قازاقستاننىڭ ەركىن ۆاليۋتالىق اينالىمعا كوشۋ پروسەسسى كورشى مەملەكەتتەردىڭ ەكونوميكاسىنا دا ىقپال ەتە باستادى. بۇگىن قىرعىزستاندىق بانكتەردە بىرنەشە ساعاتتىڭ ىشىندە سوم باعامى 5 پايىزعا قۇلدىراعان. بۇل تۋرالى «قامشى» پورتالى قىرعىزستان ۇب-نىڭ سايتىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

سوم ءوز دەڭگەيىنەن ايتارلىقتاي قۇلدىراعان. قازىرگى تاڭدا قىرعىزستاندا دوللاردىڭ ءوسىمى - 2،42%-عا، ەۆرو - 3،49%-عا كوتەرىلسە،  ءرۋبلدىڭ سومعا شاققانداعى باعاسى 0،68%-عا،  تەڭگە  باعاسى 3،53%-عا ارتقان. قارعىزستاندىق ايىرباس پۋنكتەرىندە سومنىڭ دوللارعا شاققانداعى كۋرسى -  62،145-تان  63،65 سومعا دەيىن كوتەرىلگەن.

قىرعىز رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق بانكى باسقارماسىنىڭ مالىمەتىنشە قىرعىز جوعارعى كەڭەسىنىڭ قاۋلىسى بويىنشا ورتاشا ەكونوميكالىق ءوسىمدى 8 پايىزعا دەيىن ءتۇسىرۋ كوزدەلگەن. بۇعان ەلدەگى ينفلياسيالىق ءوسىمنىڭ كەشەۋىلدەۋى سەبەپ بولىپ وتىر. مىسالى، قىرعىزستاندا جارتى جىلدىق ەسەپ قورىتىندىسى بويىنشا ينفلياسيالىق ءوسىم – 5،0 پايىزدى قۇراعان. ال جىل باسىندا بۇل كورسەتكىش 11،6 پايىزدى كورسەتكەن.

ەاەو ەلدەرىندەگى ديەۆالۆاسيالاردان كەيىن دوللاردىڭ سومعا شاققانداعى باعامىن قىرعىز ۇلتتىق بانكىنىڭ رۇقساتىنسىز كوتەرگەندەرگە قاتىستى ۇب مەن بىشكەك اكىمشىلىگى ارنايى رەيدكە شىققان. ناتيجەسىندە ءوز ەركىمەن ۆاليۋتا باعاسىن كوتەرگەن 208 ايىرباس ورنىنا انىقتالىپ، 25-ىنە ەسكەرتۋ جاسالىپ، 12 پروتوكول تولتىرىلعان جانە قالعاندارىنا ايىپپۇل سالىنعان. باعانى رۇقساتسىز كوتەرگەن ايىرباس پۋنكتەرىنىڭ ءارقايسىسىنا – 43 500 سوم كولەمىندە ايىپ سالىنعان.

قازاقستاننىڭ ارتىن ىلە-شالا قىرعىز سومى دا ديەۆالۆاسيا دوداسىنا تۇسۋگە قۇلىقتى ەكەنىن كورسەتكەندەي. جەرگىلىكتى حالىق دوللاردى – 64 سومنان ساتىپ الىپ، 65 دوللارعا ساتۋعا كوشكەن. دەسە دە قىرعىز رەسپۋبليكاسى ۇب باسقارما باسشىسى ورىنباسارى نۋربەك جەنيش حالىقتى سابىرعا شاقىرىپ، سوم باعامىنىڭ رەتتەلەتىنىن ايتقانىمەن وعان قۇلاق اسقاندار شامالى بولىپ وتىر.  قىرعىز ۇلتتىق بانكىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى ورىنباسارى نۋربەك جەنيشتىڭ پىكىرىنشە، سومنىڭ قۇلدىراۋىنا قازاقستاننىڭ ۆاليۋتالىق ساياساتىن جەدەل وزگەرتۋى سەبەپ بولىپ وتىر.

ال رەسەيلىك ساياساتكەرلەر مەن ەكونوميستەر ەاەو ەلدەرى اياسىندا بۇل قارجىلىق قيىندىقتان شىعۋدىڭ جالعىز جولى – وداق اياسىندا ەنگىزىلۋى مۇمكىن دەگەن  جاڭا ۆاليۋتا – «التىن» دەپ وتىر. ءتىپتى ەكونوميكالىق وداق قۇرىلار الدىندا ءسوز بولعان ورتاق ۆاليۋتا رەسەي جانە قازاقستانداعى ديەۆالۆاسيادان كەيىن ءجيى ايتىلا باستاعان. رەسەيلىك ەكونوميستەردىڭ پىكىرىنشە، اۋەلى رەسەيدەگى كەيىن قازاقستانداعى ديەۆالۆاسيا دوداسىنا ەاەو ەلدەرىنىڭ تاعى بىرنەشەۋى قوسىلۋى مۇمكىن دەگەن بولجامدار جاسالعان. ارادا كوپ ۇزاماي جاتىپ-اق قىرعىزستاننىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى دا ديەۆالۆاسيالانۋى مۇمكىن دەگەن قاۋەسەت راسقا اينالدى. قارجىلىق قيىندىق ەندى قىرعىزستاندى دا قوس بۇيىردەن العانداي، قىرعىز سومى دا ديەۆالۆاسيادان قۇتىلىپ كەتە المادى.

قازىرگى ۋاقىتتا ەاەو ەلدەرى ەكونوميكالىق تىعىرىققا بىرىنەن سوڭ ءبىرى ىلەسىپ كەلىپ تىرەلىپ جاتقانىنان-اق، ءاۋ باستاعى ورتاق ۆاليۋتا تۋرالى قاۋەسەتتىڭ  راسقا اينالاتىنىنان قاۋىپتەنۋگە سەبەپ تۋىپ وتىر.  ەاەو مەن ەەك جاساپ وتىرعان قارجىلىق ساياساتتاعى وزگەرىستەردى پايىمداي كەلە، ەكونوميكالىق وداقتى قۇرۋشىلاردىڭ نەگىزگى كوزدەگەنى دە سول بولۋى كەرەك-تى دەگەن ويعا كەتپەسىڭە شاراڭ قالمايدى. رەسەي، قازاقستان جانە قىرعىزستان. ديەۆالۆاسيا دوداسىنىڭ كەلەسى ويىنشىسى كىم؟ ارمەنيا؟ الدە بەلورۋسيا؟

نۇرگەلدى ءابدىعاني ۇلى

«قامشى» سىلتەيدى