اتىراۋدا قوعام بەلسەندىلەرى ماكس بوقايەۆ پەن تالعات اياننىڭ ءىسى بويىنشا سوت باستالاتىن كۇن جاقىنداپ كەلەدى. ءتورت اي بۇرىن يساتاي مەن ماحامبەت اتىنداعى الاڭعا قۇزىرلى ورگانداردىڭ رۇقساتىنسىز شىققان «بەلسەندىلەرگە» كوپە-كورىنەۋ جالعان اقپارات تاراتتى، الەۋمەتتىك جانە ۇلتتىق الاۋىزدىقتى قوزدىردى جانە زاڭسىز شەرۋ ۇيىمداستىردى دەگەن ايىپتار تاعىلۋدا. سوتقا دەيىنگى تەرگەۋدەن «ادىلدىك جولىنداعى كۇرەسكەرلەردىڭ» جەكە باسىنىڭ مۇددەسى ءۇشىن قوعامدىق پىكىردى بۇرمالاعانى بەلگىلى بولدى. جانە وسىدان ءبىر اي بۇرىن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە تاراتىلعان ت. تولەشوۆتىڭ وكىنىش حاتىنان كەيىن اتىراۋلىق ارانداتۋشىلاردىڭ ارتىندا كىم تۇرعانىن بىلدىك. تاعىلعان ايىپتار بويىنشا م. بوقايەۆ پەن ت. اياننىڭ  قىلمىستىق ارەكەتتەرى دالەلدەنسە، ءتيىستى قىلمىستىق جازاسىن الاتىنى حاق.

ارينە «بەلسەندىلەردى» قورعاۋشى تاراپتىڭ ءتاسىلى بەلگىلى. بىرىنشىدەن، ولار ايىپتالۋشىلارعا قوسىلىپ قىلمىستىق ىسكە «ساياسي» رەڭك بەرۋگە جانە سوتپەن پروسەسسۋالدىق ىمىراعا بارۋعا تىرىسادى. ەكىنشىدەن، ماكستىڭ ناۋقاستىلىعىن العا تارتىپ، جازانى جەڭىلدەتۋ جونىندە ءوتىنىش جاسايدى. مۇنداي تاكتيكانىڭ العاشقى قادامىن ولار جاساپ تا ۇلگەردى. الەۋمەتتىك جەلىلەردە ماكستىڭ سىرقاتىنىڭ ۋشىققانى تۋرالى اڭگىمەنى گۋلەتىپ جاتىر. اربىردەن سوڭ: «س گەپاتيتى» دەگەن دياگنوزبەن م. بوقايەۆتى تەرگەۋ اباقتىسىندا ۇزاق ۇستاۋعا بولمايدى» دەگەن پىكىرلەردى تاراتۋدا. وسىلايشا وزدەرىنشە «جاردەم قولىن» سوزعىسى كەلەدى. الايدا ولاردىڭ ۋاجىمەن قاتار، ماكستىڭ دەنساۋلىعىن تەكسەرگەن دارىگەرلەر كاسىبي جانە دالەلدى دايەكتەمە جاسادى.

دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگىنىڭ باس گەپاتولوگى، جوعارى ساناتتاعى گاستروەنتەرولوگ كۇلپاش قالياسقاروۆا ماكستىڭ سىرقاتىنا بايلانىستى «ناۋقاستىڭ دەرتى اسا اۋىر ەمەس» دەگەن تۇجىرىم ايتتى. «دارىگەرلەردىڭ بەرگەن قۇجاتىنا سايكەس، ول س گەپاتيتى جۇقتىرعىشىنان ەمدەلگەن. جۇقتىرعىش بويىنان تولىق جويىلماعانىمەن، ءبىراق ودان ەشقانداي ءقاۋىپ جوق. 7 قىركۇيەكتە وتكىزىلگەن زەرتتەۋدىڭ ناتيجەسىندە انىقتالعانداي، 3،6 كيلوپاسكال فيەۆروز-F0 ستادياسىنا سايكەس كەلەدى. دەمەك باۋىردىڭ جاعدايى جاقسى. ءقازىر ونىڭ ومىرىنە ەشقانداي دا ءقاۋىپ جوق»،- دەپ ءتۇسىندىردى ك. قالياسقاروۆا. ايتپاقشى اتىراۋ وبلىستىق اۋرۋحاناسىنىڭ جانىنداعى گەپاتولوگيالىق ورتالىقتىڭ مەڭگەرۋشىسى اعيبا الەنوۆا دا مۇنى راستاعان. «ناۋقاستىڭ ءحالى ورتاشا، تۇراقتى. بۇل دياگنوز ادام ولىمىنە اپارىپ سوقتىرمايدى. مەن ءاربىر ناۋقاسقا س گەپاتيتى سپيد، قۇرت نەمەسە ىسىك دەرتى ەمەس ەكەنىن، ونىڭ ەمدەلەتىنىن ءجيى ايتامىن. بوقايەۆتىكىندەي دياگنوزبەن اتىراۋ وبلىسىندا تىركەلگەن 1300 ادام بار. ونىڭ ىشىندە تۇرمەدە وتىرعان ادامدار دا كەزدەسەدى، ءبىراق ولاردىڭ ءولىمى تۋرالى دەرەك جوق»،- دەدى ا. الەنوۆا (بۇل تاقىرىپتىڭ تولىق ءماتىنىن «total.kz» سايتىنان وقي الاسىزدار). ال بۇل جەردە كىمگە سەنەسىزدەر، ونى وزدەرىڭىز بىلىڭىزدەر.

ايتپاقشى، ەل ءىشىن الاتايداي ءبۇلدىرىپ، مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋدى جوسپارلاعان شىمكەنتتىك وليگارح توقتار تولەشوۆتىڭ سوتىنا دا ەل قۇلاعى تۇرىك. «باس توڭكەرىسشىمەن» بىرگە ايىپتالۋشىلار قاتارىندا 25 ادام، سونىڭ ىشىندە بۇرىنعى جوعارى لاۋازىمدى شەنەۋنىكتەر، ءىرى كاسىپكەرلەر، قىلمىستىق ورتانىڭ بەلدى وكىلدەرى وتىر. ولاردىڭ بارلىعى «سىرا كورولىنە» ەلدەگى بيلىكتى كۇشپەن باسىپ الۋعا، قازاقستاندا ۆيسە-پرەزيدەنت لاۋازىمىن ەنگىزۋگە كومەكتەسكەن. 300 تومنان تۇراتىن قىلمىستىق ءىس بويىنشا ت. تولەشوۆكە 18 اۋىر جانە اسا اۋىر قىلمىستار، سونىڭ ىشىندە ادام ءولتىرۋ، ايۋاندىقپەن ازاپتاۋ، ادام ۇرلاۋ جانە ت.ب. قىلمىستار جاسادى دەگەن ايىپتار تاعىلۋدا. ارينە مۇنىڭ ءبارىن تىزبەلەپ جاتۋ ارتىق. ول اقپارات جۇرتقا جاقسى ءمالىم. مەنىڭ ايتپاعىم – «سىرا كورولىنىڭ» «جەر ميتينگىلەرىنە» تىكەلەي قاتىسۋىنىڭ بولۋى.

بۇل تۋرالى العاشقى اقپاراتتى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى تاراتتى. «ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىندە ت. تولەشوۆتىڭ مامىر ايىندا اتىراۋ، الماتى، قىزىلوردا، ورال قالالارىندا وتكەن جەر رەفورماسىنا قارسىلىق اكسيالارىن ۇيىمداستىرۋعا قارجىلاي قولداۋ جاساعانىن دالەلدەيتىن قۇجاتتار بار. قۇزىرلى ورگان ونىڭ ەلىمىزدىڭ باسقا وڭىرلەرىندەگى شەرۋلەردى ۇيىمداستىرۋعا قاتىسىنىڭ بار-جوعىن تەرگەۋدە»،-دەپ مالىمدەدى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە جاۋاپتى ورگانداعىلار. ولاردىڭ پايىمداۋىنشا، ت. تولەشوۆ قازاقستاننىڭ بارلىق اۋماعىندا تۇراقسىزدىق وشاقتارىن قۇرۋ ارقىلى بيلىككە ۇزىلدى-كەسىلدى تالاپ قويۋدى جانە ۆيسە-پرەزيدەنت لاۋازىمىن ەنگىزۋدى جوسپارلايدى. وسى ماقساتتا 2015 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا ت. ايانعا اتىراۋداعى «جەر ميتينگىلەرىن» ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن 100 000 اقش دوللارىن جىبەرەدى. اتىراۋلىق بەلسەندىلەر تولەشوۆتەن العان اقشاعا اتىراۋ، اقتوبە، قىزىلوردا جانە الماتى قالالارىنداعى قارسىلىق اكسيالارىن ۇيىمداستىرعان.

ايتارلىعى، ت. تولەشوۆتىڭ ءىسى قوعامنىڭ ەرەكشە نازارىن اۋدارسا دا، العاشقى اقپاراتقا كوپشىلىك سەنىمسىزدىك تانىتتى. ونى ءاجۋا ەتكەندەر دە تابىلدى. ءبىراق 7 قىركۇيەكتە الەۋمەتتىك جەلىلەردە جاريا بولعان ت. تولەشوۆتىڭ ادال كوڭىلىمەن جازعان وكىنىش حاتى كوپ كۇدىكتىڭ بۇلتىن سەيىلتتى. كەيىنىرەك ونىڭ ءسوزىنىڭ شىندىق ەكەنىن ءوزىنىڭ قورعاۋشىسى ەۆگەنيي ياروۆسكيي تولىق راستادى. ال سوت باستالعان كۇنى بارلىق ايىپتالۋشىلاردىڭ قورعاۋشىلارى سوتتىڭ بارىسى جايلى ەشقانداي اقپارات تاراتپاۋعا قولحات بەردى. مۇنداي جاعداي سوتقا دەگەن جۇرتتىڭ قىزىعۋشىلىعىن ودان ءارى ارتتىرا ءتۇستى. «سىرا كورولى ءىسىنىڭ» نەمەن تىناتىنىن دا ۋاقىت كورسەتەر. مەنى ويلاندىراتىنى... اتىراۋلىق بەلسەندىلەردىڭ سول ت. تولەشوۆتىڭ قولىنداعى قولشوقپارى بولعاندىعى عانا.

بالكىم 2015 جىلدان بەرى بيلىكتى باسىپ الۋدى جوسپارلاعان وليگارح اتىراۋدىڭ احۋالىن تەرەڭ زەرتتەگەن بولار. «جاپپاي تارتىپسىزدىكتەردى ەلدىڭ باتىسىنان باستاسام، باسقا وڭىرلەرگە تەز تارالادى» دەپ ويلاعان شىعار. الايدا «باس بۇلىكشى» ءوزىنىڭ كىناسىن مويىنداعانىمەن، ماكس پەن تالعات سۋدان اق، سۇتتەن تازا بولىپ كورىنۋدە. وسى جەردە ايتا كەتەرلىك جايتتىڭ ءبىرى، اتىراۋلىق بەلسەندىلەر زاڭسىز ەرەۋىلگە شىعۋعا تىيىم سالىنعانىن بىلە تۇرا جۇرتتى ارانداتقانى انىق. بۇعان دەيىن ءوزىن «ۇزدىك قۇقىق قورعاۋشى» رەتىندە كورسەتكىسى كەلىپ جۇرگەن ماكس بوقايەۆ وڭتايلى ءساتتى پايدالانۋعا ۇمتىلدى. پايداكۇنەمدىك مۇددەنى دىتتەگەن تالعات اياننىڭ نەنى كوزدەگەنى ءمالىم. «التىن كورسە پەرىشتە جولدان تايادى»، ت. تولەشوۆ ۇسىنعان 100 000 اقش دوللارى بەلسەندىلەردى لەزدە جالعان پاتريوتتارعا اينالدىردى. ارام اقشانىڭ بۋىنا ماستانعاندار حالىقتىڭ پاتريوتتىق سەزىمىن ادەيى ءوز باس پايداسىنا جاراتىپ، 21 مامىردا جاپپاي شەرۋگە شىعۋعا جۇرتتى ۇگىتتەدى. وسىلايشا، ولار قوعامدىق ءتارتىپتىڭ بۇزىلۋىنا ۇلكەن نۇقسان كەلتىرىپ قانا قويماي، ازاماتتاردىڭ، ۇيىمداردىڭ، ءبىر سوزبەن ايتقاندا قوعام مەن مەملەكەتتىڭ قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىنە زيان كەلتىردى. 

مەنىڭ ويىمشا، كەز-كەلگەن ادام ىستەگەن ءىسىن ءوز موينىمەن كوتەرۋى كەرەك. زاڭ الدىندا ءبارىمىز بىردەيمىز. ەستەرىڭىزدە بولسا، جەر رەفورمالارىنا وراي ەل دۇرلىككەن كەزدە ب ا ق ارقىلى زاڭسىز ەرەۋىل ۇيىمداستىرۋشىلار مەن بەلسەندىلەر زاڭ الدىندا قاتاڭ جاۋاپقا تارتىلاتىنى تۋرالى اقپارات تاراتىلدى. ونى ەستىمەگەن ادام جاۋاپكەرشىلىكتەن بوساتىلمايدى. بۇعان قوسا، اتىراۋلىق بەلسەندىلەردىڭ شەرۋدى باسقا جەردە وتكىزۋدەن، جەر رەفورماسى جونىندەگى كوميسسيادان ادەيى باس تارتۋى دا اشكوزدىك پيعىلدارىن اشكەرەلەپ بەردى. ال ت. تولەشوۆتىڭ ولاردى قارجىلاندىرعانىن مويىنداۋى – ونىڭ ارانداتۋشىلاردىڭ ارتىندا تۇرعانىنىڭ ءبىر دالەلى. ارينە ەلدەگى الەۋمەتتىك جانە ۇلتتىق الاۋىزدىقتى قوزدىرعانى ءۇشىن، ولار ءتيىستى قاتاڭ جازاسىن الۋى كەرەك. بۇل بولاشاقتا باسقالارعا ساباق بولادى.

ءامىرلان ءالىمجان