بۇل تەحنولوگيا سالاسىنداعى كومپانياعا سالىنعان ادامزات تاريحىنداعى ەڭ ۇلكەن ايىپپۇل. بۇعان دەيىنگى رەكورد Google-عا تيەسىلى بولاتىن. وعان 2012 جىلى قۇپيالىلىق ساياساتى سىر بەرگەنى ءۇشىن $22،5 ملن تولەتكەن ەدى.

فەدەرالدىق ساۋدا كوميسسياسى مەن الەۋمەتتىك جەلى الىبى 20 جىلعا كەلىسىم-شارتقا وتىردى. وعان سايكەس، كومپانيا پەرسونالدىق دەرەكتەرگە قاتىستى ساياساتىن قايتا قاراپ، كومپانيانىڭ باسشىسى ءارى نەگىزىن قالاۋشى مارك سۋكەربەرگتىڭ وكىلەتتىلىگىن شەكتەيدى. سونداي-اق ءتۇرلى قوسىمشالاردىڭ كليەنتتىك بازاعا كىرۋ مۇمكىندىگى كەمىپ، الەۋمەتتىك جەلىگە جارنامالىق ماقساتتا قولدانۋشىلاردىڭ نومەرىن پايدالانۋعا تىيىم سالىندى. كومپانيا ەرەجەلەردىڭ ورىندالۋىن قاداعالاۋى ءتيىس. وعان سۋكەربەرگ باسىمەن جاۋاپ بەرەدى.

Facebook بريتاندىق Cambridge Analytica كومپانياسىنا قولدانۋشىلاردىڭ دەرەكتەرىن ساتتى دەپ ايىپتالۋدا. بريتاندىق كومپانيانىڭ دەرەكتەر نەگىزىندە الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ ساياسي پورترەتىن جاسايتىنى 2018 جىلعى ناۋرىزدا بەلگىلى بولدى. The New York Times باسىلىمى اتالعان كومپانيانىڭ دونالد ترامپتىڭ سايلاۋالدى شتابىمەن ءسوز بايلاسقانىن جازعان بولاتىن. سول كەزدە ونىڭ قىزمەتى 87 ملن قولدانۋشىنى قامتىعان دەيدى باسىلىم.

بۇل جونىندە سەت ستيۆەنستىڭ "ءبارى وتىرىك ايتادى. ينتەرنەت ءسىز تۋرالى ءبارىن بىلەدى" اتتى كىتابىندا دا جازىلعان. اۆتور ينتەرنەتتە ىزدەلگەندەر، قارالعاندار تولىقتاي Big Data، ياعني ۇلكەن دەرەكتەردە ساقتالاتىنىن ايتادى. سول ارقىلى كەز كەلگەن ادامنىڭ كىم ەكەنىن، ونىڭ قىزىعۋشىلىعى، ومىردەن نە قالايدى، مازالايتىن قانداي ماسەلەلەرى بار، ساياسي ۇستانىمى قانداي سىندى دەرەكتەردى جيناپ، ونىڭ الەۋمەتتىك پورترەتىن جاساۋ وپ-وڭاي. بۇل دەرەكتەر تەرىس پيعىلدى ادامداردىڭ قولىنا تۇسسە ارتى جاعىمسىز وقيعالارعا سوقتىرۋى مۇمكىن. ايتالىق، قاراپايىم اقىلى قىزمەتتەردى قولدانۋدا بانك كارتالارىنىڭ دەرەكتەرىن ەنگىزەردە اباي بولعان ءجون. بۇنداي قىزمەتتەردى ۇسىنۋشىلار اراسىندا اقشا ۇرلاۋشى الاياقتار دا كەزدەسەدى.

ادامدى جاسارتاتىن، قارتايتاتىن، بولاشاقتا كىم بولاتىنىن، قانداي قىزمەت سايكەس كەلەتىنىن "ايتاتىن" Facebook-تاعى ءتۇرلى قوسىمشالار قولدانۋشىدان دەرەكتەردى ەنگىزۋدى سۇرايتىنى بەلگىلى. قاۋىپسىزدىك ماقساتىندا، بولاشاقتا ىڭعايسىز جاعدايلاردى بولدىرماۋ ءۇشىن كۇماندى كورىنگەن قوسىمشالارعا "ەكى شۇقىپ، ءبىر قاراپ"، مۇقياتتىلىق تانىتقان دۇرىس.