اقش پرەزيدەنتى دجو بايدەن امەريكالىق كۇشتەردى اۋعانستاننان شىعارۋ تۋرالى شەشىمىن قورعاپ جاتىر.

اقش باستاعان اسكەرلەر 2001 جىلعى 11 قىركۇيەك شابۋىلىنان كەيىن اۋعانستانعا كىرىپ، تاليباندى ىعىستىرىپ شىعارعان. ول كەزدە شابۋىل ءۇشىن اۋعانستاندا ورنالاسقان "ال-كايدا" ۇيىمى ايىپتالدى.

ۆاشينگتوننىڭ اسكەري كۇشتەرىن شىعارۋى اقش جىلدار بويى دايىنداعان جانە قارجىلاندىرعان اۋعان قاۋىپسىزدىك كۇشتەرىنىڭ كۇتپەگەن جەردەن قۇلدىراۋىنا اكەلىپ سوقتى. بايدەننىڭ شەشىمىن امەريكالىقتار دا، وداقتاستارى دا قاتتى سىنعا الدى. بايدەنگە يمپيچمەنت جاريالاۋعا شاقىرعان اقش سەناتورلارىنىڭ سانى كوبەيە ءتۇستى. ءتىپتى "بايدەندى قىزمەتىنەن الۋ كەرەك، سوتتاۋ كەرەك" دەگەن ساناتورلار دا بولدى..

ال، بايدان اقش كۇشتەرىن ەۆاكۋاسيالاۋ اياقتالعانان كەيىن ءوز شەشىمىن دۇرىس دەپ سانايتىنىن ايتىپ، ۇندەۋ جاريالادى. ول اۋە تاسىمالى ارقىلى 120 مىڭنان استام ادامدى اكەلگەنى اقش اسكەرىن ماقتادى.

"مەن بۇل ماڭگىلىك سوعىستى ۇزارتقىم كەلمەدى، ماڭگىلىككە شىعۋدىڭ سوڭعى مەرزىمىن ۇزارتپادىم" دەدى بايدەن. ول اۋعانستانداعى سوعىس اياقتالعانىن ايتتى.

بايدەن اقش اسكەرىن اۋعانستاننان شىعارۋ تۋرالى 19 رەت ەسكەرتىلگەنىن ايتتى. ول وداقتاس اۋعانستان باسشىلارىن "سىبايلاس جەمقورلىق پەن زاڭسىزدىق" جاسادى دەپ ايىپتاسا، ترامپ اكىمشىلىگىن "تاليبانمەن كەلىسىمسىز شىعاتىن كەلىسسوز جۇرگىزگەن" دەپ ايىپتادى.

بايدەننىڭ سوزىنشە، اقش-تىڭ اۋعانستاندا ەشقانداي ماڭىزدى مۇددەسى جوق. اقش-تىڭ سىرتقى ساياساتى اسكەري ورنالاستىرۋعا ەمەس، جۇڭگو مەن رەسەي سياقتى قارسىلاستارمەن كۇرەسۋ ءۇشىن ديپلوماتيا مەن حالىقارالىق ىنتىماقتاستىققا بايلانىستى.

قوعامدىق ساۋالنامالار امەريكالىقتار اقش-تىڭ اۋعانستاننان شىعۋىن ءالى دە قولدايتىنىن كورسەتەدى، دەگەنمەن كوپشىلىك بايدەننىڭ ەۆاكۋاسيانى قالاي جۇزەگە اسىرعانىنا نارازى. اق ءۇي شەنەۋنىكتەرى ۋاقىت وتە كەلە حالىق پرەزيدەنتتىڭ ىستەگەنىنە ريزاشىلىق بىلدىرەتىنىنە سەنەدى جانە ونىڭ قالاي اياقتالعانىن ۇمىتادى.

بۇعان دەيىن G7 ەلدەرى – ۇلىبريتانيا، كانادا، فرانسيا، گەرمانيا، يتاليا، جاپونيا جانە اقش اۋعانستاننان حالىقارالىق كۇشتەردى ەۆاكۋاسيالاۋ كۇنىن تالقىلاپ، بايدەندى ەۆاكۋاسيانىڭ اياقتالۋ كۇنىن ۇزارتۋعا كوندىرگىسى كەلگەن. ۇلىبريتانيا پرەمەر-مينيسترى بوريس دجونسون فرانسيا پرەزيدەنتى ەممانۋەل ماكرون، گەرمانيا كانسلەرى انگەلا مەركەلمەن بىرگە ەۆاكۋاسيا مەرزىمىن ۇزارتۋ كەرەك ەكەنىن ايتقان. ءبىراق، اقش پرەزيدەنتى ولاردىڭ ءوتىنىشىن تويتارىپ، ءوز شەشىمىن "تەرروريستىك شابۋىل ءقاۋپىنىڭ ارتۋىمەن" بايلانىستىرعان.

اقش پرەزيدەنتى بۇعان دەيىن بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى، ەۋروپالىق وداق جانە ناتو-داعى ارىپتەستەرىمەن كەزدەسكەنىن مالىمدەگەن.

فرانسيا ەۆاكۋاسيانى اياقتاۋ ءۇشىن كوبىرەك ۋاقىت قاجەت ەكەنىن ايتىپ، مەرزىم تاياعان سايىن الاڭداۋشىلىق بىلدىرگەن. گەرمانيا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى حەيكو مااس ناتو وداقتاستارىمەن جانە تاليبانمەن كابۋل اۋەجايىن بەلگىلەنگەن مەرزىمنەن كەيىن دە اشىق ۇستاۋدى تالقىلاپ جاتقانىن ايتقان. ۇلىبريتانيا پرەمەر-مينيسترى بوريس دجونسون G7 سامميتىندە اقش اسكەرلەرىنىڭ اۋعانستاندا قالۋ مەرزىمىن ۇزارتۋدى سۇرايتىنىن مالىمدەگەن جانە اقش پرەزيدەنتى دجو بايدەن ەۆاكۋاسيا مەرزىمىن ۇزارتاتىن شەشىم شىعارادى دەپ كۇتىلگەن بولاتىن.

كەيىنىرەك، بايدەننىڭ ەڭ جوعارى تىڭشىسىن تاليبانمەن كەلىسسىوز جۇرگىزۋگە جىبەرگەنى حابارلانىپ، كەلىسسوزدىڭ "سوعىس جاعدايىندا" وتكەنى ايتىلعان. ال، تاليبان قوزعالىسىنىڭ وكىلى ەۆاكۋاسيالاۋ مەرزىمىن ۇزارتۋعا قارسى ەكەنىن جاريالاپ، ونىڭ "اۋىر سالدارى" بولاتىنىن ايتقان.