SERT (Ballada)

/uploads/thumbnail/20170708210332542_small.jpg

1

Úsh myń jyldyń tótep berip,

Shańdaǵyna, kárine,

Úısin jerin oraı aqqan

Bir jańylmaı kári İle,

Aınymasa jolynan -

Estiligi haqtan – dúr,

Jaǵasynda arda uldar,

Tulpar minip shapqan – dúr,

Bóri tekti oǵlandar,

Maǵan úlgi, maqtan – dúr.

Solar edi at jalyn,

Artyq kórgen taqtan da,

Bergen anty serti úshin,

Qara tas bop qatqan da,

Shamanızım salty dep,

Shejireshim aqtalma,

Baıandaıyn ańyzdy,

Bizge jetken kóneden,

Oǵan kári kún kýá,

Nuryn shashqan tóbeden.

 

2

 

Ózara araz eki aýyl,

Kúndizbenen túndeıin,

Úısin taýdyń jaılaǵan,

Teriskeıi,

Kúngeıin.

Kúngeıde jer býsanyp,

Kók shyqqanda tebindep,

Teriskeıdi muz qursap,

Jatady qar kebindep.

Eki bettiń eki eldiń,

Kóktemi de paryqty.

Enshilegen buıryqpen,

Kóleńkeni,

Jaryqty.

Sezim kónbes buǵaýǵa,

Talqan eter qamytty.

Bir oqıǵa júz berdi,

Dúrliktirgen halyqty.

Erkeletken el jurttyń,

Jerge tastap úmitin,

Kúngeı qyzy unatty,

Teriskeıdiń jigitin.

 

3

 

Terkiskeıge barǵan qyz,

Qarǵaldaǵyn tergeli.

Ondaı sezim keshpegen,

Bul ómirge kelgeli.

Sheginshektep artyna,

Júrmeı Attar jetekke,

Qurbysy da demigip,

Qalyp qoıdy etekte.

Qarǵaldaqqa jetti ózi,

Muz ústinde gúl ashqan.

Shekesimen qaraıdy,

Shoqy kókke ulasqan.

Úze berip bireýin,

Aqty tómen bıikten.

Elestedi anasy,

Arý úshin súıikti eń.

Jar boldy ma Jasaǵan,

Tiri qapty, senbedi esh,

Serýendep júrgendeı

Bult ústinde, jerde emes.

Jalǵyz emes – jup,

Kim ol?!

Degen: “Caǵan jan pıda!!!”

Qarǵaldaqtyń, boıynan,

Jupar ıisi ańqıma?

Aıyrma dep tiledi,

Ertegideı sol kúıden.

Qushaǵynda talyqsyp,

Boz jigittiń ton kıgen.

Óz-ózine kelgende,

Ala burtty, qymsyndy.

Únsiz alǵys ornyna,

Boıtumaryn usyndy.

Qarǵaldaq,

Shyń,

Boz jigit,

Oılaıtyny – bar túsi.

Teriskeıde júr eken,

Kóńiliniń jartysy.

 

4

 

Shymyrlaıdy ón boıy,

Teristikten jel esse,

Alyp ushqan jigittiń,

Sálem – demi emespe?!

...İzdep kelgen artynan,

Qarǵaldaq – gúl syıy bar.

Qushaq jaıyp qarsy aldy,

Jan ba arý buıyǵar?!

Kezdestirip qıýadan,

Qossada ózi jasaǵan.

Ańdydy izin eserler,

Suǵyn qadap tasadan.

Úkim kesip syrtynan,

Kórsetti jurt qaharyn.

Ózge janmen jalǵamaq,

Qyz endigi saparyn.

Jazalandy jigit te,

Shettetildi saıattan.

Bir jamandyq sezinip,

Aıyryldy taǵattan.

Alas uryp boz jigit,

Súıgenine tordaǵy.

Barymtashy, jansyzdan,

Úshbý sálem joldady:

«Baq juldyzym, kún-aıym –

Júregimdi jylytqan.

Janym pıda jolyńda,

Qaımyqpaımyn ulyqtan.

Kóńilińniń páktigin,

Oqyǵanmyn kózińnen.

Jalǵandaǵy tilegim,

Birge bolý ózińmen.

Kún shyqqansha tóbede

Kezdeseıik, jarysyp.

Baǵymyzdy baılaǵan,

Dúleı jurtpen alysyp.

Shyn ǵashyqpyn Aı kýá,

Júrgem joq jaı qumartyp.

Aıtqan sertte turmasam,

Tas bolǵanym myń artyq.

Bir bolaıyq máńgige,

Sen de janym, ant etkin.

Qaýyshýdy jazbasa,

Sum tirlikti tárki etkin?!».

Muń qajytqan Arýdyń,

Ketti kózi shubartyp,

Dedi ishinen jetbesem,

Tas bolǵanym myń artyq.

 

5

 

Aıdahardaı aqyrǵan,

Ab jylandaı shubalǵan.

Asaý ózen doldanyp,

Jolyn bógep tur aldan.

Qanatyna mingizer,

Joq samuryq-qara qus.

Jol toryǵan qabylan,

Shıe bóri talaǵysh.

Saılaýly tur bes qarý,

Arqan,quryq, shoqpar da.

Jer tarpıdy kermede,

Jeldeı júırik attar da.

Bul opasyz jalǵanda,

Ǵashyq baǵy janǵan ba?

Bir birine jetýge,

Taıaq tastam qalǵanda,

Kún aınadaı jarq etti,

Qaldy ekeýi armanda.

Saǵynyshtan úzilip,

Janaryna jas tolyp,

“Antqa adalmyn” – dedi de,

Qatty qara tas bolyp.

…Qýǵynshylar entikken,

Kórgenine sene almaı,

Qaldy tili baılanyp,

Qorqynyshyn jeńe almaı.

Qaraýytty túnerip,

Dúnıe qaıta, kún kúıip.

Shókimdeı qara bulttan,

Qyzyl tasqyn, sel quıyp...

“Tilemep ek eshqashan,

Mundaı aýyr jazany” -

Dep eńirep eki aýyl,

Táńirine nazaly.

Bildi artynan olardyń ,

Barǵanyn óz erkimen.

Shyn ǵashyqtar ekenin,

Dáleldegen sertimen.

 

6

 

Otyz ǵasyr bir-birin,

Tasa qylmaı kóz aldan.

Tóbede eki beıne tur,

Pendelikten tazarǵan.

Aldyn orap mastanǵan,

Kári kúnge kektenbeı,

Qozǵalmaǵan ornynan,

Muratyna jetkendeı.

Zaıǵy ómirden ońasha,

Joq dushpandar kúndeıtin.

Qandaı baqyt kórmegen,

Bir-biriniń muń keıpin.

Qalaı ǵana aıtarsyń,

“Tas”,

“ Qola” – dep júregin?!

Súıinbese Táńiri,

Eteme qabyl tilegin?!

Aılanǵandaı qara jer,

Aýytqymaı óz ósin.

Adaldyqtyń lazzatyn –

Hıkimetin sezesiń.

Súıý máni bolama,

Jaratsa eger muńsyzńyp?!

Tirshiliktiń sheshimi –

Barar jeri –

Únsizdik.

Shaqyrady múz shoqy,

Qarǵaldaǵyn terýge,

Ýaqyttan alqyǵan,

Ǵashyq kúıge enýge.

Arnasymen jyljıdy,

Asyp taspaı kári İle,

Mahabbatqa –

Ańyzǵa –

Kýámin dep bárine...

 

                    ESBOL ÚSENULY

 

Qatysty Maqalalar