وي مەن ىشكى داۋىس ەكى بولەك دۇنيە. الايدا، ىشكى مەنىمىزدەن گورى بىر-بىرىمەن شىرماۋىقتاي نەگىزسىز شاتاسقان شەتسىز ويلارعا كوپ بەرىلەمىز-اۋ شاماسى. ءيا، ادامنىڭ ويى شەكسىز عوي شىركىن... جۇيرىك ويلار كەيدە قۇلاتادى، كەيدە شارىقتاتادى، ءبىر وي ءبىر ويعا قارسى بولسا، ءبىر وي ءبىر ويعا دۇشپان تەكتەس، ەندى ءبىر وي اقىلشىڭ بولسا، ەندى ءبىرى قيالىڭ... وسىلايشا، شايقاس ۇستىندەگى سانامدا ارپالىسىپ جاتقان ءتۇرلى قاربالاس ويلارعا شومىلىپ كەتكەن بولاتىنمىن. كەنەت، جۇمىس ۇستىندە نۇرعيسا اعام حابارلاستى.
- اللو؟!
- اللو، سايا، ءۇيدىڭ كىلتى سەندە مە؟ - دەگەن اعامنىڭ داۋسى اسىعىس شىقتى.
- ءيا، وزىممەن بىرگە العانمىن - دەدىم.
- جايداربەك كوكە كەلىپ تۇر، تەز جۇمىسىڭنان سۇران دا، كىلتتى ۇيگە جەتكىزشى - دەدى.
كۇتپەگەن حابار بولدى، جۇمىستان سۇرانىپ، ۇستەل ۇستىندەگى زاتتارىمدى اپىل-عۇپىل جينادىم دا، جولدان تاكسي ۇستاپ، ۇيگە قاراي بەتتەدىم. جايداربەك كوكەنى ستۋدەنتتىك جىلداردان بەرى تانيتىنمىن. جول-جونەكەي سول كەزدەگى ارمانىمنىڭ ورىندالعان ءساتى ەرىكسىز ەسىمە ءتۇسىپ وتىردى.
2011 جىلدىڭ تامىز ايى ەدى. رەسپۋبليكالىق «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ ءبىلىم بەرۋ گرانتتارى يەلەرىنىڭ ءتىزىمى شىققان نومەرىنەن ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى اتانعانعانىمدى ءبىلىپ، توبەم كوككە ءبىر ەلى جەتگەندەي قۋانعان بولاتىنمىن.
بۇل جاڭالىقتى اتا-انا، باۋىرلارىمنان بولەك جايداربەك كوكەمدە بىلەتىن. جاسى قىرىق بەستى القىمداعان، ءبىزدىڭ ۇيمەن تۋىستاي قارىم-قاتىناستا بولىپ، ەتەنە ارالاسىپ كەتكەن جايداربەك كوكە، ونەر جولىنداعى نۇرعيسا اعامنىڭ ۇستازى.
- اينالايىن، سايا قىزىم، قۋانىشىڭ ارتىپ، ارماندار ورىندالسىن! وزىڭمەن جاستى ۇلىم بار ەدى، ەسىمى - ايتورە. ول دا بيىل قازۇۋ-عا ءتۇستى. وي، شىركىن ءبىزدىڭ كەزىمىزدەگى قازۇۋ وقىتۋشىلارىنىڭ سارقىتى قالدى ما ەكەن؟ ول كەزدەگى جاتاقحانا، ستۋدەنتتىك شاقتا ەرەكشە قىزىق ەدى عوي - دەگەن، جايداربەك كوكە ساعىنىشىن جاسىرا المادى.
- جىلى لەبىزىڭىز ارماندارىمدى ەسەلەپ، قاناتتاندىرا تۇسكەندەي بولدى، راقمەت كوكە - دەپ، ريزاشىلىعىمدى ءبىلدىردىم. مۇنان سوڭ، ەكەۋارا اڭگىمەگە ەرىك بەردىك.
- سەنىكى قاي فاكۋلتەت؟
- ادەبيەتتىڭ مايدانى بولعان فيلولوگيا فاكۋلتەتىنە ءتۇستىم، - دەپ ماقتانىپ قويامىن.
- ال كەرەك بولسا!!! جاڭا عانا ءبىر ۋنيۆەرسيتەت دەپ جاتقان ەدىك، ءتىپتى ءبىر فاكۋلتەتتە وقيتىن بولىپسىڭدار عوي، كەرەمەت! ايتورەگە سەنى ايتىپ قويايىن، اعاسى بولىپ قارايلاسىپ ءجۇرسىن، - دەپ، قامقورلىق پەيىلىن بىلدىرگەن ەدى. بۇل اڭگىمەدەن كەيىن ارادا قانشا جىلدار وتسە دە اعانى كورگەن ەمەسپىن. قيالىممەن وي-ارالاس وتكەندى شومىلىپ وتىرىپ، زىمىراعان كولىكپەن ۇيگە قالاي جەتكەنىمدى اڭعارماي دا قالىپپىن.
داربازا الدىندا كۇتىپ تۇرعان اعانى كورگەن بويدا جاقىنىمەن كورىسۋگە اسىققان قۋانىشىم سۋ سەپكەندەي باسىلدى. ءوز كوزىمە ءوزىم سەنبەي، شوشىنعانداي «سەلك» ەتە قالدىم، تۋراسىندا ازەر دەگەندە تانىدىم. جادىرانقى ءجۇزى اجىمگە كومكەرىلىپ، كەڭ جاۋىرىندى يىعى بۇكىرلىكپەن الماسىپ، سامايداعى شاشتارى اق باسىپتى. اعاعا قاراپ، «التى جىل ىشىندە ادام وسىنشاما قارتايا ما؟» دەپ، كۇبىرلەپ قويامىن ىشىمنەن. لەزدە ويىمدى جيناعانداي بولىپ، تاندانىسىمدى بايقاتپاۋعا تىرىستىم.
- سالاماتسىز با، كوكە! عافۋ وتىنەمىن، ءۇيدىڭ كىلتى مەندە قالىپ كەتىپتى، كوپ كۇتىپ قالدىڭىز با؟ قالاي جەتتىڭىز؟
- شۇكىر، امان-ەسەنبىز دەدى، – سالقىن ۇنمەن.
ۇيگە كىرە سالىسىمەن اس بولمەسىنە دايارلىقتى ازىرلەپ، داستارحان جايدىم.
- ورازا ۇستاعان ەدىم، كۇن ىستىقتا كوپ جول جۇرگەندىكتەن بە، الدە جۇمىستىڭ كوپتىگىنەن بولار اۋزىمدى اشىپ قويدىم، - دەگەن جايداربەك اعا بالاشا قۋىستانىپ قالدى.
- دەنساۋلىق پەن جاعدايعا دا بايلانىستى عوي - دەپ، جۇباتقىنسىدىم.
جۇزىنە ۇرلانا قاراسام الدە-قالاي مۇڭ بار سەكىلدى، جانارى سولعىن تارتقان سونداي تۇڭعيىقتى، ەرەكشە مۇڭلى كورىندى.ويى ءبىر جەردە ەمەس ەكەنى ايدان انىق كورىنىپ تۇر. نە دە بولسا ءبىر قيسىنسىز جاعدايدىڭ ورىن العانىن جۇرەگىم سەزگەندەي بولدى. ءوز ويىممەن ارپالىسىپ وتقاندا ۇنسىزدىك ۇزاعىنان ورىن الدى. ۇلكەن جاستاعى اداممەن سىيلاستىعىڭ عانا بولماسا اڭگىمەڭ قايدان جاراسسىن؟!
- ايتورەنى كورىپ تۇراسىن با؟
- ءيا، كورىپ تۇراتىنمىن. «ول سىزگە مۇلدە ۇقساماتىن. ەركەتوتاي، سۋىققاندى، بىربەتكەي بولىپ كورىندى. ومىرگە بەيقام قارايتىن، جانارى ءبىر نۇكتەدە تۇرا الماستان، جالتارىلاتىن ويسىز كوزدى كورىندى... ارزان توپتان قۇرالعان ادام ويىنىڭ سايازدىعىنان قورقامىن» - دەپ ءوز ويىمدى ىشتەي عانا جەتكىزدىم.
- ول بۇگىندە وتباسىن قۇرىپ، ۇيلەنگەن، - دەگەن اعانىڭ داۋىسى قۋانىشتان ەمەس ءزىلدى، كۇرسىنىسپەن شىقتى.
- وو، قۇتتىقتايمىن، باقىتتى بولسىن! - دەدىم قۋانىشتى حابار ەكەنىن ەسكەرىپ. تاعى دا ۇزىك-ۇزىك ۇنسىزدىك ورىن الدى. القىمى تاماعىنا كەلگەندەي اعا «ۋح» دەپ تەرەڭ تىنىستادى. ىشتەگى الاي-دۇلەي بار الەمىن اقتارىپ، جايىپ سالعىسى كەلگەندەي، ءوز ۇلىمنىڭ ۇلان اسىر تويىندا، قۋانىشتى كۇنىندە بولىسە الماعان سورلى بەيباق اكەمىن، - دەگەن داۋىسى دىرىلدەپ، وكتەم شىقتى. سول ساتتە «قالاي سوندا؟ نە بولدى؟ بارلىعىن باسىنان ءتۇسىندىرىپ ايتىڭىزشى» دەپ ايتقىم-اق كەلدى...
- اناۋ، نە بار عوي، سۋرەتتەرىن سوتكادان كورۋگە بولادى ەكەن عوي... كەلىنىمنىڭ ءتۇرىن دە كورمەدىم، كىم؟ قايدان؟
- اا، ينستاگرام جەلىسىن ايتاسىز با؟
- بىلمەيمىن، اعايىنداردىڭ ۇل-قىزدارى كورسەتىپ جاتادى عوي ايتەۋىر.
- ۇلىڭىزدىڭ تولىق اتى ءجونىن ايتاسىز با؟
- ايتورە تويشىبەكوۆ.
- ممم، ءقازىر ىزدەپ كورەيىن. مىنە تاپتىم، الايدا ەشقانداي سۋرەت جۇكتەمەپتى.
- اعايىنداردان ەستىپ-بىلىپ تۇرامىن، جاقىندا ماسكەۋدەن كەلىپتى، كەلىنىم سونداعى ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ بىرىندە ماگيستراتۋرادا وقيدى ەكەن، اناسى ءبارى الماتىدا. ايتورە قايىن جۇرتىمەن تۇرادى ەكەن-مىس.
- «تەگى شيەلەنىسۋدىڭ شەگى وسى شىعار. ءوز بالاسىنا ورتا جولدا بوتەن بولعان قاي اكەنى كوردىڭىز. باسىنان ايتپاساڭىز مەن ەشتەڭەنى ۇعار ەمەسپىن» - دەدىم ىشىمنەن. مەنىڭ دىم تۇسىنبەگەنىمدى ۇقسا كەرەك، اعىل-تەگىل بارلىعىن باسىنان جايىپ سالدى.
- مەن كەزىندە قانداي ادام ەدىم، كىم ەدىم؟! وتباسىندا وتاعاسى، ۇل-قىزعا اكە، ۇستازعا شاكىرت، تانىسقا سىيلى، دوس-جارانعا «جاكە» ەدىم؟! ءبىر ساتتە بيزنەسىم توقىراۋعا ۇشىراپ، جۇمىسىمنان جالا جابىلىپ تەمىر توردىڭ ارعى جاعىنان ءبىر-اق شىققان ەدىم، وزگە تۇگىل وزىمە دە بوتەنگە اينالدىم. ايەلىم ءبىرجولا مەنەن كەتتى، ۇلىم وزىمنەن بەزدى، ءقازىر بەتىمدى دە كورمەيدى، كەزىندە جاكە دەپ جۇرەتىن اعايىن-تۋىس، دوس-جاران دا تەرىس اينالدى. كىمگە وكپەلەيمىن، بار بولعانى ۇستىمە جابىلعان قارا كۇيەنى ارقالادىم دا كەتتىم. ءوز تاعدىرىنا ءوزى نالىعان مەن ءبىر بەيباق جانمىن...
ەر ادامنىڭ جانارى جاسقا تولۋىن ءوز كوزىممەن العاش رەت كورۋىم وسى ەدى. اۋزىما قۇم قۇيىلدى، اكەسىمەن جاستى ادامدى ءتىپتى ومىرلىك تاجىريبەسى دە جوق مىنا مەن نە دەپ جۇباتايىن؟!
«بالا – اكە مەن انانىڭ باۋىر ەتى، ەت-جۇرەگى ەمەس پە!؟ ورتا جولدا قالايشا انا سۇتىنەن بەزىنىپ، اكەدەن باس تارتار... سابىر، سابىر ەتىڭىزشى از عانا... ەر ادامسىز عوي، ەڭسەڭىزدى كوتەرىپ شىدامدىلىق تانىتساڭىز ەكەن... قارا دا تۇرىڭىز، وسىدان مەن ايتتى دەرسىز ۇلىڭىز، وتباسىڭىز ءالى-اق سىزگە ورالادى... قولىمنان كەلگەنى ءبارى جاقسى بولىپ كەتەدى» - دەپ ول كىسىنى ىشتەي عانا جۇباتام.
تاعدىرلاردى جارىلقايتىن قۇداي ەمەسپىن ارينە، ءبىراق قاتتى ايادىم...
سالتانات ەسەنقۇلوۆا
پىكىر قالدىرۋ