پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى اقشانى جەلگە شاشىپ وتىر ما؟ بەلسەندىلەر توقايەۆقا ۇندەۋ جولدادى

/image/2021/06/14/crop-15_7_1062x1888_mycollages-15.jpg

ءبىر توپ پاۆلودارلىق بەلسەندى باياناۋىلدا تۇرعىزىلعالى جاتقان جاسىباي مەن ولجاباي باتىرلارعا ارنالعان ەسكەرتكىش پەن ساياباق قۇرىلىسىنا جەرگىلىكتى اكىمشىلىك 1 ملرد تەڭگەدەن استام قارجى جۇمساعالى جاتقانىنا اشىنىپ، پرەزيدەنت ق.توقايەۆتى، دەپۋتاتتاردى ماسەلەگە نازار اۋدارۋعا شاقىردى.

ولار ويلارىن قاعازعا ءتۇسىرىپ، ارنايى حات تا ازىرلەپ قويعان. ول جەرگە پاۆلودار وبلىسى باياناۋىل اۋداندىق قوعامدىق كەڭەس ءتوراعاسى، ىسكەر ايەلدەر قاۋىمداستىعى ءتورايىمى، NutOtan پارتياسى باياناۋىل اۋداندىق فيليالى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، اۋداندىق ارداگەرلەر كەڭەسى ءتوراعاسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى سەكىلدى 9 ادامنىڭ قولى قويىلعان. حاتقا قول قويۋ ءالى دە جالعاسىپ جاتىر. كەي بەلسەندىلەر، ونىڭ ىشىندە بەلگىلى ويشىل، ەتنوگراف ءماجھۇر ءجۇسىپ كوپەي ۇلىنىڭ شوبەرەسى ەرتاي ءماجھۇر ءجۇسىپ جۋرناليستەرگە سۇحبات بەرىپ، ۇندەرىن ەستىرتۋگە تىرىسىپ جاتىر.

بەلسەندى رۋزا بەيسەنبايتەگى (فوتوداعى ادام) پاندەميا اياقتالماعان، قىمباتشىلىق قىسقان بۇگىنگىدەي قيىن شاقتا اتالعان ماقساتقا 1 ملرد تەڭگەدەن استام قارجى جۇمساۋ – ناعىز ىسىراپ دەپ سانايدى.

 

– كەشە عانا كەرەكۋدە (بەلسەندى پاۆلودار قالاسىن وسىلاي اتايدى. ول قالا اتىن كەرەكۋ دەپ وزگەرتۋ باستاماسىن كوتەرىپ جۇرگەندەردىڭ ءبىرى – رەد.) بوي كوتەرگەن ابايدىڭ ەسكەرتكىشىنە 55 ملن تەڭگە قاراجات كەتىپتى. ونىڭ وزىندە ەسكەركىشتىڭ ءوز قۇنى وسىنشا ما، جوق پا بۇل بىزگە بەيمالىم. اكىمشىلىك وندايدىڭ ەسەبىن بەرمەيدى عوي. ءتىپتى سولاي بولعان كۇننىڭ وزىندە ەكى باتىرىمىزعا ارى كەتسە، 100 ملن تەڭگە كەتە مە، كەتپەي مە؟ ءاي قايدام... اقشانى جەلگە شاشۋ بۇل ىستەگى جالعىز كىلتيپان ەمەس. ەسكەرتكىش سالۋعا تاڭدالعان جەر سازدى، تۇزدى، سور جەر. جوبادا كورسەتىلگەندەي، ول ماڭنىڭ اينالاسىنا اعاش ەگۋ ءۇشىن توپىراعىن اۋىستىرۋ قاجەت. قارجىنىڭ كوپ بولىگى سوعان كەتپەكشى. ەسكەرتكىشتى اقىرى سالاتىن بولسا، وندا نەگە اعاش وسەتىن، قاراعاندىعا، جاسىبايعا ءوتىپ بارا جاتقاندار دا كورە الۋى ءۇشىن باياننىڭ كىرەبەرىس جاعىنا ورنالاستىرماسقا؟ سوندا توپىراق اۋىستىرۋ قاجەت بولماۋشى ەدى، – دەيدى ول.

 

رۋزا بەيسەنبايتەگىنىڭ ايتۋىنشا، باياناۋىلدىقتاردىڭ شامىنا تيگەن ماسەلە تەك بۇل ەمەس. ولار باياناۋىلدا 40 جىل تۇرعان، 2 رەت كۇردەلى جوندەۋدەن وتكەن، سوڭعى جوندەۋگە كوپ تە بولا قويماعان ستەللانى باسقاعا اۋىستىرۋعا قارسى. سوزدەرىنشە، بۇل ماقساتقا وبلىس اكىمشىلىگى جارتى ملرد تەڭگە جۇمساۋدى كوزدەپ وتىر.

باياناۋىل اۋدانىنىڭ اكىمى قانات كارىموۆ ەسكەرتكىش (تومەنگى فوتودا ماكەتى ۇسىنىلعان) ءۇشىن 1 ملرد 51 ملن تەڭگە كوپ ەمەستىگىن، ونىڭ 560 ملن تەڭگەسى دەمەۋشىلەر كومەگى ەكەنىن ايتقان. سوزىنشە، بۇل قاراجاتقا ەسكەرتكىشتەن بولەك 600 ءتۇپ اعاش ەگىلىپ، 2500 شارشى مەتر جەرگە گۇلزار، ساياباق ىشىندە جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولاقتارى جاسالادى، 100-دەن استام شام، بالالارعا ارنالعان الاڭدار ورناتىلادى.

بەلسەندىلەر ەسكەرتكىش سالۋعا قارسى ەمەستىگىن، تەك قارجىنى اقىلمەن جاراتىپ، قوماقتى قاراجاتتى باياناۋىلدا تالاي جىلدان بەرى ءقوردالانىپ كەلە جاتقان الەۋمەتتىك، ەكولوگيالىق ماسەلەلەرگە باعىتتاۋ قاجەتتىگىن جەتكىزگەن. ولاردىڭ سوزىنشە، باياناۋىلدا ءالى كۇنگە دەيىن كارىز جۇيەسى جوق. اۋىلدىڭ ءناجىس سۋى كولگە قوسىلىپ جاتىر. ال ول كولگە ادام شومىلادى، مال سۋ ىشەدە.

سونداي-اق رۋزا بەيسەنبايتەگى باياناۋىلعا قارايتىن 9 اۋىلعا سۋ تارتۋ وتە وزەكتى ماسەلە ەكەنىن، بىرنەشە اۋىل اراسىنا 30 جىلدا بىردە-بىر رەت جول سالىنباعانىن اتاپ وتكەن.

 

– جەلگىلىكتى بيلىك شەكتەن شىعىپ جاتقان ينفلياسيانى قاپەرگە الماي قوماقتى قاراجاتتى پاندەميا كەزىندە ودان ارمەن تابىستارى ازايىپ جاتقان اۋىل جۇرتىنا ەمەس، تۋريستىك تابىس كوزىن بۇعاتتاۋى مۇمكىن ەكولوگياعا ەمەس، مادەنيەتكە ءبولىپتى، مۇنى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ مەيلى ءبولسىن، ءبىز باتىرلارىمىزعا ەسكەرتكىش ورناتۋعا قارسى ەمەسپىز. ءبىراق وسىنىڭ ءوزىن ورنىمەن، ءتيىمدى پايدالانۋدىڭ رەتى بولادى عوي. مادەنيەت سالاسىنا اقشا بولەدى ەكەن، وندا نەگە باياناۋىلدا بىردە-بىر ولكەتانۋ مۋزەيى جوق؟ قالايشا وسىلاي شەشىلىپ وتىر؟ جۇمسالاتىن قاراجاتتىڭ جارتىسىنا جۋىعى دەمەۋشىلەر اقشاسى دەيسىزدەر. بۇل سوندا "راسپيلدىڭ" كوزى مە؟ تەندەردەن بولاتىن جەمقورلىقتاردى دا ءبىزدىڭ وڭىردە ەشكىم الىپ تاستاماعان شىعار؟ بۇنى سىزدەردەن سۇراپ وتىرمىن، سقاقوۆ مىرزا؟، –  دەگەن بەلسەندى پاۆلودار وبلىسى اكىمى ءابىلقايىر سقاقوۆتان ملرد جارىم تەڭگە اقشانىڭ قايدا كەتىپ جاتقانىن، تيىنىنا دەيىن حالىق الدىندا ەسەپ بەرۋدى تالاپ ەتەتىندەرىن جەتكىزدى.

 

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار