Qazaqstannyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýynda eńbek salasy erekshe oryn alady. Memleket júrgizip otyrǵan eńbek saıasaty halyqty turaqty jumyspen qamtýǵa, eńbek qaýipsizdigin qamtamasyz etýge, jumysshy mamandyqtarynyń mártebesin kóterýge jáne azamattardyń ómir sapasyn jaqsartýǵa baǵyttalǵan. Bul tek ekonomıkalyq emes, eldiń bolashaǵyna tikeleı áser etetin mańyzdy baǵyt.
Búginde «Eńbek adamy» uǵymy jańasha sıpat alyp keledi. Memleket eńbek adamyn dáripteýge, jumysshy mamandyqtaryn tanymal etýge naqty qadamdar jasap jatyr. 2025 jyl jumysshy mamandyqtary jyly retinde belgilendi. Bul bastama - jas urpaqty eńbeksúıgishtikke tárbıeleý, kásibı bilim alýǵa qyzyǵýshylyqty arttyrý jáne jumysshy kásipterine degen qurmetti kúsheıtý úshin qolǵa alyndy. Mundaı sharalar jastar arasynda eńbekke qurmetpen qaraýdy qalyptastyryp, bolashaq mamandyq tańdaýyna oń áser etedi.
Halyqty jumyspen qamtý - memlekettiń basty áleýmettik mindetteriniń biri. Osy baǵytta «Eńbek» baǵdarlamasy, jastar tájirıbesi, «Alǵashqy jumys orny», «Kúmis jas» sekildi jobalar sátti iske asyp jatyr. Bul bastamalar jastarǵa, zeınet jasyna jaqyndaǵan azamattarǵa jáne áleýmettik osal toptarǵa naqty qoldaý kórsetedi. Sonymen qatar, «Bastaý Bıznes» jáne «Jas kásipker» jobalary óz isin bastaǵysy keletin jandarǵa úlken múmkindik berip otyr. Olar kásibı daǵdylardy ıgerýge, bıznes-jospar qurýǵa jáne jeńildetilgen nesıe alýǵa jol ashady.
Kóshi-qon máselesi de eńbek salasynyń bir mańyzdy bóligi. İshki jáne syrtqy kóshi-qondy basqarý arqyly óńirler arasyndaǵy tepe-teńdikti saqtaý, jumys kúshi tapshy aımaqtardy qoldaý jáne zańdy eńbek sharttaryn qamtamasyz etý - kún tártibindegi ózekti máselelerdiń qatarynda. Bul baǵytta Soltústik óńirlerge ońtústikten jumys kúshi tartý jobasy iske asyp jatyr, sonyń nátıjesinde kóptegen otbasy jańa óńirge ornyǵyp, eńbekke aralasady.
Eńbek qaýipsizdigi salasyna da basymdyq berilip otyr. Kásiporyndarda qaýipsiz eńbek jaǵdaıyn jasap, jańa tehnologıa engizilip, eńbek ınspeksıasynyń jumysy kúsheıip keledi. Bul tek jumysshynyń densaýlyǵyn qorǵaý ǵana emes, jalpy eńbek ónimdiligin arttyrý jolyndaǵy mańyzdy qadam. Eńbekti qorǵaý salasynda jumys berýshiler men qyzmetkerlerdiń jaýapkershiligi artyp keledi.
Áleýmettik qamtamasyz etý baǵytynda «2029 jylǵa deıingi halyqtyń kirisin arttyrý baǵdarlamasy» qolǵa alyndy. Baǵdarlama halyq tabysyn ósirýge, eńbek ónimdiligin arttyrýǵa jáne ekonomıkalyq belsendilikti kóterýge jol ashady. Bul baǵdarlamanyń aıasynda eń tómengi jalaqy deńgeıi kóterildi, áleýmettik tólemder ındeksasıalandy, aýyldyq jerlerde jumyspen qamtý ortalyqtarynyń jumysy jandandy. Osyndaı keshendi sharalar qoǵamnyń barlyq tobyna oń áser etip jatyr.
Sondaı-aq, «Keleshek» biryńǵaı erikti jınaqtaý júıesiniń engizilýi - azamattarǵa óz bolashaǵyna jaýapkershilikpen qaraýǵa múmkindik beredi. Bul júıe erikti túrde zeınetaqy jınaǵyn qurýǵa baǵyttalǵan jáne bolashaqta qosymsha qarjylyq turaqtylyqty qamtamasyz etýge jol ashady. Memleket bul bastamany yntalandyrý úshin salyqtyq jeńildikter men qosymsha jarnalar qarastyrylyp jatyr. Júıeniń tıimdiligi halyqtyń qarjylyq saýatyna da oń áser etedi.
Kadr daıarlaýdyń jańa modeli de iske qosyldy. Budan bylaı kolejder men joǵary oqý oryndary eńbek naryǵynyń suranysyna saı mamandardy daıyndaıdy. Bul tásil jastardy naqty jumysqa baǵyttaıdy, jumyssyzdyq deńgeıin azaıtady jáne óndiris oryndaryn bilikti kadrlarmen qamtamasyz etedi. Endi oqytý júıesinde tájirıbege basymdyq berilip, kásiporyndarmen tyǵyz baılanys ornatylǵan. Jas mamandar oqýdy támamdaı sala naqty jumys ornyna ornalasýǵa múmkindik alady.
Qoryta aıtqanda, eńbek salasyndaǵy saıasat tek jumys tabýǵa emes, qoǵamda eńbekke qurmetti arttyrýǵa, ár azamattyń áleýetin ashýǵa baǵyttalǵan. Bul saıasat el damýynyń, turaqtylyq pen ósýdiń naqty tiregi. Eńbekke negizdelgen qoǵam berik ári ádiletti memleket qurýdyń basty alǵysharty. Árbir eńbek adamynyń eńbegi elenip, qorǵalýy memlekettiń basty baǵdaryna aınalyp otyr.
Móldir Túktibaı
