28 جىل بويى قازاقستاننىڭ بيلىگى ورىس تىلدىلەردىڭ ۋىسىندا شوعىرلانىپ كەلدى. ولار مەملەكەتتىك تىلدە امانداسقاننان ارى اسا المادى. مەملەكەتتىك قىزمەت اتقارا ءجۇرىپ مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيتىندەردىڭ قاتارىندا ول دا بار.

ول بىلتىردان باستاپ قازاقشا سويلەي باستادى. «سويلەي باستادى» دەگەندە سويلەۋگە تىرىسىپ باقتى. باسىندا «ۋرالاپ» بىر-بىرىمىزدەن ءسۇيىنشى سۇراعانداي بولدىق. سوسىن «ونىڭ بىلدىرىن ەشكىم تۇسىنبەيدى» دەپ تيىسە باستادىق.

ول – ءماجىلىسايىم قاراعۇسوۆا گۇلجان جانپەيىس قىزى. Google-دا  «قاراعۇسوۆا قازاقشا» دەپ تەرىپ قالساق، 37200، «كاراگۋسوۆا نا كازاحسكوم  يازىكە» دەسەك، 20 400 ماتەريال شىعا كەلەدى. ب ا ق مەملەكەتتىك تىلدە سويلەۋگە نيەت تانىتقان حانىمدى كەلەكە قىلدى.

ەشبىر شەنەۋنىك قاراعۇسوۆاداي ءتىلىن سىندىرىپ، سويلەۋگە تىرىسىپ باققان ەمەس. ۇيات تا بولسا، ايتۋعا ءماجبۇرمىز. سودان بولار، گۇلجان جانپەيىسقىزىن كوز الدىمىزعا قاناتىن قاققان قارا-قىزىل كوبەلەكتەي ەلەستەتتىك. ەندى ول كوبەلەك «ۇشپايمىن» دەيدى.

«ەندى تەك ورىسشا سويلەيمىن» دەپ ءوزىن كۇلكىگە اينالدىرعان حالىققا دەگەن قارا وكپەسىن ءبىلدىرىپ ۇلگەردى. گۇلگە قونار كوبەلەكتىڭ سول گۇلگە وكپەلەگەنىنىڭ كۋاگەرى اتاندىق.

كوبەلەكتەر قانشا ءومىر سۇرەتىنىن بىلەسىز بە؟ بىرنەشە مينۋتتان بىرنەشە جىلعا دەيىن كۇن كەشەتىن كوبەلەكتەر بار. ولار ءوز مىندەتىن/ميسسياسىن اتقارىپ بارىپ جوق بولادى ەكەن. ءبىزدىڭ كوبەلەك شىن مانىسىندە قاناتىن قاققان دا جوق. جەتپىستەگى حانىمعا ءبىر جەتىدە قازاقتىڭ جەتپىس ءسوزىن ۇيرەنىپ الۋعا بولادى. ۇشپاي جاتىپ، شىن ىقىلاس تانىتپاي «ماعان قاراڭدارشى، مەن قانداي ادەمىمىن» دەگەن كوبەلەكتى جىندى كوبەلەككە تەڭەۋگە  ابدەن بولادى.

«كوبەلەك ەففەكتىسى» دەگەن تەرميندى العاش لورەنس ەسىمدى مەتەرەولوگ ويلاپ تاپتى. ول اۋا-رايى وزگەرىستەرىنىڭ ەسەبىن كومپيۋتەرلىك مودەل ارقىلى كورۋدى قولعا الادى. سول ۋاقىتتا الىنعان ناتيجەلەرگە ازداعان وزگەرىس ەنگىزەدى. انىعىن ايتقاندا، الىنعان ساندار تىم ۇزاق بولعاندىقتان ۇتىردەن كەيىنگى ءۇش ساندى قالدىرىپ، قالعانىن دوڭگەلەكتەپ الۋدى ءجون سانايدى.  لورەنستىڭ بۇل شەشىمى اۋا رايى بولجامىنىڭ قاتە شىعۋىنا اكەپ سوقتىرادى. عىلىمي جۋرنالعا جاريالاعان ماقالاسىندا لورەنس مىنانداي بولجام جاسادى: «بولماشى وزگەرىس ۇلكەن وزگەرىستەر تۋىنداتادى، ياكي برازيليادا قاناتىن قاققان كوبەلەك امەريكاداعى تورنادونىڭ سەبەپكەرى بولا الادى».  

ال قاراعۇسوۆانىڭ «كوبەلەك ەففەكتىسى» كوڭىلگە قونعان جوق. سوندا كىنا كىمدە؟ قاراعۇسوۆادا ما، جوق الدە ونىڭ ارەكەتىن كەلەكە ەتكەن حالىقتا ما؟ جاسى جەتپىسكە كەلگەن حانىمنىڭ قازاقشا سويلەۋگە دەگەن قادامىن قۇپتاۋعا بولار. ءبىراق ءتۇيىن گۇلجاندا ەمەس، ونىڭ ادال نيەتىن قاجەتسىنبەي تۇرعان قوعامدا بولىپ تۇر عوي. ەندەشە...

گۇلگە قونار كوبەلەكتىڭ سول گۇلگە وكپەلەگەنىن تۇسىنگەنىمىز دە دۇرىس.