalarǵa belsendi qatysady. Mysaly, Qazaqstan Klımat jónindegi Parıj kelisiminiń qatysýshysy bolyp tabylady jáne jalpy ekologıalyq saıasattyń mańyzdy bóligi bolyp tabylatyn kómirqyshqyl gazy shyǵaryndylaryn azaıtýǵa baǵyttalǵan.

Eko-patrıotızmniń bolashaǵy

Qazaqstanda Eko-patrıotızm damýyn jalǵastyrýda. "Taza Qazaqstan" aksıasy jáne basqa da bastamalar tabıǵatqa qamqorlyq jasaý ulttyq biregeıliktiń mańyzdy bóligi bola alatynyn kórsetedi. Ekologıalyq jaýapkershilik ıdeıalaryn halyq arasynda nasıhattaýdy jalǵastyrý, jastar men jeke sektordy ekologıalyq jobalarǵa tartý mańyzdy.

Eko-patrıotızmdi tabysty damytý úshin buqaralyq aksıalar ǵana emes, sonymen qatar tabıǵı resýrstardy saqtaýǵa jáne eldiń turaqty damýyna baǵyttalǵan uzaq merzimdi Memlekettik baǵdarlamalar da qajet. Memlekettiń, bıznestiń jáne azamattardyń kúsh-jigerin biriktirý arqyly ǵana osy baǵytta aıtarlyqtaı nátıjelerge qol jetkizýge bolady.

Osylaısha, "Taza Qazaqstan" ekologıalyq aksıasyn iske asyrý Týǵan jerge degen súıispenshilik pen onyń bolashaǵyna qamqorlyq negizinde jatqan azamattyq jaýapkershiliktiń jańa nysanyn bildiredi. Qazaqstanda "Taza Qazaqstan" aksıasy júzdegen myń azamattardy tazalyq pen tabıǵatty qorǵaý ıdeıasyna biriktire otyryp, osyndaı ózgeristerdiń sımvolyna aınaldy. Bul jol ekologıalyq sanany ǵana emes, sonymen birge eldiń tabıǵı resýrstaryna jaýapkershilikpen qaraýdyń negizin qalaý arqyly ulttyq birlikti nyǵaıtady.