كەشە، شىلدەنىڭ 1ء-ى كۇنى قازاقستاندا يسلام ءدىنىن ناسيحاتتاپ جۇرگەن بەلگىلى ۋاعىزشى ءابدۋعاپپار سمانوۆ قايتىس بولدى. ەلدە كوروناۆيرۋس ءورشىپ تۇرعانىنا قاراماستان، مارقۇمنىڭ تۋعان جەرى – تۇركىستان وبلىسى سارىاعاش اۋدانىندا وتكەن جانازا راسىمىنە مىڭداعان ادام جينالعان.
جانازادا تۇسىرىلگەن ۆيدەولار الەۋمەتتىك جەلىدە قىزۋ تالقىلانىپ جاتىر. جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ كوبى ەلدە ەپيدەميولوگيالىق جاعداي ۋشىعىپ تۇرعانىنا قاراماستان، مىڭداعان ادامنىڭ ءدىني راسىمگە بارعانىنا نارازى. ولاردىڭ ءبىرازى توپتالىپ جينالعان جۇرتقا ەشقانداي شارا قولدانباعان جەرگىلىكتى بيلىككە قارسى پىكىر جازىپ جاتىر.
قامشى ءتىلشىسى جەلىدەگى جۇرتتىڭ جازعاندارىنا شولۋ جاساپ، وسى ماسەلە بويىنشا سارىاعاش اۋدانى اكىمدىگىنە جانە قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنا (قمدب) حابارلاسىپ كوردى.
قمدب-نىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى اعابەك قونارباي ۇلى قامشى ءتىلشىسىنىڭ "ەلدە ىندەت ءورشىپ تۇرعاندا ءدىني راسىمگە كوپ ادامنىڭ جينالۋى دۇرىس پا؟" دەگەن سۇراعىنا ءمۇفتيات مالىمدەمەسىمەن جاۋاپ بەردى.
قمدب-نىڭ سايتىنا بۇگىن جاريالانعان مالىمدەمەدە جانازاعا جالپى سانى 30 كىسىدەن ارتىق جينالماۋ، تەك وتباسى جانە جاقىن تۋمالارىنىڭ قاتىسۋى تۋرالى ايتىلعان.
"جانازادا سانيتارلىق تالاپتار ساقتالدى"
سارىاعاش اۋدانى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى قايرات دۇيسەنبايەۆ "ءدىني راسىمدە بارلىق سانيتارلىق تالاپتار ساقتالدى" دەپ وتىر. ونىڭ سوزىنشە، جانازاعا ەكى مىڭعا جۋىق ادام جينالعان.
– جانازا ءراسىمى مارقۇم بولعان "سارىاعاش-مەدرەسە" كوللەدجنىڭ ديرەكتورى ءابدۋعاپپار سمانوۆتىڭ ىنتىماق اۋىلىنداعى ءوز ۇيىندە ءوتتى. وعان 2000-عا جۋىق ادام قاتىستى. جينالعان ادامداردىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن ديزينفەكسيالىق تۋنەل قويىلىپ، مەديسينالىق ماسكا تاراتىلدى. اۋداندىق پوليسيا ءبولىمنىڭ 20 قىزمەتكەرى ءتارتىپتى قاداعالادى. اۋدان اكىمدىگى قىزمەتكەرلەرى جانە اۋداندىق سانيتارلىق ەپيدەميولوگيا قىزمەتكەرلەرى تاراپىنان قاۋىپىزدىكتى جانە ارقاشىقتىقتى ساقتاۋ تۋرالى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى، – دەيدى دۇيسەنبايەۆ.
اكىمدىك وكىلى "بارلىق سانيتارلىق تالاپتار ساقتالدى" دەسە دە، جەلىدە تاراعان ۆيدەودان مىڭداعان ادامنىڭ بىر-بىرىنە وتە جاقىن ءجۇرىپ، تابىت كوتەرۋگە تالاسىپ بارا جاتقانى بايقالادى. كەيبىر ادامداردا اكىمدىك وكىلى ايتقان مەديسينالىق ماسكا دا جوق.
"پرەزيدەنت توقايەۆ قالاي كارانتين جاريالاماق ەندى؟"
جەلى قولدانۋشىسى سەرىك كەرەي "تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى جۇمىستان كەتسىن. قمدب باسشىسى قىزمەتتەن كەتسىن! نە ماسقارا بۇل؟ نە قاستىق بۇل حالىققا؟ ولگەننىڭ ارتىنان ءولۋ كەرەك پە؟ پرەزيدەنت توقايەۆ قالاي كارانتين جاريالاماق ەندى؟ بىزدە تەك قىتايدىڭ ۆيرۋسى ەمەس، ارابتىڭ ۆيرۋسى سۇمدىق تاراعاننىڭ كورىنىسى. بيلىك، دىنمەن ويناپ، وتقا كۇيەسىڭدەر! وسى جانازدان سوڭ قانشاما ادام ومىرمەن قوش ايتۋى مۇمكىن؟" دەپ جازدى.
جەلى بەلسەندىسى قۋانىش ەدىلحانتەگى ۋاعىزشى سمانوۆتىڭ جانازاسىنا كوپ ادامنىڭ جينالعانىنا قايران قالىپ، ەلدەگى ءدىني احۋالدى سىنعا العان.
"سمانوۆتى اقتىق ساپارعا شىعارىپ سالۋعا كەلگەندەردىڭ سانىن كورىپ شوك بولىپ وتىرمىن. مىنە، ءدىن مەملەكەتتەن بولەك، ولار ءبىر-بىرىنىڭ ىشكى ىسىنە ارالاسۋعا بولمايدى دەپ الىپ، نەشەتۇرلى سەكتالارعا جول بەرۋدىڭ اقىرى وسىلاي بولىپتى، دىنمەن ۋلانعاندار سانى اسا ءقاۋىپتى دەڭگەيگە جەتىپتى. ونىڭ ۇستىنە تەلەارنا اشىپ بەرىپ، ءسالافيزمدى اشىقتان-اشىق ناسيحاتتاۋ، وعان ۋاحاببيتتىك باعىتتاعى بىرەۋلەردى باسشى قىلىپ قويۋ دا ءوز "جەمىسىن" بەرىپتى" دەپ جازدى ول.
ءابدۋعاپپار سمانوۆ – قازاقستانداعى ءدىني ورتادا وتە تانىمال ۋاعىزشى. ول 1970 جىلى 22 اقپاندا دۇنيەگە كەلگەن. 1994 جىلدان باستاپ "تاياقتى ەشان" مەشىتىندە باس يمام بولعان. 2010 جىلدان باستاپ "سارىاعاش-مەدرەسە" كوللەدجىندە قىزمەت اتقاردى. سمانوۆتىڭ ايتقان ۋاعىزدارى الەۋمەتتىك جەلىدە، قوعامدا قىزۋ تالقىلانىپ، ءجيى سىنعا ۇشىرايتىن.
پىكىر قالدىرۋ